Datasets:

sinonimayzer

/

mixed-data

like 0

7 sentyabrdan Yaponiyaga turistik guruhlar tarkibida barcha davlat fuqarolari kirishi mumkin. Bu haqda Zamon.uz' sayti yozmoqda. Bundan oldin iyun oyida rasmiy Tokio 98 davlat fuqarolariga cheklovlarni yumshatgandi. Endilikda karantin cheklovlari yanada yumshatilishi rejalasht Hukumat 7 sentyabrdan boshlab Yaponiyaga kuniga 50 ming xorijlik kirishiga ruxsat bergandi. Bundan tashqari, yakka sayohat qilayotganlarning ham kelishi masalasi ko`rib chiqiladi. Mamlakat migrasiya xizmati ma`lumotlariga ko`ra, koronavirus cheklovlari yumshatilgach, iyun va iyul oylarida turistik guruhlar tarkibida 8.1 ming xorij fuqarolari Yaponiyaga kelgan. 2019 yilda Yaponiyaga 31.88 million turist tashrif buyurgan. Hukumat 2020 yilda bu ko`rsatkichni 40 millionga etkazishni maqsad qilgandi. Ammo pandemiya tufayli rejalar ortga surildi.

Yuragimdan to'kilmay ne so'z qoldi, Yo'l so'ngida, hech bo'lmasa o'lim oldi, Ko‘zimga yosh olib, Ularning davrasi o`ziga tortsa, HAYOT O'ZI SHUNAQA DO'STLAR, Do`stlar, u ham endi quyoshmas aslo, Sahifalar: [1] 2 3 4 Yuqoriga Ota-onalarimiz haqida she'rlar Samarqand haqida she'rlar Qashqadaryo haqida she'rlar O'zbek va millat haqida she'rlar

1. Qiziqtira olish Darsda: har bir o‘quvchi-talabani mustaqil bilim olishga o‘rgatish; -bilim olishning eng muhim talablarini egallash: to‘liqligini, puxta va chuqurligini tushungan holda bilimlarni o‘zlashtirish; aniq, xatosiz o‘zlashtirib olish ko‘nikmalarini shakllantirish: darsda aniqlash, natijani bilib olishni shakllantirish; darsning ta’limiy maqsadlarini belgilashda bilim, ko‘nikma, malakalarning qaysi darajada o‘zlashtirilishini rejalashtirish zarur. 2. Rivojlantirish Darsning rivojlantiruvchi aspekti bir nscha bloklardan tashkil topadi: nutqni o‘stirish; fikrni o‘stirish; – sensorik o‘sish; harakatlantiruvchi (sferani) miqyosni rivojlantirish. 3, Darsning tarbiya toptirish aspekti: -darsda o‘qiladigan materiallar, o‘qitish metodlari o‘quvchi-talabalarning xohish—qiziqishlarini e’tiborga olgan holda ta’lim oluvchilarni axloqiy, estetik, ekologik jihatdan tarbiya toptirishga qaratiladi. Ularga Vatanga sadoqat, o‘z xalqiga muhabbat, mehnatni ulug‘lash kabi umuminsoniy va milliy qadriyatlar singdirib boriladi; -dars jarayonida turli hodisalar, atrof-muhit, hayotda uchraydigan voqealarga munosobat bildirib boriladi; -o‘quvchi-talabalar orasida o‘zaro do‘stona va samimiy munosabat shakllantirib boriladi. Darsdan kutilgan natijalar O‘qituvchining darsiga baho quyidagi sifat ko‘rsatkichlarga asosan belgilanadi: 303

KITOBIDAN SHE’RLAR Va ko‘ksimga boshin qo‘ydi kuz

O‘zbekiston Respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi Ishchi guruhi bundan bir muddat oldin xizmat safari bilan Toshkent axborot texnologiyalari universitetining Farg‘ona filialida bo‘lib o‘quv dargohi faoliyati bilan tanishgan edi. O‘shanda AKT vaziri Shuhrat Sodiqov talabalar bilan o‘tkazilgan uchrashuvda «Qanday muammolaring bor, biz shu muammolarni hal etish uchun kelganmiz», deya murojaat qilgan, o‘z navbatida, yoshlar turarjoy masalasida qiynalishayotganini aytishgandi. Kecha, ya’ni 4 iyun  kuni shu muammo o‘z yechimini topdi — filial talabalari uchun uch yuz o‘rinli turarjoy foydalanishga topshirildi. Uning ochilish tadbirida AKT vaziri Shuhrat Sodiqov rahbariligidagi Ishchi guruh a’zolari hamda Farg‘ona viloyat hokimining o‘rinbosari Jamshid Hotamov ishtirok etdi. Bu yerda talabalarning o‘zlarini o‘z uyida yurgandek his qilishlari uchun tizim korxona va tashkilotlari tomonidan barcha sharoitlar yaratilgan. Sport bilan shug‘ullanish uchun sport maydonchasi va invertarlari, yuvinish xonalari, ovqat tayyorlash uchun barcha oshxona jihozlari o‘rnatilgan xonalar kishi havasini keltiradi. Turarjoydagi bir xil andozadagi mebellar, yorug‘ va shinam xonalar talabalar uchun bitta muhim ishni qoldiradi, ya’ni faqat o‘qib, izlanib kuchli mutaxassis bo‘lib yetishish. Ayniqsa, imkoniyati cheklagan ilm toliblari uchun yuksak e’tibor bilan tayyorlangan xonalar kishi diqqatini o‘ziga tortadi. Shuningdek, tibbiyot xonasi ham talabalar salomatligini asrashda muhim o‘rin tutadi. Prezidentning besh tashabbusi doirasida tashkil qilingan kutubxonada barcha badiiy va ilmiy kitoblar jamlangan. Tikuv dastgohlari o‘rnatilgan xonadan talaba qizlar foydalanishlari, darsdan bo‘sh vaqtlarida  buyurtma asosida tikish-bichish ishlarini bajarib, qo‘shimcha pul ishlab topishlari mumkin. Vazirlik Ishchi guruhi o‘tgan galgi tashrifi davomida talabalarning to‘laqonli ta’lim olishlariga halaqit berayotgan muammolarni tanqidiy o‘rgangan, tez hal qilinishi lozim bo‘lgan kamchiliklar joyida hal qilingan edi. Bir guruh talabalarga vazirlikning sovg‘alari berilib, o‘z ustida qat’iy izlanishlari yo‘lida ezgu tilaklar bildirilgan edi. Bu rag‘batlantirish o‘z natijasini ko‘rsatdi, filialning bir nafar talabasi Zulfiya nomidagi davlat mukofotiga sazovor bo‘ldi, yana bir guruh talabalar turli stipendiya, xalqaro tanlovlar g‘olibi bo‘lishdi. O‘z vaqtida berilgan dalda, zamonaviy til bilan aytganda motivatsiya ana shunday qudratga ega. Eslatib o‘tamiz, ayni kunlarda AKT vaziri rahbarligidagi Ishchi guruh Farg‘ona viloyatida bo‘lib turibdi, soha korxona va tashkilotlari faoliyati o‘rganilmoqda, xodimlar bilan muloqotlar o‘tkazilib, muammoli masalalarga joyida yechim topilmoqda.

2001. 85– 87-b. 244. Hasanov I.A. Metodika otsenki aridnыx prirodnыx territorialnыx kompleksov dlya seley selskogo xozyaystva // Geografiya v sovremennom mire: teoriya i praktika / Materialы mej-d.nauch.-prak. konf. –T., 2006. –S.40–42. 245. Hasanov I.A., G‘ulomov P.N. O‘rta Osiyo geografiyasi.–T.: «Universitet», 2005.–159 b. 246. Hasanov H.H. Geografik nomlar siri.–T.: «O‘zbekiston»,1985.– 120 b. 247. Yakubjanova Sh., Nigmatov A. Agroturizmi geograficheskiye vozmojnosti yego razvitiya v Uzbekistane // O‘quvchi yoshlarning barkamol shaxs sifatida shakllanishida sayyohlik va o‘lkashunoslik faoliyatining ahamiyati.–Namangan, 2008. 13–18-b. 248. Amaliy geografiya. A.Rafikov va boshq. Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun darslik.–T: «Sharq», 2004.–160 b. 249. Anderson M. A Working bibliograph of matematikal geography // Discussion paper, №2, September 30, 1963. 250. Burton I. The quantitative revolution and theoretical geography. - Can. geogr., 7, 1963. 251. Blaser A.D. et al. Visualization in an Early stage of the Problem solving // Process in GIS computer geosciences, Special issue «Geoscientific visualization». 2000. 1. P. 1–13. 252. Dragicevic S., Marceau D.J. An application of fuzzy logic reasoning for GIS temporal modeling of dynamic processes // Fuzzy sets and systems. 2000. 113. P.69–80. 253. Jordan T., Rowntree L. The Human Mosaic. A. Thematic Introduction to Cultural geography. Fourth edition. N.Y., 1986. 254. Johnston R.J. Fragmentation around a defenden core: the territorility of geography // Geogr. J -1998, 146, №2. 255. Hartschorne R. The Nature of geography. A Critical survey of Current thought in the light of the past. ann arbor, 1961. 256. Matchanov M. J.The ecologial terrorism (Theory and praktika) Izucheniye ekologicheskix prolbem Yujnogo Priarale // Sbornik materialov Respublikanskoy nauchno-prakticheskoy konferen.-Nukus, 2006. 257. Nigmatov A.N. Ekologiya nima? –T.: «Turon iqbol», 2005. –64 b. 258. Nigmatov A.N. va boshqalar. Barqaror rivojlanishning geoekologik jihatlari. – T.: «Universitet», 2006. –120 b. 259. Nigmatov A. Ekologiyaning nazariy asoslari.– T.: «O‘FJ nashriyoti», 2013.–268 b. 260. Xolliyev I., Ikromov A. Ekologiya. – T.: «Talqin», 2004.–224 b. 261. Sauer C. The survey method in geography and its objectives. – «Ann. 215

Pflugerville AQShning Texas shtatida joylashgan shahardir. Travis, Williamson County, Texas|Williamson okrugi tarkibiga kiradi. Aholisi 46936 nafar aholi istiqomat qiladi (2010). Aholi zichligi – har kvadrat kilometrga 1596,5 nafar kishi. Geografiyasi Maydoni — 29,4 km2. Shundan 29,4 km2 quruqlik, 0,0 km2 esa suv maydonidir. Dengiz sathidan oʻrtacha 219 m balandlikda joylashgan. Manbalar Havolalar PflugervilleTX.gov Texas shaharlari

Toshkent shahridagi avtobus bekatlari namunaviy loyiha asosida bo`ladi Me`yoriy-huquqiy hujjatlar loyihalarini muhokama qilish portalida Toshkent shahar hokimining “Toshkent shahrida namunaviy dizayn asosida avtobus oraliq bekatlarini tashkil etish to`g`risida”gi qarori muhokamaga qo`yildi. Bu haqda shahar hokimligi xabar berdi. Qarorga Prezidentning 2022 yil 2 fevraldagi “Toshkent shahar jamoat transporti tizimini yanada rivojlantirishga doir qo`shimcha chora-tadbirlar to`g`risida”gi PQ-111-son qarori va Vazirlar Mahkamasining tegishli qarorlari asos bo`lib xizmat qiladi. Unga ko`ra, shahar aholisi va unga tashrif buyuruvchi mehmonlarga qulayliklar yaratish maqsadida bekatlarni namunaviy loyiha asosida tashkil etish taklif etilmoqda. Qaror bilan "Avtobus bekatlari joylashtiriladigan er maydonlarini elektron onlayn auksion savdolari orqali tadbirkorlik sub`ektlariga ijara huquqi asosida vaqtinchalik foydalanishga berish to`g`risida"gi nizom ham tasdiqlanadi. Ishlab chiqilgan namunaviy loyihalar asosida Toshkent shahridagi 280 ta avtobus bekatlari 2022 yil yakuniga qadar elektron onlayn auksion savdolariga joylashtirilishi rejalashtirilmoqda. 2022 yil 1 sentyabrga qadar savdo va maishiy xizmat ko`rsatish ob`ektlari mavjud bo`lgan amaldagi avtobus bekatlarida yo`lovchilar, shu jumladan, aholining imkoniyati cheklangan guruhlari uchun qulay va xavfsiz muhit yaratish choralari ko`rilishi ham belgilangan. Qaror loyihasi bilan tanishish va uning muhokamasida 11 martgacha ishtirok etish uchun havola.

Andijon qirg‘ini: Nima, kim, qachon, qaerda? Andijon qirg‘ini bilan bog‘liq voqealar yil o‘tgan sayin xotiralardan ko‘tarilayotgani, voqea guvohlari ham tafsilotlarni unitishga harakat qilayotgani kuzatilmoqda Shu bois Andijon qirg‘ini bilan bog‘liq asosiy savollar javobini OzodJavob orqali bir joyga to‘plashga harakat qildik

(2) allergiya, immunsupressiya roli: hujayra vositachilik immunitetini oldini olish yoki oldini olish, allergik reaktsiyalarni kechiktirish va kengaytirish uchun asosiy immunitetni kamaytirish

IShID jangarilari to‘rt suriyalik futbolchini qatl etdi - Gooper.uz Bosh sahifa Yangiliklar Sport IShID jangarilari to‘rt suriyalik futbolchini qatl etdi IShID jangarilari to‘rt suriyalik futbolchini qatl etdi 16:45 10/07/2016 Facebook IShID jangarilari Suriyada besh kishi, shu jumladan, to‘rt nafar futbolchini qatl etdi. Bu haqda “Korrespondent.net” xabar bermoqda. Erkaklar kurd xalq mudofaasi otryadlari foydasiga josuslikda ayblanib o‘ldirilgani bildirilmoqda. Qatl IShIDning Suriyadagi norasmiy poytaxti sanaladigan Rakka shahrida, bolalar ko‘z o‘ngida ro‘y berdi. The Daily Mail manbalariga ko‘ra, futbolchilar “Ash-Shabob” klubi tarkibida o‘ynagan. Usoma Abu Kuvayt, Ehson al-Shaveyh, Nihad al-Husayn va Ahmad Axavax jangarilar qurboni bo‘ldi. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoni 08:30 22/10/2016 AQShda 10 yoshli arvohning kelajakka yozgan xati topildi 18:15 21/10/2016 Suhbatdoshingizning qoshiga qarab, fe`l-atvorini aniqlang! 13:50 21/10/2016 Ilk uchrashuvning 5 oltin qoidasi 10:35 21/10/2016 Qalb eshiklarini ochamiz! 22:00 20/10/2016 Ishqiy munosabatlarga soya soluvchi 5 xato 13:10 16/09/2016 Uyali Telefondan Foydalanish Qoidalarini Bilasizmi? 12:45 03/08/2014 Ishda unumdorlikka erishishda Ayvi Li usuli 09:35 03/10/2016 Tadbirkorlik qobiliyatingiz bormi? Sizga qaysi soha to’g’ri keladi? 20:53 11/01/2014 Lablar yorilganda nima qilish kerak 17:40 07/06/2015 Ko'proq BIZ HAQIMIZDAGooper.uz bu o'zbek tilidagi eng keng qamrovli internet nashr. Gooper.uz har kuni inson hayotida muhim, qiziq va foydali bo'lgan ma'lumotlarni taqdim etib boradi. Biz haqimizda

Сәне: 28.03.2017 | Автор: “Kamolot” yoshlar ijtimoiy harakati | Пайдаланылған дерек: Karakalpakstan.kamolot.uz Сәне: 11.03.2017 | Автор: Islam UZAKBERGENOV | Пайдаланылған дерек: Karakalpakstan.kamolot.uz Faol yoshlarning xayrli tashabbusi Bahor kelishi bilan hashar uyushtirish, mahalla, ko‘cha-ko‘y va guzarlarni obodonlashtirish xalqimizga xos azaliy qadriyat hisoblanadi. Joriy yilning 11-mart kuni Taxtako’pir tuman 2-sonli maktabda “Faol yoshlarning xayrli tashabbusi” shiori ostida hashar tashkil etilib, atrof muhitni obodonlashtirish ishlari olib borildi. Hasharga ko’ngilli yoshlar jalb etilib, keksa va nogironlar, yolg’iz qariyalar, boquvchisini yo’qotgan ehtiyojmand oylalarning uy-joy sharoitini yaxshilashga ko’maklashishdi. Hashar boshlang’ich tashkilot yetakchisi G.Abdijamieva boschiligida o’quvchilar bilan birgalikda olib borildi. Сәне: 02.03.2017 | Автор: Муслима МӘМБЬТНИЯЗОВА | Пайдаланылған дерек: «Қарақалпақстан жаслары» газетасы Сәне: 09.03.2017 | Автор: KRUZ.uz | Пайдаланылған дерек: KRUZ.uz Сәне: 24.02.2017 | Автор: Гульшат Турсымуратова | Пайдаланылған дерек: Special Olympics Karakalpakstan Сәне: 21.02.2017 | Автор: Т. ЖӘРИМБЕТОВА | Пайдаланылған дерек: «Еркин Қарақалпақстан» газетасы Сәне: 20.02.2017 | Автор: KRUZ.uz | Пайдаланылған дерек: KRUZ.uz Сәне: 16.02.2017 | Автор: Jen’isgu’l IBADULLAYEVA | Пайдаланылған дерек: «JETKINSHEK» gazetası Сәне: 11.02.2017 | Автор: Гулнара ДӘЎЛЕТМУРАТОВА | Пайдаланылған дерек: «Еркин Қарақалпақстан» газетасы

Biroќ bu њatti-њarakatlar ko‘pam uzoќќa cho‘zilmadi. Markaziy Osiѐ Respublikalari xalќlari vakillarining meњnat muњojirligi asosan Rossiya њududi va uning shaњarlari bilan boѓlandi. Rus tilini astoydil o‘rganishga intilish boshlandi. O‘zbek tili leksikasidan chetlashtirilgan ruscha so‘zlar yana ќaytib o‘z joyiga kela boshladi. Rossiya њukumati meњnat muњojirligi maќsadi bilan chetdan boruvchilar uchun rus tili va uning imlo њamda grammatik ќonun-ќoidalaridan xabardor bo‘lishlarini talab ќilgan rasmiy sinov joriy ќildi. Sinovdan muvaffaќiyatli o‘tganlargina Rossiyada rasman ishlash њuќuќiga ega bo‘ladilar. Buva shunga o‘xshash ijtimoiy talablar rus bo‘lmagan etnik jamoa vakillarining rus tilini me’ѐriy bilishga undovchi tadbirlardan biridir. . 60-§. Markaziy Osiѐ xalќlari tillarining rus tiliga ta’siri Rus tili dunѐning eng boy tillaridan biridir. Rus tilining boshќa milliy tillar taraќќiѐtidagi o‘rni va mavќei beќiѐs. Shuning uchun њam Markaziy Osiѐ xalќlari tilining XX asr rivojini rus tilisiz tasavvur etish ќiyin. Bundan tashќari, rus tili milliy tillarning Yevropa xalќlari tillari ta’sirida boyishida vositachi til vazifasini њam bajargan. Milliy tillar leksikasidagi lotin, grek, sanskrit va Yevropaning boshќa xalќlari tiliga mansub luѓaviy birliklar, asosan, rus tili orќali o‘zlashgan. Bu њech ќanday dalil-u isbottalab ќilmaydigan њaќiќat. Milliy tillar leksikasining fan va texnikaga oid so‘zlar ќatlami deyarli ruscha va yevropacha luѓaviy birliklar evaziga shakllangan. Shunisi њam borki, rus tili boshќa milliy tillarga lisoniy birliklar «tortiќ» ќilish bilan cheklanmay, balki rus bo‘lmagan boshќa xalќlar tillaridan o‘zi њam ma’lum darajada baњramand bo‘lgan. Shular ichida Markaziy Osiѐ xalќlari tillaridan њam tegishli «ulushi» bor. Rus tiliga milliy tillardan o‘zlashgan so‘zlarning ko‘pi fors-tojik tiliga mansub bo‘lib, ular ayni vaќtda o‘zbek tili luѓat sostavida њam o‘z ќatlam luѓaviy birliklari tusiga kirgan. Bu so‘zlar, asosan, rus tilining ixtisoslashgan ayrim ќatlamlarida uchraydi. Masalan, maњalliy daraxt, o‘simlik, meva, poliz, don ekinlari nomini bildiruvchi chinar, qayragach, archa, tal, saksaul, kashnich, yantak, djida, injir, ananas, amiriy, kundjut, tut, xina, umrbaki, uryuk, o‘sma, do‘lana, mash, jo‘gari; deњkonchilik, chorvachilik, chorva maњsulotlari, њayvon nomlarini bildiruvchi xamtak, kanar, kishlak, chaban, arba, chayrikar, suzma, katыk, shaqal, saygak, simurg, saray, ketmen, arыk, anxar, batrak, yagana, biryuk, kesef, arxar, kulan, djiyran, mirab; kiyim-kechak, uy-ro‘zѓor anjomlari, taom nomlarini bildiruvchi shtani, chalma, kaftan, dastarxan, devzira, kebab, kavush, beshbarmak, arkan, palas, banaras, barxat, parandji, samsa, sumalak, chuchvara, xum, shurpa, yupqa, qatlama, o‘rama, kazы, qayla, xalva, kazan, kaurma, halim, hasip, hashar;

Axborot xavfsizligini ta’minlash markazi mutaxassislari tomonidan internet tarmog‘ining yosh avlod tarbiyasiga salbiy jihatlari doimiy o‘rganib borilmoqda Ota-onalarga voyaga yetmagan farzandlarining yoshidan kelib chiqib internet tarmog‘ida ularni himoya qilish, yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan tahdid va xavflarning oldini olish bo‘yicha tavsiyalar berib borilmoqda

Okularning vizir chiziqlari ko‘rish maydonining markazidan o‘tmaydi. Shu sababli o‘lchasholib borishga qulay bo‘lishi uchun zonali plastinkani ko‘rish maydonining markaziga nisbatan biroz siljitish kerak bo‘ladi. O‘lchashlar 0,01 mm aniqlikkacha imkon beradigan shkala va uning barabani bo‘yicha olib boriladi. O‘lchash vaqtida mikrometrik vintni hisob birin— ketin olib boriladigan qilib bir tomonga burash kerak, aks holda uning befoyda yurishi hisobiga xatolikka yo‘l qo‘yiladi. . Zonali plastinkaning markazini aniqlash qiyin, shuning uchun halqalarning diametrini o‘lchab, so‘ngra radiusini topish maqsadga muvofiqdir. Halqalarning diametrini o‘lchash uchun vizir chizig‘ini halqaning tashqi konturi bilan ustma —ust tushirgan holda diametral qarama -qarshi nuqtalarning vaziyatini aniqlash va bu vaziyatlarning ayirmasini topish kerak. Masalan, bu nuqtalarning vaziyatlari mos ravishda /, va 1, bo‘lsin, u holda halqaning radiusi , -/2— bo‘ladi. O‘lchashlarni bir necha marta takrorlab, r ning o‘rtacha qiymati topiladi va jadvalga yoziladi. 2-MASHQ Zonali plastinkaning fokus masofasini aniqlash Kerakli asbob va materiallar: 1. Optik taglik. 2. Yorug‘lik manbai. 3. Zonali plastinka. 4. Diafragma. 5. Kondensor. 6. Mikroskop okulari. Zonali plastinkaning fokus masofasini ikki usulda aniqlash mumkin: I usul. 1 -mashq m ta zonaning 7x, radiusi qiymatini va simob lampa beradigan nurlanishning 14—5780 E to‘lqin uzunligini bilgan holda, (2) formuladan zonali plastinkaning fokus masofasi hisoblab topiladi. Fokus masofasi { ni 5 — 6 marta o‘lchab, uning o‘rtacha qiymati topiladi. II usul. 23-rasmda tasvirlangan sxema bo‘yicha optik qurilma yig‘iladi. So‘ngra simob lampa tok manbaiga ulanadi. O2 mikroskop okularining ko‘rish maydonida D diafragmadagi butsimon tirqishning ravshan sariq rangli tasviri hosil qilinadi, buning uchun okularni optik taglik bo‘yicha siljitish kerak. chizg‘ich yordamida ZP zonali plastinka bilan D diafragma orasidagi a masofa va zonali plastinka bilan 02 mikroskop okularining fokal tekisligi orasidagi 5 masofa o‘lchanadi. 46

Mamlakatimiz umumta’lim maktablarida sport haftaligi boshlandi. Prezidentimiz Islom Karimov rahnamoligida mamlakatimizda yosh avlod salomatligini mustahkamlash, jismoniy tarbiya va sport bilan muntazam shug‘ullanishini ta’minlash, sog‘lom turmush tarzini targ‘ib etish borasida amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli ishlar o‘z samaralarini bermoqda. Mamlakatimizda yangi-yangi sport majmualarining barpo etilib, jahon andozalari darajasidagi sport inventarlari va jihozlari bilan ta’minlanayotgani, ta’limdan bo‘sh vaqtlarida jismoniy tarbiya va sportga jalb etilgan o‘quvchi-yoshlarning safi tobora kengayib borayotgani buning yorqin dalilidir. Davlatimiz rahbarining tashabbusi bilan so‘nggi besh yilda Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahrida yetti yuzdan ortiq zamonaviy sport inshooti qurilib, foydalanishga topshirildi. Ayni paytda bolalarni sportning badiiy gimnastika, sinxron suzish, futbol, basketbol, voleybol, qo‘l to‘pi kabi turlari bilan qamrab olish sport murabbiylari, jismoniy tarbiya o‘qituvchilarining doimiy diqqat markazidadir. 30 noyabrgacha davom etadigan sport haftaligida yurtimizdagi barcha umumta’lim maktablarida, bolalar sport majmualarida voleybol, shaxmat-shashka, mini-futbol, arqon tortish bo‘yicha musobaqalar o‘tkaziladi. Shu bilan birga jismoniy tarbiya fani o‘qituvchilarining kasbiy mahorat va malakasini oshirish, sohadagi ilg‘or tajribani targ‘ib va tashviq etishga qaratilgan seminarlar, uchrashuv va davra suhbatlari o‘tkaziladi. – Sport haftaligi bizning o‘quv litseyimizda ham ko‘tarinki ruhda boshlandi, – deydi Alisher Navoiy nomidagi respublika nafis san’at litsey-internatining jismoniy tarbiya o‘qituvchisi Anvar Nazirboyev. – Bu tadbir sohadagi yangiliklardan boxabar bo‘lish, sport to‘garaklari faoliyatini yanada takomillashtirish, pedagoglar o‘rtasida o‘zaro fikr almashishda muhim ahamiyat kasb etadi.

Alfa Romeo 156 — Euro NCAP usuli bo‘yicha bir yarimta yulduz (beshta yulduzdan) BMW 3-Series — 1997-yilda chiqarilgan modelga bir yarimta yulduz berilgan Saab 900 — bir yarimta yulduz Misubishi Lancer — 1998-yilgi model bir yarimta yulduz bilan baholangan Citroen Xantia — bortdagi yo‘lovchilar xavfsizligi uchun bir yarimta yulduz, piyodalar uchun — bitta yulduz Rover 600 — yo‘lovchilar xavfsizligi uchun bir yarimta, piyodalar uchun — ikkita yulduz Suzuki Baleno — yo‘lovchilar va piyodalar xavfsizligi uchun — bir yarim va ikkita yulduz Nissan Almera — yo‘lovchilar va piyodalar xavfsizligi uchun bir yarimta va bitta yulduz Fiat Seicento — yo‘lovchilar xavfsizligi uchun bir yarimta, piyodalar uchun — ikkita yuzlduz Chevrolet Aveo — yo‘lovchilar va piyodalar xavfsizligi uchun tegishli ravishda bir yarimta va uchta yulduz

Qila olmasang shu ishlarni Sening uchun xo‘rliklir bu... Yiqil, yo‘qol, ken She’rning mazmuni, maqsadi juda aniq va qalblarga o‘t yoqadigan bir harorat bilan ifodalangan. Zero, Fitratning o‘zi el-yurtiga shu qadar fidoyi ediki, butun. umrini xalqi saodati uchun kurashga safarbar qilgan edi. Har bir yoshdan shuni talab qiladi, Vatani, xalqi kelajagini, baxt-saodatini ta’minlash -ana shu fidoyi yoshlar qo‘lidaligini izchil uqtiradi. Hatto yurt baxti uchun. kurashga yaramaganlarni ochikdan-ochiq rad etadi, qoralaydi... 20-yillarning o‘rtasida qizillar yurtimizni qonga botirib, xammayoqni qora bulutlarga ko‘mib yuborgan bir vaziyatda ana shu bulutlarni yirtib tashlash–yurtni ozod qilish–o‘z yoshlarimizning muqaddas burchi deb ochiq aytish muallifdan qanday jasorat, qanday ma’naviyat, ulug‘vorlik talab etishini bir tasavvur eting Vatani uchun boshini garovga qo‘yib, bu g‘oyalarni maydonga tashlash – xalqimizning eng buyuk siymolari qiyofalarini, ularning butun ma’naviy meroslarini qalblarda abadiy ardoqlash, ulardan mutassil ibrat olish, o‘z faoliyatlarimizda ijodiy foydalanishni taqozo etadi... Abdulla Qodiriy yozgan edi: "Ishchilar hukumatiga xizmat qilishda oilam bilan og‘ir, foje’, ochlik kunlarini. kechirishga to‘g‘ri keldi. Oladurg‘on maoshim hech menga karashlik tarbiyamdagi yetti-sakkiz jonning ozig‘iga yetmas edi. Lekin ozodlig‘ yo‘lida har qanday og‘irliqqa ham chidab, muqaddas xizmatimni (yozuvchilik, jurnalistik xizmati. AA) hamisha davom ettiraberdim..7, Bunday dalillarni ko‘plab keltirish mumkin. Buyuk ajdodlarimizdan yetishib chiqqan daholar shunday buyuk. maqsadlar bilan Yashaganlarki, murodga yetishish yo‘lida. uchragan qiyinchiliklarni aql va idrok bilan, ilm-ma’rifat bilan, demakki, ma’naviy yetuklik zaminida. yengib o‘tishga intilganlar, Ularning eng oliy niyatlari nima edi) Bu savolga bir so‘z bilan javob beradigan bo‘lsak, xalqimiz dunyoqarashini yuksaltirish edi. Dunyoqarashni rivojlantirmay turib, o‘zligini anglash, o‘zligini. anglamay turib, butun jamiyatni taraqqiy ettirish mum-80 i i ii

4 6.27-rasm., Mashinaning elektr zanjiri. a-o‘’zgaruvchan tok mashinasi, b-o‘’zgarmas tok mashinasi. Endi 2 ta xalqa o‘rniga bitta silindr olib, uni uzunligi bo‘yicha ikkiga ajratib, hosil bo‘lgan yarim yoyli silindrlarni ramkaning uchlariga ulaymiz (6.27 -b rasm). Natijada ramka aylanganda yarim yoyli silindrlar a va b cho‘tkalarga galma-galdan tegib aylanadi. Ya’ni cho‘tkalarni silindr bo‘laklari faqat bir tomonga kesib o‘tadi. Natijada a va b cho‘tkalarda manfiy va musbat qutblar ajraladi. Ramkaning aylanishidan o‘zgarmas (pulsatsiyalanuvchi, bir davrda ikkita impuls) elektr toki hosil bo‘ladi. Agar ramkani ikkita qilib, har bir ramkaning uchini alohida yarim silindrlarga ulasak, ramkaning bir to‘liq aylanish davrida 4 ta impuls hosil bo‘ladi 6.28-a rasm. Demak, yarim xalqalar soni ko‘paygani sari tokning bir davr ichidagi pimpulslari soni ortib boradi. Shu tariqa, chulg‘amlarni ko‘paytirib pulsatsiyani kamaytirish mumkin. Bunda chulg‘am uchlari ulangan plastinkalar ham eniga kichiklashib boradi va mashinaning bu plastinkalardan tashkil topgan qismi kollektor deb ataladi. 192

Men har doim Telegram jamoasining shijoatiga qoyil qolganman. Ular 2021-yilni ham zo'r yakunlashdi! Oxirgi versiyasini o'rnatib oling va spoiler format, yangicha reaktsiya, avto-tarjima va temali QR koddan rohatlaning! Qisqasi, "yorvorishibdi"! P. S. Yuqoridagi postni qayta qo'yaman. Chunki, ko'pchilik Telegramni yangilamaganliklari uchun xabar ko'rinmayotgan ekan. @V_Turakulov

Hindiston hukumati tomonidan o‘tgan hafta e'lon qilingan valyuta islohoti oziq-ovqat mahsulotlari tanqisligi va narx-navoning ko‘tarilishiga olib kelishi mumkin O‘ttar-Pradesh shtati transport assotsiatsiyasi bosh kotibi Amarjit Singx Bakshi shunday fikrni bildirmoqda 9 noyabrda Hindiston yashirin iqtisodiyot, korrupsiya, qalbaki pul ishlab chiqaruvchilar va terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurash maqsadida 500 va 1000 rupiy nominalidagi pullar muomaladan olingan edi Bular mamlakat moliya tizimidagi eng yirik pul birliklaridir Mamlakat fuqarolari beshinchi kundirki, eski pullarni yangi namunadagi pullarga almashtirish uchun navbatda turishga majbur bo‘lmoqda Vaziyatning tobora jiddiylashuviga pulni almashtirish uchun me'yor belgilangani va mamlakatdagi aksariyat bankomatlarning yangi pullarga sozlanmagani sabab bo‘lmoqda "Mamlakatdagi mahsulotlarning 80 foizdan ortig‘i poyezdlarda emas, yuk avtomobillarida yetkazilishi inobatga olinsa, sabzavotlar, dukkakli don mahsulotlari tanqisligi vujudga kelishi mumkin Bu o‘z navbatida odamlar orasida vahimaga sabab bo‘ladi", — degan Bakshi Times of India nashriga bergan intervyusida Bakshining izoh berishicha, uzoq masofalarga qatnovchilar safar davomida yetarli mablag‘ga ega bo‘lmaganliklari sababli, mayda xarajatlarni amalga oshirishda qiyinchilikka duch kelishmoqda Bundan tashqari, haydovchilar yukni tushirish uchun xizmatchilarga haq to‘lashda ham shu kabi tashvishlardan nolishmoqda Bu esa, mahsulotlarning turib qolishiga olib kelayapti

Duglas otasi ko‘rsatgan tarafga qarab hech narsani ko‘rmadi, o‘zini aldangandek his qildi. Otasi ham bobosiga o‘xshab nuqul jumboqli qilib gapiradi. Lekin... shunday bo‘lsa ham... Duglas nafasini ichiga yutib, quloq tutdi. Nimadir bo‘lishi kerak, ko‘nglim sezyapti, o‘yladi u. — Manavi o‘t esa, — dedi otasi shoshmasdan, qo‘lidagi ko‘k chelagini o‘ynab ilgarilab borarkan, — «Veneraning sochi» deb ataladi. — Buni ko‘ryapsizlarmi? —deb boshmog‘ining uchi bilan yerni tirnab ko‘rsatdi. — Har yili barglar to‘kilaverib-to‘kilaverib, million yillar davomida mana shunaqa chirindi hosil bo‘lib, yer yumshoq bo‘lib qolgan. —Vuy! Men hindularga o‘xshab qadam tashlayapman, —dedi Tom. —Hech ovoz chiqmayapti! Duglas qo‘li bilan yerni paypaslab ko‘rdi, lekin hech nima sezmadi; u haliyam nimanidir hadiksirab kutardi. Bizni o‘rab olishgan, o‘yladi u. Nimadir bo‘lishi kerak! Lekin nima u? To‘xtab, ko‘zga ko‘rinmayotgan narsaga xayolan baqirdi: Chiq buyoqqa! Qayoqdasan? Nimasan, o‘zi?! Bu paytotasi va Tom yumshoq yerlarni unsiz bosib, narida ketib borishardi. —Dunyoda mana bulardan ham nozik to‘r yo‘q, — dedi otasi qo‘li bilan tepaga ishora qilib. Daraxtlarning son-sanoqsiz barglari osmon bilan qo‘shilib ketgan yoki aksincha, osmon—barglarga aralashib ketgan. — Baribir, — dedi otasi jilmayib, —bularning hammasi to‘r hosil qilgan: yashil, ko‘k, yaxshilab qarasanglar o‘rmon guvillab ishlayotgan dastgoh kabi to‘rlarni to‘qib tashlayapti. — Otasi o‘ziga ishongan holda, ularga har xil narsalarni gapirar, o‘zini zo‘rlamasdan, so‘z qidirmasdan yengil bayon etardi. O‘z hikoyalariga o‘zi ham mahliyo bo‘lib, kulib qo‘yar, so‘zlari yanayam yengil, ravon chiqardi. — Gohida sukunatga ham quloq tutish kerak, — dedi u, — o‘shanda daladagi gullarning changi havoda uchib yurganini eshitish mumkin; havo esa asalarilarning g‘uv-g‘uvi bilan to‘lib ketganini tuyasan. Ha, ha, shunaqa g‘uvillaydiki! Ana, eshityapsizlarmi? Anavi daraxtlar ortidan qushlarning chug‘ur-chug‘uri shovva bo‘lib eshitilayapti! (7) —72

lar muayyan voqea va narsalarni o‘z so‘zlash qobiliyati va o‘z jamiyatining me’yorlariga qarab anglab oladilar; –ikkinchidan, har bir til yashash sharoiti, ijtimoiy va madaniy muhitiga qarab, har xil guruhlar, har xil til sistemasiga ega bo‘lishi mumkin. Har bir til turli dunyoqarashni ifoda etadi. Tillar bir-biridan qanchalik farqlansa, dunyoqarashlar ham shunchalik rang-barang bo‘ladi. Ammo, agar birinchi taklifga rozilik bildirsak, u holda, har bir mazmunli fikr o‘zining yashashi va ifodalanishi uchun qandaydir til shakliga muhtojligi hamda bizning faqat muayyangramma-tik toifalar yordamida fikrlashimiz emas, balki ularni obyektivlashtirish va ontologizatsiyalashtirishimiz, grammatik shakllarni obyektiv dunyoning shakllarisifatida ko‘rishimiz haqidagi faktni mutloqlashtirishimiz shubhalidir.. Bunday mulohaza bizda ham shubha uyg‘otadi: modomiki, har xil til bizga dunyoning turli manzaralarini majburan qabul qildirar ekan va «bir tilning moneligidan xalos bo‘lishimiz bilan shu zahoti boshqa tilning hukmronligi ostiga tusha turib, biz dunyoning qanaqaligini tilsiz ko‘z oldimizga keltira olmaymiz». Til kishilarning jamiyatdagi munosabatlari hamda ma’naviy va moddiy ishlabchiqarish jarayonlari bilan o‘zaro bog‘liq, shu bilan birga nisbagan mustaqildir. Tilning o‘ziga xos xususiyatlaridan biri–bu–til birliklarining muayyan qismlarga: gaplar, so‘z birikmalari, so‘zlar, morfema va shunga o‘xshashlarga bo‘linishidir. Mutaxassislarning fikricha, ijtimoiy narsani shaxsiy narsadan, tarixiy rivojlanayotgan sistemani insonning alohida faoliyatidan ajratib olish maqsadida quyidagi ta’rif vujudga kelgan: (Tilning buguni keyingi tarixi, " Qarang: Yazmkovaya norma, yee rol v funksionirovanii literaturnogo azbika, ttp://www.dofa.ru/open/book/1 russ/raz!1.htm 2 Studenova Ye.G. Prinsip yaz’kovogo sootvetstviya, Sb. Trud.: SushnostB i metodologicheskaya rol v formirovanii yazmka nauki. –M, 2002. –S. 46. 272

140 Tib qonunlari. To‘rtinchi kitob uni ko‘tarib (ko‘chiradigash va tiqilmalarni ochadigan, masalan, shakar qo‘shilgan arpabodiyon va petrushka shirasi yoki ma’lum ildizlar va urug‘lar qaypatmasini (berib) ko‘maklashish kerak. Ba’zan (kasalga) bir oz za’faron hidlatiladi. Anjir suvi juda yaxshi, chuyki anjir (pevakii) sirtga tomoi qattiq haydaydi va u (chiqindining) zararidan qutulish vositalaridan biridir. Shunday vaqtda, g‘oyat katta foyda keltiruvchi dorilardan biri: yuvilgan lakkdan besh dirham, go‘sti ajratilgan yasmiqdan yetti dirham, katirodan uch dirham olib, yarim 265 ritl suvda chorak ritl qolgunicha qaynatiladi va ichiriladi. Chechakning yuzaga chiqishiga zo‘r yordam beradigan (dori): sariq ap-jirdan yetti dirham, po‘sti ajratilgan yasmiqdan uch dirha.l, lakk-dan. uch dirham, katiro va arpabodiyoi urug‘larining har biridan ikki dirhamdan olib, bir yarim rigl suvda (suvning) uchdan biriga yaqin qolgunicha qaynatiladi va suzib ichiriladi. Bu (dori) yurak atrofidan haroratni haydaydi va xXafaqonga to‘sqinlik «ki» ladi. Shu vaqtda kasalga yog‘iy hech bir yo‘latilmasin. Kasal ustiga ko‘rpa yopish, uni, ayniqsa qishda, sovuq havodan uzoqlatish, terlagan kishiga ishlatiladigan tadbirni qo‘llash lozim bo‘ladi, chunki sovuq ts-ri teshiklarini to‘sib, moddalarni orqaga qaytaradi. Yax bilas so-vutilgan suvni ko‘p ichish va xayshga kirish bu kasalga juda zararlidir. Tomirdan qonolish yuzaga chiqayotgan {chechakni) qaytarishi va chekintirishi sababli ba’zan zarar yetkazadi. Demak, (qonini kasol-likiing ikkinchi yoki uchinchi kunlaridan o‘tkazmay olinsin. Qurpa yopish va qizdirishdan {Kasalda) behushlikka o‘xshash bir holat yoki behushlik yuz bersa, havoni, ayniqsa nafas bilan torti.la-yotgan havoni sovutish, kofur va sandal hidlatish zarur. Agar xaysh-da yoki biroz sovuq havoda kasalning badanini ochiq holda qo‘yish 5:- rurati tug‘ilsa, shunday qilinadi. Shuningdek, chechak tezda yuzaga chiqsin deb kasalni issiq tutilganda yoki sovutish tadbirini ishlatmay ushga yordam berilganda, yengillik tug‘ilish o‘rniga harorat ko‘tarilayotganini va til qorayayotganini ko‘rsang, issiq tutishdan saqlan Chechak va qizamiq toshgan kishilarning qorniga quyuq surtma bog‘lashdan saqlanish kerak, chunki bunda o‘sha (bog‘langan) joyda nafas olishining qisilishi hamda yomon ich ketish, qon siyishlardan iborat ikki xatar bor. Kasallikning oxirida ich surishdan ehtiyot bo‘lish, yasmiqning o‘zini berish o‘rniga 1701 bir necha marta suvi yangilab, qaynatilgan yasmiq berish, tamr hindiy bilan nordon qilib beriladigan yasmiq o‘rniga anor suvi, tatim yoki g‘o‘ra, yoki shunga o‘xshashlar suvi bilan nordon qilingan yasmiqni berish kerak.

Turkiya parlamenti favqulodda vaziyat joriy etilishini ma’qulladi - Gooper.uz Bosh sahifa Yangiliklar Dunyo Turkiya parlamenti favqulodda vaziyat joriy etilishini ma’qulladi Turkiya parlamenti favqulodda vaziyat joriy etilishini ma’qulladi 12:00 22/07/2016 Facebook Turkiya parlamenti mamlakatda uch oyga favqulodda vaziyat joriy etilishini ma’qulladi. Bu haqda, Reuters’ga asoslanib, “RBK” xabar bermoqda. Tashabbusni 346 parlamentariy yoqlab chiqdi. 115 nafar deputat unga qarshi chiqdi. Ilgariroq mamlakat prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘on mamlakatda amalga oshmay qolgan harbiy to‘ntarish munosabati bilan favqulodda vaziyat joriy etish tashabbusi bilan chiqqan edi. Uning fikricha, bu “demokratiyaga, qonun ustuvorligiga, fuqarolar huquq va erkinliklariga tahdid”ning oldini olish uchun zarur. Favqulodda vaziyat joriy etilsa, prezident va hukumat parlament ishtirokisiz yangi qonunlar qabul qilishi mumkin bo‘ladi. Sinab ko`ring, o`zingizga qanchalik e`tiborlisiz? 14:25 25/10/2016 O‘zbekistonning qishloq joylarida quriladigan yangi arzon uylar nimaning hisobiga arzon? 09:25 25/10/2016 Kaftingizga qarab, sog`ligingizni aniqlang! 21:30 24/10/2016 10 savolga javob bering va psixologlar tavsiyasiga ko`z yugurtiring! 17:30 24/10/2016 10 dangasa mamlakat: eng ko’p dam oluvchi davlatlar 11:50 24/10/2016 Zamonaviy pardoz vositalari nimasi bilan zararli? 21:45 06/09/2016 8 yoshlik millioner 06:32 04/12/2012 Hamohanglikni topish uchun 7 ta ichki qonun 08:30 02/09/2016 Sport bilan shug’ullanuvchi eng yoshi ulug’ insonlar 16:00 29/08/2016 Lavashdan 8 xil rulet 22:00 16/09/2016 Ko'proq BIZ HAQIMIZDAGooper.uz bu o'zbek tilidagi eng keng qamrovli internet nashr. Gooper.uz har kuni inson hayotida muhim, qiziq va foydali bo'lgan ma'lumotlarni taqdim etib boradi. Biz haqimizda

xato hisoblanadi. Elka suyagi tebranishlari amplitudasini tirsak bo‘g‘ini harakatiga qarab aniqlab olish mumkin: u ko‘proq yuqoriga harakat qila boshlashi bilanoq —mana shu amplituda chegarasi bo‘ladi. Yugurishda oyoqlarning harakatlanish texnikasini oyoq kaftining tayanchga qo‘yilishidan ko‘rib chiqish lozim. O‘rta va uzoq masofalarga yugurishda oyoq kafti oyoq uchidan kaftning tashqari chekkasiga qo‘yiladi,va vertikal holat lahzasigacha butun oyoq kaftiga tushiladi. Oyoq kaftlari bir-biriga parallel tarzda bir kaft kengligida qo‘yiladi, oyoqning bosh barmog‘i oldinga qaratilgan, oyoq kaftlarini tashqariga burish mumkin emas. Yuguruvchi oyoq kaftini zarb bilan emas, balki mushuk singari, yumshoq qo‘yishi kerak. Oyoq kaftini erga qo‘yish paytida tizza bo‘g‘imi biroz bukilgan bo‘ladi. Oyoqni erga qo‘yish uzunligi yugurish tezligiga bog‘liq: yugurish tezligi qancha yuqori bo‘lsa, oyoq UOM proeksiyasidan shuncha uzoqroqqa qo‘yiladi. Vertikal lahzasigacha, amortizasiya fazasida oyoq tizza va tos-son bo‘g‘imlaridan ko‘proq bukiladi. UOMning bir oz kamayishi kuzatiladi. Bu harakatni prujina bilan solishtirish mumkin, ya’ni prujina yengilgina siqiladi va keyin teskari samara— egiluvchan deformasiya samarasi olinadi. Yuguruvchining hissiyotlari —u o‘zini siqilishga qarshilik ko‘rsatayotgan va, qarshilik qila turib, tanani tayanchdan itarayotgan prujina deb tasavvur qilishi kerak. Vertikal o‘tib bo‘lingandan so‘ng oyoqning avval tos-son, keyin tizza bo‘g‘imlaridan faol tekislanishi sodir bo‘ladi va shundan keyingina oyoq kafti boldirkaft bo‘g‘imidan bukiladi. Depsinish lahzasi yugurish texnikasida eng asosiy element sanaladi, chunki yugurish tezligi kuchlanishlar shiddatiga va depsinish burchagiga bog‘liq, depsinish burchagi qancha o‘tkirroq bo‘lsa, depsinish shiddati harakat yo‘nalishiga shuncha yaqin keladi va tezlik shuncha yuqori bo‘ladi. O‘rta masofalarga yugurishda depsinish burchagi taxminan 50-55” ga teng, ancha uzoqroq masofalarda u birmuncha ortadi. Depsinish oldinga yo‘naltirilgan bo‘lishi va gavda egilishiga mos kelishi kerak. Yugurishda gavdaning egilishi 2-3? atrofida o‘zgarib turadi, depsinish lahzasidaoshadi va uchish fazasida kamayadi. Boshning holati ham gavda holatiga ta’sir qiladi: bosh ortiqcha oldinga egiltirib yuborilsa, bu gavdaning haddan ortiq egilib ketishiga, ko‘krak va qorin pressi mushaklarining qisilishiga olib = 75

"Islomiy davlat" al-Qoida emas Ular xonadoningizga kirib bormoqchi, Twitter da faollashyapti", - deydi FBR rahbari

Ushbu maqolani yozishda Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan

Ko‘p kvartirali uylarga oid yangi qoidalar belgilandi, nimalar o‘zgaradi? Ko‘p kvartirali uylarga oid yangi qoidalar belgilanmoqda. Bu haqda Vazirlar Mahkamasi qarori qabul qilindi, deya xabar bermoqda Uy-joy kommunal xizmat ko‘rsatish vazirligi. Qarorga muvofiq: - ko‘p kvartirali uy-joy fondini ta’mirlash uchun boshqarish organi tomonidan har bir ko‘p kvartirali uy uchun majburiy badallarning yoki to‘lovlarning alohida hisobi yuritiladi.  Misol uchun, 18-son ko‘p qavatli uydan yig‘ilgan “kvartplata” 19-son uy uchun sarflanishiga yo‘l qo‘yilmaydi va bu ishlar Uy-joy kommunal xizmat ko‘rsatish vazirligi huzuridagi Ko‘p kvartirali uy-joy fondidan foydalanish sohasini nazorat qilish inspeksiyasi tomonidan nazorat qilinadi. Shuningdek, aholi tomonidan boshqaruv organlarining noqonuniy xatti-harakatlari ustidan ham inspeksiyaga shikoyatlar yuborish imkoniyati yaratilib, ijrosi haqida ham hisobot berib boriladi; - ko‘p kvartirali uyda umumiy mol-mulkning talab darajasida saqlanishini ta’minlash uchun zarur bo‘lgan xizmatlar va ishlarning ro‘yxati Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi, viloyatlar va Toshkent shahar xalq deputatlari kengashlari tomonidan tasdiqlangan minimal ro‘yxat asosida ko‘p kvartirali uydagi joylar mulkdorlarining umumiy yig‘ilishida tasdiqlanadi; - boshqarish organlari tomonidan ko‘p kvartirali uylarda avariya vaziyatlarini bartaraf etuvchi 24/7 rejimida ishlaydigan avariya-dispetcherlik xizmati tashkil etiladi, bunga moliyaviy imkoniyati yoki moddiy-texnika bazasi yetarli bo‘lmagan taqdirda, avariya-dispetcherlik xizmati ko‘rsatuvchi boshqa tashkilotlar jalb qilinishi mumkin; - ko‘p kvartirali uyni boshqarish organi tomonidan doimiy ravishda joy mulkdorlarining so‘rovnomasi asosida kommunal xizmatlarning hajmi (miqdori), umumiy mol-mulkni saqlash maqsadida sarflangan xarajatlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar berib boriladi; - boshqarish organlari tomonidan ko‘p kvartirali uylarni boshqarish billing tizimi orqali amalga oshiriladi. Natijada: Vazirlik matbuot xizmatining xabariga ko‘ra, boshqarish tashkilotlari elektron reytingida jami to‘planadigan ballning 60 foizi aholi tomonidan bildiriladigan fikr-mulohazalarga asoslanadi.  “Mulkdorlarga boshqaruvchi organ tomonidan bajarilgan ishlar, har olti oyda majburiy badallar, to‘lovlarning tushumi va uyni boshqarish bo‘yicha xarajatlar to‘g‘risidagi hisobotlar onlayn yetkaziladi. Bunda aholi kvitansiyani yuklab olish orqali hisob-faktura bilan ham batafsil tanishishi mumkin», - deyiladi rasmiy xabarda. Eslatib o‘tamiz, ko‘p qavatli uylarga xizmat ko‘rsatish tizimini yaxshilash choralari ko‘rib chiqilishi borasida joriy yilning aprel oyida ma’lum qilingandi. Avvalroq, O‘zbekistonda ko‘p kvartirali uylarni ta’mirlashga 100 mlrd so‘m ajratilishi haqida xabar berilgandi. Shuningdek, joriy yilning oktyabr oyida Ko‘p kvartirali uylarning yerto‘lasidan foydalanish tartibi belgilandi.

lari yozin-qishin hamma vaqt tap-tayyor edi. Kazangap ota Bo‘ronlida o‘z xizmatini halol o‘tadi. Hammalaring bilar edilaring–u yaxshi odam edi. Endi yo‘lga tushaylik. Hammaning borishiga ulov yetmaydi, bunga hojat ham yo‘q. Temiryo‘lni qarovsiz qoldirib ketishga haqqimiz yo‘q. Biz-u yog‘ga olti kishi boramiz, nimaiki lozim bo‘lsa, hammasini o‘rniga qo‘yamiz. Sizlar esa bizni kutinglar, tayyorgarlik ko‘ringlar, qaytib kelganimizdan so‘ng hammalaring ma’rakaga to‘planinglar, men buni marhumning farzandlari, mana ular–o‘g‘li bilan qizi, shular nomidan aytayotirman.- Edigeyning xayoliga keldimi yoki yo‘qmi, harqalay bu aytilgan so‘zlar o‘z-o‘zicha bir motam marosimini eslatuvchi mitingga o‘xshab ketdi. Shu bilan ular jo‘nab ketishdi. Bo‘ronliliklar tirkalma arava orqasidan biroz gangir-gungur gaplashib, qishloq chekkasigacha kuzatib borishdi-da, so‘ng to‘p-to‘plari bilan ortda qolib ketishdi. Yana ancha vaqtgacha uvvos yig‘i eshitilib turdi–bu yig‘i ortda qolgan Oyzoda bilan Ukkubolaning nidosi edi... Ortdagi o‘kirik yig‘i ovozlari jimib qoldi, ular oltovlashib tobora temiryo‘ldan uzoqlashib, Sario‘-zak sari ichkarilab borar ekanlar, Edigey yengil nafas oldi. Endi ular o‘z-o‘zlari bilan bo‘lib qolishdi. Edigey ham nima qilish zarurligini bilardi. Quyosh Sario‘zak kengliklarini saxiylik bilan kishi ruhini xushnud etuvchi sarg‘ish nurga burkab, yer kurrasidan ko‘tarila boshladi. Hali dasht salqin edi. Ular yo‘lda hali-hozir hech qanday mashaqqat chekmadilar, dashtda odatdagidek yuksak parvoz qilib yurgan faqat ikki kalxat-u, yana goh-gohida oyoqostidan pirillab uchib chiqqan to‘rg‘aylarning muallaq qolgancha qanotchalarini qoqib vijirlab sayrashlarigina hukmron edi. «Hademay, bular ham uchib ketishadi. Birinchi qor tushishi bilanoq to‘planishadi-da, uchib 112

Missionerlik va prozelitizm kabi illatlarning tarqalish sabablari ham yigʻilishda muhokama qilinib, kelgusida bu turdagi huquqbuzarliklarga qarshi kurashish va ularni oldini olish ishlarida din masalalari boʻyicha mutaxassislar bilan hamkorlikda amalga oshirilishi zarur boʻlgan taklif va mulohazalar bayon etildi

UZBEKISTON RESPUBLIKASI FANLAR AKADEMIYASI ALISHER NAVOIY NOMIDAGI TIL VA ADABIYOT INSTITUTI BUGUNNING ORZUSIDA O‘TGAN UMR

alab Bozor Talab egri chizig‘i Bozorning vazifalari Talab qonuni Ehtiyoj Taklif Talab (taklifining elastikligi Taklif egri chizigi Taktif qonuni 58 7. Etntiyoj bilan talabning farqi nimada ? 2. Talab haqida o‘z tushunchalaringizni bayon qilib bering. 3. Talab qonunining mazmunini tushuntiring. 4. Talab etasrikligi deganda nimani tushunasiz ? 5. Taklif nima. uni ta’riflang ? 6. Taklif qonunini tushuntirib bering. 7. Taklif elastikligi nima" $. Bozorga ta’rif bering. Uning qanday turlari mavjud? тт 1. Toyar ya xizmatlarga talab deganda nimani tushunasiz? A. Iste’molchilarning tovar va xizmatlarga bo"lgan ehtiyojla 8. Talli —bu eng avvalo biror bir tovar yoki xizmat mamoyon bo‘lishidir (2. Tarab—bu shunchaki ehtiyoj emas, balki to‘lovga qobil, pul bilan ta’minlangan ehtiyojdir. D. Talab—tovar yoki xizmatlar narxi bilan aniqlanuvchi ehtiyojdir. E. O‘rinbosar tovarlarga chtiyoj talabni tashkil etadi. 2. Tatab qilingan tovar yoki xizmatlar miqdori A. Tovar yoki xizmatlar narxi, xaridorlar didi

Rejissor Muxlisa Azizovaning Scorpion filmida suratga tushayotgan turk kino yulduzi Murat Yildirim bilan Yoshlar press klubida matbuot anjumani bo‘lib o‘tdi. Matbuot anjumanida Scorpion filmining ijodkorlari, OAV xodimlari qatori “Daryo” muxbiri Feruz Muhammad ham ishtirok etdi. Anjumanda Murod Yildirim Scorpion filmi, uning rejissori hamda film ssenariysi haqida quyidagi fikrlarni bildirib o‘tdi. Bu film umuminsoniy qoidalarni o‘z ichiga oladi. Menga film ssenariysi juda ham yoqdi, agar rolim o‘zimga yoqmaganida taklifga rozilik bildirmas edim. Film rejissori ham men uchun juda ahamiyatli bo‘lganini ta‘kidlab o‘tishim kerak, uning juda ham yosh hamda ayol kishi bo‘lganligi e’tiborga molik. Scorpion  xalqaro miqyosdagi film. Bu filmda chet eldan juda ko‘p aktyorlar ishtirok etayotgani va ular bilan partnyor bo‘lganimdan juda ham xursandman.Murat Yildirim, turk kino yulduzi

pufakchalarining o‘sishi, moyakning Leydig hujayralarida testosteron ishlab chiqarilishini stimullaydi. Gipofiz ektomiyalangan urg‘ochi hayvonlarda bu gormon yakkaholda hech qanday ta’sir ko‘rsatolmaydi, ammo FSG bilan birga yuborilganda tuxumdonlar og‘irligini yanada oshiradi. Lyutropin molekulasining .ximiyaviy strukturasi to‘la aniqlangan. U ikkita a-va ikkita r-subbirlik-lardan tashkil topgan. r-subbirliklarni strukturasi ko‘pchilik hayvonlarda bir xil, 96 ta aminokislota qoldiqlardan iborat va 2 uglevod radikalini saqlaydi. Odamlarda a-subbirlik aolipeptid zanjirning N-uchi tomonidan 7 ta aminokislotaga qisqartirilgan, 22 ta aminoqisloga qoldig‘i hayvonlarnikidan farqlanadi. Odam va cho‘chqa lyutropinini p-subbirligining aminokislotalari tarkibi ham aniqlangan. Shunisiga e’tibor berish kerakki, a-va r-subbirlik-lar alohida gormonal faollikka ega emaslar, faqat ularning qo‘shilishidan hosil bo‘ladigan tetramergina biologik faoliyat ko‘rsatadi. Gipofizning gonadotropik gormonlaridan boshqa gonadotropinlar ham ma’lum. Ularni quyidagicha klassifikatsiya qilish mumkin: 1) o daml ar x or i o- ni k g ona dot r o pini —homilador xotinlar siydigida, qonida va to‘qimalarida uchraydi; 2 ) o daml ar x or i oni ga t ye g ish li b o‘l ma ga n g ona- d ot r op in (odamlar menopauzal gonadotropini), u tuxumdoni kesib tashlangan va hayz qoni kelishidan keyingi oraliq davrda xotinlar qonida va siydigida bo‘ladi; 3) b o‘ g‘oz b iyal ar g ona dot r o pini —bo‘g‘oz biya qonida va yo‘ldoshi to‘qimasida uchraydi. Ayollar yo‘ldoshi gonadotropinidan ximiyaviy tarkibi va estrogenlarining hosil bo‘lishini tezlashtirishi bilan farqlanadigan bu gormon siydikda, umuman, paydo bo‘lmaydi va uzoq muddat davomida tatsir etadi. Uning bu xususiyatidan davolash maqsadida foydalaniladi. Biyalar gonadotropini-ning tozalangan preparatlari tarkibida uglevodlar miqdori, taxminan, 45% ga yetadi. Xorionik gonadotropin yo‘ldoshda ishlab chiqariladi va ta’siriga ko‘ra gipofizning lyutropiniga ekvivalent bo‘ladi. U estrogen va progesteronning ishlab chiqarilishini hamda bachadonning kattalashishini tezlashtiradi. Ximiya- **f*o o @(g>@© © @ © i i i i TuxumOon Hoy» 43-rasm. Xay» ko‘rish yiklining ayrim bosqichlaridagi gormonlar o‘zgarishlari. viy tarkibiga ko‘r.a, bu gipofizlar gormonga o‘xshash glikoproteiddir. Odamlar menopauzal gonadotropini follikulalarni stimullovchi gormonga o‘xshash ta’sir ko‘rsatadi, unga gipsx{)izar gormonning o‘zgarishi mahsuloti deb qaraladi. Rel ak sin tuxumdonda, yo‘ldoshda va, balki bachadonda ham ishlab chiqariladigan ayollar jinsiy gormoni. U homiladorlik davrida o‘z ta’sirini ko‘rsatadi: chanoq simfizlarining biriktiruvchi to‘qimasini yumshatib, tug‘ish vaqtida suyaklar orasining kengayishiga yordam beradi. Gormon ikki gi 12000, Da A zanjiri 22 va V zanjiri 26 ta aminokislota qoldig‘idan iborat. Jinsiy siklning vaqt-vaqti bilan takrorlanishi gipofiz va jinsiy gormonlar o‘rtasidagi murakkab bog‘lanish nazorati ostida o‘tadi. Ayollarda jinsiy sikl tuxumdonda follikulalarning ma’lum davrlarda yetishishi, bachadon shilimshiq pardasining ham muayyan davrdagi o‘zgarishlari bilan xarakterlanadi. Bu sikl, ya’ni hayz ko‘rish, shilimshiq qavatning to‘la ko‘chishi bilan tugaydi. Bu siklik o‘zgarish davrida jinsiy bezlar bilan gipofizning o‘zaro munosabati teskari aloqa prinsipida boshqarilib turiladi. Avvalo FSGning tezlashtiruvchi ta’siri ostida follikulalar yetila boshlaydi, estrogenlarning ishlab chiqarilishi esa kuchayadi. Qonda estrogenlar miqdorining ortishi gipofizda FSG sekretsiyasini kamaytirib, IHSGning ishlab chiqarilishini kuchaytiradi. Bu gormon ta’sirida follikula yorilib, sariq tanaga aylanadi va progesteronning ishlanishi ortib boradi. Progesteron miqdorining ortishi, o‘z navbatida, gipofizda IHSG chiqishini kamaytiradi va FSG sekretsiyasi qaytadan stimullanadi. Natijada, sikl yangidan boshlanadi. L ak tot r o p g or m on , l ak tot r o pin , p r ol ak t in . Uning ta’sirida sut chiqarilishi (ko‘krak bezlaridan sut ajralishi) stimullanadi. Bundan tashqari, homiladorlik davrida sut bezlarining kattalashishi, sut kelishining boshlanishish-u gormbnning samarasiga bog‘liq. Evans va boshqalar prolaktin kristalini olishga muvaffaq bo‘ldilar. Qo‘y gipofizidan ajratib olingan toza preparatning molekulyar og‘irligi 23500 Da ga teng bo‘lib, qoramol, ko‘y va odamlar prolaktinining aminokislotalar tartibi aniqlangan. U 199 ta aminokislota qoldig‘idan tashkil topgan yirik oqsildir. Homiladorlik davrida prolaktin biroz stimullansa ham ko‘krak bezidan sut ajralmaydi. Buning sababi shuki, bu davrda yo‘ldoshda ishlanadigan jinsiy gormon sut bezlarining o‘sishini tezlashtirsa ham ayni vaqtda prolaktinning sekretsiyasini to‘xtatib turadi. Tug‘ish oldidan va bola tug‘ilgandan keyin yo‘ldoshning tormoz qilish ta’siri yo‘qolib prolaktin chiqariladi va sut ajrala boshlaydi. Lip ot r o p g or m on l ar L T G , lip ot r o pin l ar . Gipofizning old bo‘lagi gormonlari orasida keyingi o‘n yil ichida lipotrop ta’sirga ega, ya’ni yog‘larni ularning ehtiyot joylaridan safarbar qiladigan bir qator omillar kashf etilgan, ularning strukturasi va opiatsimon xususiyatga ega neyropeptidlar bilan munosabati aniqlangan. Lipotropinlardan en! ixshi o‘rganilganlari a va r-LTG dir. a-lipotropin 91 ta aminokislota qoldig‘idan tashkil topgan. Har xil turlardan olingan molekulalari orasida anchagina farq borligi tasdiqlangan. p-lipotropin yog‘ni safarbar qilishdan tashqari kortikotropinlik, melano-sitlarni stimullash va gipokalsemik faoliyatga ega, insulinsimon ta’sir ko‘rsatib glyukozani to‘qimalarda oksidlanishini tezlatadi: ipotrop effekt adenilatsiklaza — sAMF — proteinkinaza sistemasi orqali amalga oshiriladi va natijada nofaol triatsilglitserol — lipaza aktivlanib neytral yog‘larni diatsilgilitserol va oliy yog‘ kislogaga parchalaydi deb gumon qilinadi. Ammo bu xususiyatlar gormonal faoliyatdan mahrum. p-lipoproteinning o‘ziga emas, balki uning chegaralangan proteolizidan chiqadigan mahsulotlarga tegishlidir. Miyato‘qimasida va gipofizning oraliq bo‘lagida sintezlanadigan opiatsimon biologik ta’sirga ega neyropeptidlarning kelib chiqishi lipotrop gormonlarga

- { 192 x i iqta NG. 1509. -» 257— 1 1 soz x! - S. . 7 X-u { «p ra «») «j?! ia — (9 1511. 275 ARO-E ya 4. 12. ig? Sa «ol ags 2 (218 x) –S. 1514. —! teshi a «s. 1516. = 1p "21 so‘r" — 540 a ana 1517. 3 GI ayta —— 06 x i? (iv 1) «b-? G; »?! «o?! rin — chi 1 = b, 1520. 17) 4 S. 1521. — «nm —s. «? 1) «i!!! 2 2 «? - «! 4 S. 1523 va 1524. 161-betdagi

Mana, endi bu kompleks sohiblarining Yoqubov bilan oramizda rakobat, ko'rolmaslik bo'lganligi hakda mish-mish va sui'-zonlarini o'qib hayratga tushib o'tiribmiz Kaminaning Odil Yoqubov bilan hech qanday oldi-berdisi bo'lmagan, na u bilan raqobat, na unga havas bo'lgan Isnod etilgan “oyog'idan chalish” so'zi kamina uchun eng tuban hakoratdir Kin saqlash tabiatimga begona, fikrim bo'lsa, insonlarning yuziga aytganman Odil Yoqubov ham bundan istisno bo'lmagan

Tramp, o’lkasidagi noqonuniy ko’chmanchilar mavzusidagi qattiq uslubini davom ettiradi, Amerika qo’shma shtatlari (AQSh) Prezidenti Donald Tramp, o’lkasidagi noqonuniy ko’chmanchilar mavzusidagi qattiq uslubini davom ettiradi, Kanadaning Alberta shtatiga qarashli Edmonton shahridagi masjidga o’t qo’yishga harakat qilindi

2019 yil 19 iyulda O‘zbekiston Respublikasi va Xalqaro taraqqiyot uyushmasi o‘rtasida “Bolalarni erta yoshdan rivojlantirishni takomillashtirish” loyihasini amalga oshirish uchun 30 yil muddatga, 5 yillik imtiyozli davr bilan 59,5 million AQSH dollari miqdorida kredit ajratish to‘g‘risida bitim imzolangan edi. 9,5 million AQSH dollari miqdorida grant ajratish to‘g‘risida ham bitim imzolangan va mazkur bitim doirasida Xalqaro taraqqiyot uyushmasi Ta’limda global hamkorlik tashkilotining grant agenti sifatida qatnashadi. Shuningdek, 4,85 million AQSH dollari miqdorida grant ajratish to‘g‘risida ham kelashuv imzolangan bo‘lib, shu doirada Xalqaro taraqqiyot uyushmasi Natijalarga asoslangan yondashuvlar uchun global hamkorlik tashkilotining boshqaruvchisi sifatida qatnashadi. Loyiha 2020-2024 yillarda amalga oshiriladi. Bu O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining joriy yil 15 dekabrdagi “Xalqaro taraqqiyot uyushmasi, Ta’limda global hamkorlik tashkiloti hamda Natijalarga asoslangan yondashuvlar uchun global hamkorlik tashkiloti ishtirokidagi “Bolalarni erta yoshdan rivojlantirishni takomillashtirish” loyihasini amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorida belgilandi.

“Osiyodan tortib Afrikagacha, Amerikadan Yaqin Sharqqacha demokratiyani qo’llab-quvvatlaymiz, chunki ozodlik uchun kurashayotgan insonlarni yoqlashdan biz birday manfaatdormiz va buni burch deb bilamiz”, - deydi AQSh rahbari

Qirg‘iziston hukumatining ishonchli vakili, fuqaro mudofaasi rahbari Abdikarim Alimbayevning buyrug‘iga muvofiq, Botken oblastida favqulodda vaziyat rejimi joriy etildi, deb xabar berdi 24 kg Xabarda aytilishicha, ushbu qaror Qirg‘izistonning Tojikiston bilan chegaradosh hududlarida yuz bergan qurolli nizo sababli qabul qilindi Favqulodda vaziyat rejimi fuqarolar xavfsizligini ta’minlash, aholini evakuatsiya qilish, odamlar halok bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaslik va tegishli kuchlarni safarbar qilish uchun joriy etildi, deyiladi xabarda 16 sentabr kuni Qirg‘iziston chegara xizmati Tojikiston tomoni Laylak va Botken rayonlaridagi aholi maskanlarini o‘qqa tutganini ma’lum qildi Qirg‘iziston sog‘liqni saqlash vazirligining ma’lumot berishicha, chegaradagi to‘qnashuvlar natijasida 24 nafar Qirg‘iziston fuqarosi halok bo‘ldi, 103 kishi jarohat oldi

Tovami yashash davri konsepsiyasi mahsulot assortimentini rejalashtirishda katta ahamiyatga egadir. 9.4. Yangi tovar ishlabchiqarish Firmaning samarali tovar siyosatini olib borishi ikki yirik muammo bilan bog‘liqdir. Birinchidan, firma mavjud tovar nomenklaturasi chegarasida yashash davri bosqichlarini hisobga olgan holda ishni oqilona tashkil etishni tashkil etishi lozim, ikkinchidan, yangi tovar ishlabchiqarishni o‘z vaqtida amalga oshirish kerak. Firma doimo tovar strategiyasini takomillashtirib borishi zarur. Bu barqaror assortiment tuzilishiga, doimiy sotuvga va foydaga erishishga imkon beradi. Tovar strategiyasi istiqbol uchun ishlab chiqariladi va firmada mavjud tovar miksni jalb etuvchanligini yaxshilash bo‘yicha 3 ta strategik yo‘nalishni o‘z ichiga oladi: 1. Tovar innovatsiyasi 2. Tovar variatsiyasi 3. Tovar eliminatsiyasi. Tovar innovatsiyasi strategiyasi yangi tovami ishlabchiqarish va tadbiq etish dasturini aniqlaydi. Biroq «yangi tovar» tushunchasini turli talkinga ega va takomillashtirishni asoslash sifatida ishlatiladi, mavjud tovami yangilash uchun ishlatiladi. Mavjud nazariya va amaliyotda innovatsiya «yangilik kiritish» va «yangilik» tushunchalari bilan sinonim hisoblanadi. Bozor innovatsiyasi deganda mavjud mahsulot bo‘yicha yangi g‘oyani olish, shuningdek yangi mahsulotlami ishlab chiqish va bozorga chiqarish tushuniladi. Tovar innovatsiyasi yangi tovami ishlab chiqish va qo‘llashni ko‘zda to‘tadi va amalga oshirish shakli bo‘yicha tovar difiyerentsiatsiyasi va tovar divyersifikatsiyasiga bo‘linadi. Tovar divyersifikatsiyasi o‘zida raqobatchi tovarlardan ajralib turuvchi 147

maydoni, ya’ni havoni zarur haroratgacha r;., qizdirib berishni ta’minlash uchun zarur bo‘lgan maydon hamda suvning entalpiyasi n., aniqlanadi. Tabiiy sirkulyatsiyali Bug‘ generatorlari uchun suvning entalpiyasini aniqlash uchun quyidagi formuladan foydalaniladi: " B hor oa Ali s5 } 0, 10 Teз ЖOpa TO HQ ) (75) ek Se bu yerda: Dek— ekonomayzer orqali o‘tayotgan suvning зaгй, KPyзeK; O.ш. 0. Oъa, Qb, Qiq — o‘txonada, festonda, qizdirgichda, konvektiv lantirish yuzalarida va ikkinchi qizdirgichga uzatilgan issiqlik, kJ/kg. Ikki pog‘onali joylashuvga ega bo‘lgan oxirgi yuzalarni hisoblash bo‘yicha to‘liq ma’lumot f1, 2, 7) larda keltirilgan. Agar hisoblashda qaynovchi turdagi ekonomayzerni o‘rnatish zarurati tug‘ilsa, u holda uni konstruktiv tomonlama ikkiga ajratish lozim: qaynamaydigan va qaynaydigan. Ekonomayzerning qaynovchi qismida suv entalpiyasining ortib ketishi quyidagi shartga mos kelishi kerak: hi Chiz—(165210) (7.6) bu yerda: n, hh... -Suvning ekonomayzerining birinchi (qaynamaydigan) qismidan chiqishdagi entalpiyasi, kJ/kg (kJ/m”) Va huy — to‘yingan bug‘ning berilgan bosimdagi entalpiyasi, kJ/kg (kJ/m”). Agar ekonomayzerning qaynovchi qismidan chiqayotgan suvda bug‘ hosil bo‘lishi qabul qilingan qiymatdan 30905 ga oshsa, u holda (6.19) va (6.25) tenglamalar bo‘yicha gazlarning ekonomayzerdan chiqishdagi haroratini va entalpiyasini aniqlash zarur, bunda suvda bug‘ hosil bo‘lishi qabul qilingan qiymatdan oshmasligi kerak. Havo qizdirgichga kirayotgan gazlarning entalpiyasiga yangi qiymat berilganda (6.19) va (6.26) balans tenglamadan chiqib ketayotgan gazlarning Veng Va issiq havoning tip haroratlari aniqlanadi. Agar haroratlarning olingan qiymatlari Vcn.g Va tip issiqlik balansini va o‘txonani hisobalashda oldin qabul qilinganidan farqlanish chiqib ketuvchi gazlar uchun 4109C dan va issiq havo uchun 4409C dan oshmasa, u holda gaz, havo va ta’minot suvining yangi qabul qilingan qiymatini hisobga olgan holda havo qizdirgich va suv ekonomayzerining hisobi amalga oshiriladi. Ko‘rsatilgan talab amalga oshmasa, ya’ni AV 2109C yoki ti,» 4409C bo‘lsa hisoblash qaytariladi (7.6—-bo‘limga qarang). 72

Mulla Alimqulning vafoti nafaqat Toshkentda, balki butun xonlikda tushkunlik uyg‘otadi Xalq tomonidan saylangan shahar rahbarlari, jumladan sobiq Pishpak hokimi Otabek Buxoro amiriga shoshilinch elchi jo‘natib, undan Toshkentni o‘z himoyasiga olishni iltimos qiladilar Buxorodan keladigan yordam toshkentliklarni ruhlantirib yuborishidan cho‘chigan Chernyayev nima qilib bo‘lsa-da buxoroliklarning yo‘lini to‘sishga va Toshkentga yordam o‘tkazmaslikka harakat qiladi Shu maqsadda u Turkistonga yuk olib kelgan barcha paroxodlarga Sirdaryo bo‘ylab Toshkentning tepasi sari harakatlanishga buyruq berib, Saritepada polkovnik Krayevskiy qo‘mondonligida ma’lum kuchlarni qoldirib, qolgan kuchlar bilan Chinoz tomon harakatlanadi Uning topshirig‘i bilan shtabs-kapitan Abramov Chinozni qo‘lga olib, qal’adagi qurolaslaha, porox va snaryadlarni Chirchiq daryosiga cho‘ktiradi va Sirdaryo kechuvini yo‘q qiladi[12]

yaqinlashadi yoki bir vaqtda uzoqlashadi. Isboti. Adan katta bo’lgan B sonni tanlaymiz. U holda, ) 0 ( lim       A A b a n n n shartga asosan, shunday n nomer topiladiki, barcha 0n n  nomerlar uchun B b a n n  yoki n n Bb a  bo’ladi. (1.6) qator yaqinlashuvchi bo’lsin. U holda,   1 n n Bb qator ham yaqinlashuvchi bo’ladi. Bundan, 2-teoremaga ko’ra (1.5) qator yaqinlashadi. Teoremaning 2-qismi shu kabi isbotlanadi. Taqqoslash alomatlarini qo’llaganda, taqqoslash qatori sifatida   1 n n aq (geometrik progressiya) va   11 n n (garmonik qator)larni tanlash maqsadga muvofiq. 3-misol. ... 51 ... 51515121             n n n n n n n qatorni yaqinlashishga tekshiring. Y e c h i s h.   151 n n qatorni tanlaymiz. Bu qator mahraji 151   q bo’lgan geometrik progressiya. U yaqinlashuivchi va uning yig’indisi . 4151151    S Berilgan va tanlangan qatorlar hadlari uchun n n n 5151   tengsizlik o’rinli. Bundan, 2-teoremaga asosan     151 n n n qator yaqinlashadi va uning yig’indisi 41 sonidan oshmaydi. 4-misol. ... 21 sin ... 21 sin 21 sin 21 sin 21         n n n qatorni yaqinlashishga tekshiring. 139

Turkiya hamkorlik va muvofiqlashtirish agentligi (TIKA) O‘zbekistonga avval qanday do‘st bo‘lgan bo‘lsa, hozir ham va kelgusida ham shunday ishonchli do‘st bo‘lib qoladi, deb ta'kidladi agentlik ijrochi direktori Sarkan Kayalar. Sarkan Kayalar Foto: KUN.UZ O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘anning taklifiga binoan 19-20 fevral kunlari mazkur mamlakatga tashrifini amalga oshirmoqda. Anqara shahrida Shavkat Mirziyoyev tashrifi bo‘yicha tayyorgarlik ishlari davom etmoqda. Ayni paytda Turkiyada bo‘lib turgan Kun.uz muxbirining xabar berishicha, 18 fevral kuni O‘zbekiston va Turkiya tomonlarining hukumat va biznes vakillari o‘rtasida bir necha uchrashuv va jurnalistlar uchun matbuot anjumanlari o‘tkazildi. Jumladan, Anqarada Turkiya hamkorlik va muvofiqlashtirish agentligi (TIKA) ijrochi direktori Sarkan Kayalar hamda o‘zbekistonlik jurnalistlar ishtirokida muloqot bo‘lib o‘tdi. Unda tashkilotning O‘zbekistondagi faoliyati va rejadagi loyihalar xususida so‘z bordi. – Shavkat Mirziyoyevning Turkiyaga tashrifi va uning ikki tomonlama munosabatlar rivojiga ta'siri haqida to‘xtalib o‘tsangiz. – Avvalo, jurnalist do‘stlarimizga xush kelibsiz demoqchiman. Bu tashrifni tarixiy tashrif desak ham bo‘ladi va bundan juda mamnunmiz. Prezident Shavkat Mirziyoyevni yurtimizda kutib olishimiz juda muhim voqea. Xabaringiz bor, bu yil birinchi strategik kengash ham bo‘lib o‘tadi. Bu tashrif ikki davlat munosabatlarida juda muhim voqea, tub burilish yasaydigan hodisa. – O‘zbekiston hamda TIKA o‘rtasidagi hamkorlik aloqalari haqida nima deya olasiz? Hamkorlik so‘nggi yillarda qay darajada rivojlanmoqda? – Turkiyaning hamkorlik va muvofiqlashtirish agentligi sifatida biz O‘zbekistonda 1993 yildan buyon faoliyat olib boramiz. Ta'lim, tibbiyot, malaka oshirish kabi bir necha yo‘nalishlarda maqsadli loyihalarni amalga oshirdik. Prezident Mirziyoyev boshchiligida O‘zbekiston katta o‘zgarishlar va rivojlanishlar davrini boshladi. Milliy taraqqiyot strategiyasi bo‘ladimi yoki boshqa istiqbolli loyihalar bo‘ladimi, davlat rahbariyatini ko‘zlagan maqsadlar yo‘lida biz ham loyihalarimizni amalga oshirib kelyapmiz. Albatta, avvalgi yillarga qaraganda, so‘nggi yillarda faoliyatlarimiz ko‘rsatkichlari ham o‘sib bormoqda. Masalan, 2018 yilda ikki davlat o‘rtasida tub burilish yasaydigan muzokaralar bo‘lib o‘tdi. Uchrashuvlar bizning loyihalarimizga ijobiy ta'sir qildi. Avvalgi yillarga taqqoslaganda, O‘zbekistonda katta miqdorda, diqqatga sazovor loyihalar yuritildi. Xabaringiz bor, tez tibbiy yordam mashinalari ko‘magi bo‘ldi. Adliya vazirligi bilan hamkorlikdagi tadbirlarimiz bo‘lib o‘tdi. Yuzlab davlat xodimlarini kutib oldik, Turkiyadan ham delegatsiyalarimiz safar uyushtirishdi. Mirziyoyev belgilab bergan taraqqiyot yo‘lida biz ham o‘z hissamizni qo‘shdik. Bundan keyingi yillarda loyihalarimiz yanada ko‘payishiga umid qilamiz. Bugun O‘zbekiston investitsiyalar va tashqi savdo vaziri o‘rinbosari bilan uchrashuvda ham TIKA’ning istiqbolli loyihalarini maslahatlashib oldik. Bu esa o‘zbek qardoshlarimiz, do‘stlarimiz bilan birgalikda yanada samarali ishlashimizga imkon beradi, deb o‘ylayman. Kelgusida ta'lim, tibbiyot sohalari har doimgidek, hamkorligimizning muhim yo‘nalishi bo‘lib qoladi, qolaversa, Orol dengizi ekologik inqirozining yaralariga malham bo‘lish ilinjida turkiyalik do‘stlar sifatida TIKA vositasi bilan ko‘maklashishga intilamiz. Albatta, O‘zbekiston tarixi va madaniyati bilan muhim ahamiyatga ega. Bugungi uchrashuvlarimizda sayyohlar soni qanchalar ortgani bilan tanishdik, sevindik. Ikki davlat uchun ham ahamiyatga ega tarixiy merosni Turkiya nomidan restavratsiya qilishni istardik. Kelgusida Buxoro Arkidagi masjidni O‘zbekistondagi tegishli tashkilotlar bilan hamkorlikda qayta ta'mirlashni boshlaymiz. Davlat rahbarlarining bu uchrashuvi suhbat boshida aytganimdek, tub burilish yasaydigan uchrashuv bo‘lishiga ishonaman. Ikki rahbar ham juda samimiy va iliq munosabatdalar. Xalqlarimiz ham do‘st va qardosh xalqlar, bu munosabatlarimizda ham aks etadi. Janob Mirziyoyevning O‘zbekiston uchun qo‘ygan maqsadlari yo‘lida biz ham Turkiya sifatida, TIKA sifatida hissa qo‘shishimizga ishonchingiz komil bo‘lsin. Yana bir bor delegatsiya a'zolariga minnatdorchilik bildiraman. – Turkiya hamkorlik va muvofiqlashtirish agentligi O‘zbekistonda yana qanday yo‘nalishlardagi loyihalarni rejalashtirgan? – 2018 yildan buyon juda ko‘p loyihalarni amalga oshirdik. Albatta, Mirziyoyevning yo‘l-yo‘rig‘i, ikki davlat munosabatlaridan kelib chiqqan holda ko‘p ish qilindi. Avval aytganimdek, salomatlik sohasidagi faoliyatimiz muhim ahamiyatga ega va bu yo‘nalishda ishlashda davom etamiz. Ta'lim sohasidagi loyihalarimiz ham davom etadi. Bundan tashqari, jamiyat boshqaruvi sohasida, ayniqsa, malaka oshirish yo‘nalishida Turkiya va O‘zbekiston orasida tajriba almashinuvini amalga oshirmoqchimiz. Shu bilan birga, Samarqand, Buxoro va yoxud boshqa bir joyda tarixiy obidalar restavratsiyasini tezlashtiramiz. Yana kasbiy ta'lim yo‘nalishida ham loyihalarimiz davom etib kelmoqda. Bu faoliyatlarimizda O‘zbekiston tegishli tashkilotlari bilan doim hamkorlikda ish olib boramiz. Bugungi vazir o‘rinbosari bilan uchrashuvimizda kelgusi uch yilda olib boradigan loyihalarimiz bo‘yicha O‘zbekistondagi tegishli tashkilotni ham muhokama qildik. Prezidentimiz Rajab Toyyib Erdo‘g‘an va O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyevning tavsiyasi va tashabbuslari bilan faoliyatimizda davom etamiz. TIKA avval qanday do‘st bo‘lgan bo‘lsa, hozir ham kelgusida ham shunday ishonchli do‘st sifatida faoliyat olib boradi. #Sarkan Kayalar

2016-yil 6-son – Maktabgacha ta'lim jurnali Bosh sahifa Biz bilan aloqa Bosh sahifa _ Tag Archives: 2016-yil 6-son Bolaning katta hayotga qadam qo‘yishi, avvalo, oiladan, ota-ona tarbiyasidan boshlansa, maktabgacha ta’lim muassasasi ta’lim-tarbiyaga yordamchi hisoblanadi Bola oila bilan bir qatorda, maktabgacha ta’lim muassasasida ham ko‘p narsani o‘rganadi Mashg‘ulotlar jarayonida ko‘chada qanday odob saqlash kerakligi, kattalarga hurmat ko‘rsatish lozimligini anglab yetadi Yaqinda Toshkent shahar Uchtepa tumani XTMFMTTEB tasarrufidagi 20-sonli MTMda maktabgacha ta’lim muassasalarining tayyorlov guruh tarbiyalanuvchilari ishtirokida “Yo‘l harakati shahriga … Farzand tarbiyasida har kim turlicha yondashuvni ma’qul ko‘radi Ammo insonlarning jigarbandlari uchun qo‘llayotgan tarbiya usullari qanchalik to‘g‘ri ekanligini hammamiz ham bilavermaymiz Bu jarayonda ingliz psixologi Jon Medinaning hozirgi zamon tarbiya usullari va ularning qanchalik to‘g‘riligi haqida o‘z qarashlari mavjud Quyida ular bilan tanishishingiz mumkin Mif: vujudingizdagi bola uchun Motsartning ijodidan kuy chalib bersangiz, farzandingizda matematikaga bo‘lgan qobiliyatni rivojlantirasiz Haqiqat: bolangiz … Zamonaviy ta’lim samarasi Maktabgacha yoshdagi bolalarni maktab ta’limiga puxta tayyorlashda maktabgacha ta’lim muassasasi tarbiyachilarining kasbiy mahoratga ega bo‘lishi bugungi kunning dolzarb masalasidir Chunki 2014-yil “Sog‘lom bola yili” deb e’lon qilinib, davlat dasturida: maktabgacha ta’limning sifat va samaradorligini oshirish; ta’lim-tarbiya ishlari samaradorligini oshirish; maktabgacha ta’lim yo‘nalishida malaka oshirish tizimidagi o‘quv-reja va dasturlarni xalqaro talablar asosida takomillashtirish kabi muhim talablar qo‘yilgan Mazkur talablarni malaka oshirish … Olimlar fikricha, insonlar 1300 xil rangni sezib, ajrata oladilar Demak, atrofimizdagi olam nozik, turfa xil ranglardan iborat bo‘lib, o‘zgacha go‘zallik kasb etadi Tasviriy faoliyatda rasm solish, loydan buyum yasash metodikasi bilan bir qatorda applikatsiya ham asosiy faoliyat turlarining biri sifatida maktabgacha ta’lim muassasasi dasturiga kiritilgan Tasviriy faoliyat mashg‘ulotlari rang va uning xususiyatlari bilan tanishtirish, ranglar bilan ishlashni, ularning uyg‘unlashuvini, boshqa … Hozir barcha turdagi ta’lim muassasalarida zamonaviy ilg‘or ta’lim-tarbiya usullarini joriy qilish dolzarb vazifalardan hisoblanadi Yosh avlodni barkamol inson qilib voyaga yetkazishda tarbiyachi-pedagoglarni yangi pedagogik bilim, ko‘nikma va malakalar bilan ta’minlash davr taqozosidir Bugungi kunda ta’lim muassasalarida ta’lim samaradorligini oshirish maqsadida bir qator ijobiy ishlar amalga oshirilmoqda Yaqinda Toshkent shahar Olmazor tumani 269-sonli maktabgacha ta’lim muassasasida “Pedagog va ota-ona” mavzusida mudiralar … Kalit so'zlar “O‘yla! Izla! Top!”(Katta guruhlar uchun) Bolalar o`yinlari turlari Fidoyingman, O`zbekiston! (musiqiy mashg`ulot) Korreksiyot ta'lim 2 Mohir qo‘llar 2 O‘yinlar davolaydi rivojlantiradi 4 Qo‘li gul bolajon 3 Tajriba maydoni 1

8. Omilli tahlil va korrelyatsiya, regressiya tahlili. 9. Modellashtirishga induktiv va deduktiv yondashish. 10.Iqtisodiy bilimlar va matematika o‘rtasidagi bog‘lashishlarni rivojlanishi. 20

3 Gemodinamika ko’rsatkichlarini to’g`ri aniqlash · bachadon holatini baholash (tonus, tarangligi, bo’rtib chiqishi, og`riqlilik)

Ixtiro qilish, yangilik yaratish inson tabiatiga xos xislat. Bugun dunyoda aynan ilmiy kashfiyotlari sabab mamlakat iqtisodiyotiga katta foyda keltirayotgan firma va kompaniyalar, olimlar juda ko‘p. Inson ilmu salohiyati, tafakkurining mahsuli hisoblangan ilmiy va ilmiy-texnikaviy faoliyat natijalari juda katta biznes manbai hisoblanadi. Mamlakatimizda bu soha rivoji davlatning doimiy diqqat markazida bo‘lgan. 2014 — 2018 yillarda Davlat byudjeti mablag‘laridan ilmiy-amaliy va innovatsion ishlanmalarni moliyalashtirish uchun qariyb 800 milliard so‘m ajratilib, ularning natijalariga ko‘ra, 700 dan ortiq ixtirolar patentlashtirildi. Ammo bu raqamlar bizning olimlarimiz, ilmiy tafakkuri, salohiyati yuksak yoshlarimiz uchun yetarli emas. Mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirish, yangi ish o‘rinlarini yaratishga kirishilgan bugungi shiddatli davr mazkur sohani ham mukammal isloh qilishni taqozo etmoqda. Ilmiy faoliyat natijalarini tijoratlashtirishda mavjud imkoniyatlardan to‘liq foydalanish zarurati yanada dolzarblashdi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ilmiy va ilmiy-texnikaviy faoliyat natijalarini tijoratlashtirish samaradorligini oshirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarorida bu boradagi munosabatlarni bugungi kun talablari asosida zamonaviylashtirish nazarda tutiladi. Hujjatda soha taraqqiyotiga oid bir necha aniq yo‘nalishlar belgilab berilyapti. Respublika iqtisodiyotining raqobatdoshligini oshirish maqsadida ilmiy va ilmiy-texnikaviy faoliyat natijalarini jadal va keng joriy etish mo‘ljallanmoqda. Jumladan, qarorga ko‘ra, davlat-xususiy ilmiy klasterlarini yaratish, ilmiy-texnikaviy tadqiqotlarni respublika iqtisodiyoti tarmoqlari va mintaqalari ehtiyojlaridan kelib chiqib belgilash taklif etilyapti. Talab va ehtiyojga mos innovatsiyalarni joriy etish yuzasidan ishlar yo‘lga qo‘yiladi. Ilmiy-texnik ishlanmalar va ixtirolarni tijoratlashtirish uchun grantlar ajratiladi. 2018 yilning 1 oktyabridan boshlab patentlangan intellektual mulk obyektlari mualliflariga qo‘shimcha mukofotlar joriy etiladi. Ilmiy muassasalar kengashlariga ishlab chiqarish siri (nou-xau) yoki tijorat siri rejimida ilmiy tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlarining intellektual natijasini qo‘riqlash to‘g‘risida qaror qabul qilish huquqi berilyapti. Shu bilan birga, qarorda ilmiy faoliyat natijalarini xorijiy davlatlarda tijoratlashtirish yuzasidan ham O‘zbekiston Tashqi ishlar vazirligiga vazifalar yuklandi. Muassasalar tomonidan taqdim etilgan bu turdagi ishlanmalarni xalqaro bozorlarda ilgari surishga diplomatik vositalar orqali ko‘maklashish belgilandi. Umuman, jarayonni qayta isloh qilish, yangi imtiyoz va rag‘batlar, faoliyatni tijoratlashtirishning zamonaviy mexanizmlari joriy etilishi ixtirochiga nima beradi? Bu, birinchi navbatda, davlat va ixtirochi o‘rtasida tuzilgan muvaffaqiyatli shartnomadir. Ya’ni davlat uning ixtirosini o‘z himoyasiga oladi. Mahalliy va xorijiy iste’molchilar oldida ixtirochining imidji oshadi. Bozorda raqobatdosh mahsulotlar ko‘payadi. Ishlab chiqaruvchilar o‘rtasida sog‘lom raqobat muhiti kuchayadi. Qarorda belgilangan vazifalarning hayotga tatbiq etilishi Oliy Majlis Senati a’zolariga ham alohida mas’uliyat yuklaydi. Mamlakatning iqtisodiy barqarorligiga xizmat qiluvchi kelajakning munosib sarmoya manbalarini yaratishga intilishni har jihatdan qo‘llab-quvvatlaymiz. Zero, unda belgilangan chora-tadbirlar hududlarning ilmiy salohiyatini ham yanada oshirishga qaratilgani bilan ahamiyatlidir. Ilmiy va ilmiy-texnikaviy faoliyat natijalarini tijoratlashtirish munosabatlarida ishtirok etuvchi mutasaddi idoralar faoliyati ustidan ta’sirchan parlament nazoratini muntazam amalga oshirib boramiz. Qolaversa, Davlat byudjeti ijrosini muhokama qilayotganda, ushbu yo‘nalishga ajratilayotgan mablag‘lar samaradorligi masalasi doimiy e’tiborimizda bo‘ladi.

11 qudrat xizmat qiladi. Ayniqsa, psixologiyadan mustaqil ravishda ajralib chiqqan, bugungi taraqqiyot davrimizda alohida ahamiyat kasb etgan ijtimoiy psixologiyaning sotsiologiya bilan aloqasi uzviy bo‘lib, ular jamiyatda ijtimoiy taraqqiyot va progressni ta’minlashishiga xizmat qiladilar. Qolaversa, huquqiy, demokratik davlat ko‘rishishini sobitqadamlik bilan amalga oshirayotgan O‘zbekiston aholisining huquqiy madaniyatini va demokratik o‘zgarishlarga psixologik jihatdan tayyorligini amalda ta’minlash, bu sohada muntazam tarzda ijtimoiy fikr va insonlar fikr va qarashlaridagi o‘zgarishlarni o‘z vaqtida o‘rganish, bashorat qilish va taraqqiyot mezonlarini ishlab chiqishda ikkala fanlar metodologiyasi va metodlarini birlashtirish tadbiqiy ahamiyat kasb etadi. 3. Pedagogika bilan psixologiyaning o‘zaro hamkorligi va aloqasi an’anaviy va azaliy bo‘lib, ularning yosh avlod tarbiyasini zamon talablari ruhida amalga oshirishdagi roli va nufuzi o‘ziga xosdir. Respublikamizda amalga oshirilayotgan yangi «Ta’lim to‘g‘risidagi Qonun» hamda «Kadrlar tayyorlashning milliy Dasturi»ni amalga oshirish ham ikki fan hamkorligi va o‘zaro aloqasini har qachongidan ham dolzarb qilib qo‘ydi. Milliy dasturda e’tirof etilgan yangicha modeldagi shaxsni kamol toptirish, uning chuqur bilimlar sohibi bo‘lib yetishishi, barkamolligini kafolatlovchi shart- sharoitlar orasida yangi pedagogik texnologiyalarini ta’lim va tarbiya jarayonlariga tadbiq etishda pedagogikaning o‘z uslub va qoidalari yetarli bo‘lmaydi. Shuning uchun ham psixologiya u bilan hamkorlikda yosh avlod ongining ta’lim olish davrlaridagi rivojlanish tendensiyalaridan tortib, toki yangicha o‘qitish texnologiyalarini bola tomonidan o‘zlashtirilishi va undagi aqliy hamda intellektual qobiliyatlarga nechog‘lik ta’sir ko‘rsatayotganligini o‘rganish va shu asosda ishni tashkil etish psixologiyadagi metodlarni didaktik metodlar bilan uyg‘unlashtirishni taqozo etadi. Ayniqsa, ma’naviy barkamollik tamoyillarini maktabda va yangi tipdagi ta’lim muassasalarida joriy etish ham shaxs psixologiyasini teran bilgan

Bundan avval Haj ziyorati chog‘ida yuz bergan eng qonli hodisa 1990 yilga to‘g‘ri keladi

Faoliyati davomida Timur Kapadze 12 bor O‘zbekiston chempionligini qo‘lga kiritdi Bu yutuqlariga futbolchi Toshkentning uch grand klubi — “Paxtakor”, “Bunyodkor” va “Lokomotiv”da, shuningdek, Farg‘onaning “Neftchi” klubida erishdi Shuningdek, 9 bor mamlakat kubogini boshi uzra baland ko‘tardi

Onlayn ta’lim olish kompyuter dasturi | infoCOM.UZ — tinglovchi profili orqali masofaviy kurs ishtirokchilari kurslarga aʼzo boʼladilar va kursga joylashtirilgan elektron taʼlim resurslari orqali taʼlim oladilar. Bunda tinglovchi dastlab kirish uchun onlayn test topshiradi, soʼng oʼquv rejasi boʼyicha birinchi modulning birinchi mavzusini oʼzlashtiradi. Mavzu mazmuni video, veb-sahifa, pdf matn, taqdimot, audio va boshqa shakllarda boʼlishi mumkin. Shuningdek, har bir mavzu yuzasidan glossariy, nazorat savollari, foydali manzillar, adabiyotlar kabi qoʼshimcha maʼlumotlar ham berib boriladi. Tinglovchi matnni toʼliq oʼqimagunicha yoki videoni toʼliq koʼrmagunicha mavzu oʼzlashtirilmagan hisoblanadi, mavzu toʼliq oʼzlashtarilgandan soʼng mavzu yuzasidan mashq taklif etiladi. Mashqni bajarish orqali keyingi mavzuga oʼtish mumkin boʼladi. Shu tariqa modul tarkibidagi mavzular ketma-ket oʼzlashtiriladi, soʼng onlayn test topshiriladi va keyingi modul faollashadi. Tinglovchi elektron reyting daftarchasi orqali oʼzlashtirish koʼrsatkichlarini tahlil qilib boradi. Onlayn chat (yozishmalar) orqali oʼzini qiziqtirgan savollar bilan moderatorga murojaat qiladi. Dastur uchun Oliy va oʼrta maxsus taʼlim vazirligi huzuridagi Bosh ilmiy-metodik markazga “Elektron hisoblash mashinalari uchun yaratilgan dasturlar va ma’lumotlar bazalarining huquqiy himoyasi to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasining qonuniga ko’ra DGU 07485 raqamli guvohnoma berildi. « Homilaning holatini masofadan turib kuzatish uchun dastur Karantin paytida qiziqarli va bepul onlayn ta‘lim! »

Quyidagi toifaga mansub bo‘lgan pensionerlarga pensiyalar ular ishlab turgan bo‘lsa-da, pensiyaning 100 foizi miqdorida to‘lanadi: 1) ikkinchi jahon urushi yillarida harbiy xizmatni o‘tagan va front ortida ishlagan shaxslarga; 2) ikkinchi jahon urushi qatnashchilari va nogironlariga (ularga tenglashtirilgan shaxslarga); 3) 1-Pguruh nogironlariga; 4) ChernobilB atom elektr stansiyasida yuz bergan halokatni bartaraf etishda qatnashgan, undan aziyat chekkan shaxslarga; 5) o‘rta va kichik tibbiyot xodimlari; 6) provizorlar; 7) nogiron bolalar internat uylarida va «Mehribonlik» uylarida tarbiyachi bo‘lib, kutubxonachi sifatida ishni davom ettirayotgan ayollar"; 8) fuqarolar yig‘inlari (mahalla qo‘mitalari) Raislari" va qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa shaxslar. «Ishlayotgan pensionerlarga pensiya to‘lash tartibi» O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 1995-yil 20-dekabrda ro‘yxatga olingan. Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining 1999-yil 16- iyundagi ro‘yxatga olingan «Yoshga doir pensiyaga chiqqandan keyin ishlayotgan ayollarga pensiyalarni to‘liq miqdorda to‘lash tartibi» mavjud. 1995- yil 20- dekabrda ro‘yxatga olingan «TGartibga» muvofiq ijtimoiy ta’minot idoralari hisobida turgan va idoraviy qaramligi, mulkchilik va xo‘jalik yuritish shakli, shuningdek, mehnatga haq to‘lash turidan qat’i nazar korxonalar, muassasalar, tashkilotlarda (jumladan, diniy tashkilotlarda) ishlovchi pensionerlarga pensiya ish joyidan to‘lanadi. O‘rindoshlik bilan ishovchi pensionerlarga pensiya asosiy ish joyidan to‘lanadi.

«Manchester Siti» bosh murabbiyi Xosep Gvardiola Lionel Messining «Manchester Siti»ga o‘tishi mumkinligi haqidagi xabarlarga izoh berib o‘tdi. «Men sizga buni bir necha marotaba aytganman, Messi «Barselona»da qoladi va faoliyatini o‘sha yerda yakunlaydi. Bu mening istagim. Men uning yo‘li «Barselona»da boshlanib o‘sha yerda tugashini xohlayman», – degan Gvardiola. Oldinroq, «Manchester Siti» Messini 200 million funt evaziga xarid qilmoqchiligi, unga haftasiga 500 ming funt maosh bermoqchi ekani haqida xabarlar tarqalgandi.

Ukraina tibbiyot oliy o'quv yurtlari eng ,kollej bakalavr darajasiga orzu talabalarga quyidagi kurslarini taklif etadi, oliy o'rta maktabdan keyin

SEMINAR VA AMALIY-TAJRIBA ISHLAR SHAKLIDAGI MASHG‘ULOTLAR Seminar mashg‘ulotlari o‘quvchilarning mavzudagi muhim masalalarni chuqur o‘rganish yuzasidan mustaqil ishlashini, keyishchalik ularni jamoa bo‘lib muhokama qilishini tashkil etish shaklidir. Mavzu o‘rganilgunga qadar o‘qituvchi o‘quvchilar uchun savol va topshiriqlar tuzib chiqadi. Qirish mashg‘ulotida u o‘quvchi: larni materpalning mazmuni, qilinadigan ishning Xarakteri bilan qisqacha tanishtiradi, ularga har qaysi seminar uchun topshiriq beradi va tayyorlanish uchun adabiyot ko‘rsatadi. Bir 108 alar hamma uchun umumiy bo‘ladi, boshqa vazifalar ra o‘quvchilarga 094 biindan tuzilgan pruaga bo‘ri. di. Bo‘yda hamma o‘quvchilar seminar uchun dasturdagi majbu-y materiallar minimumini ish nab chiqishlari. Bi 5 Seminarlarga 2—3 hafta tayyorgarlik ko‘riladi. Uquvchi-r adabiyotni o‘rganadilar, material yig‘adilar, har xil ku-ashlar o‘tkazadilar, o‘z axborotlari yuzasidan tezislar tu- " yeminarlar o‘qish paktida o‘tkaziladi. Bunday mashg‘ulog-ar miqdori mavzuning mazmuniga va uni o‘rganish uchun. = lgan vaqtga bog‘liq. O‘quvchilar mashg‘ulotlarda axborot be-dilar; ularga turli xil namoyish etiladigan narsalarni sona qiladilar Masadani muhokama qilishda hamma o‘quv. ar ishtirok etishadi. Seipnarga puxta tayyorlanish uchun o‘qi. tuvchi ayni bir vazifani hammaga yoki bir necha o‘quvchiga d rishi, ma’ruzachini esa mashg‘ulot boshlanishida taynila ia V ii mashg‘uloti o‘qituvchi rahbarligida o‘tkaziladi, U o‘quvchilar ishini yo‘naltirib turadi, mavzu savollari muhoka-sini yakunlaydi, zarur qo‘shimcha, tuzatishlar kiritadi, ma-terpalni sistemaga. 2 Ma’ruza qilgan, muhokamada qatnashgan o‘quvchilarga baho qo‘yiladi. reali in Va o‘quvchilar. e’tiborini. darsga jalb etish bilan ularning qiziqishini orttirish, o‘z ustida musta-Yoshi fikrlashga o‘rgatish, darsin faollashtirish va n yubiliyatini o‘stirishdir. Va 620 aa ar ia olib borilmaydigan mashg‘ulot turi bo‘lib, u maxsus jihoz "Iaigan xona yoki alohida ajratilgan tajriba uchastkasida, shuningdek, bevosita ta’lim ishiga aloqador ma’lum obyektni. kuzatish, o‘rganish yo‘li bilan olib boriladigan mashg‘ulotlir. Ta’limning bunday mashg‘ulotlarishi tashkil qilish ikki xil bo‘l bilap olib boriladi; 1. Amaliy tajriba mashg‘ulotlari. 25 Ekskursiyalar-1. Amaliy tajriba mashg‘ulotlari. U—1X sinflarda o‘tida-b y y: a b ustaxona– yaigan amaliy tajriba mashg‘ulotlari asosan maktab u yon va o‘quq tajriba yer uchastkalarida olib boriladi. Amaliy tajriba mashg‘ulotlari ham o‘z xarakteriga ko‘ra ikki turga ega BOT. Marra ustaxonasida olib boriladigan mashg‘ulotlar. 2, Maktab tajriba yer uchastkasida olib boriladigan tajriba mashg‘ulotlari. tis malik tajriba mashg‘ulotlarining sinf-dars shaklidagi mashg‘ulotlan farqi shundaki, bu mashg‘ulot turida har qaysi —o‘quvchini o‘ziga xos yashlatish, ko‘nikma va malakalar bilan QUrollantirish nazarda tutiladi. Bu mashg‘ulotlar asosiy ish turi bilan birga o‘quvchilarni material, asbob-uskuna bilan ta’-T : y

bo‘lganda har bir atomning magiit momentiM (R..a

mini yoki boshqa so‘zlarni o‘yib yozadi. Ammo bunda ular nafaqat tabiatga, balki boshqalarga ham, eng muhimi, o‘ziga ham ma’naviy zarar yetkazayotgani xususida o‘ylab ko‘rmaydilar. Bu ularning tabiatdan, rahm-shafqat va g‘amxo‘rlik tuyg‘usidan biroz bo‘lsa-da, uzoqlashib qolganidan dalolat beradi. Bolalarga televizorda beriladigan ekologik tarbiya saboqlariga e’tibor berishni tavsiya etish foydadan xoli emas. Yosh bolaning tabiat bilan muloqoti unda axloqiy sifatlarni tarbiyalaydi. Bizda juda katta tarbiya tizimi yaratilgan. Unda o‘smirlarning tabiat bilan muloqotiga, uning qonunlarini, qadriyat va go‘zalligini bilishga alohida o‘rin ajratilgan-u Tabiat— ezgulik manbai, uning go‘zalligi insonning ma’naviy olamiga ta’sir ko‘rsatadi. Ammo odam qalbi ham eng oliy insoniy go‘zalliklar—ezgulik, haqiqat, mehr-muruvvat, hamdardlik, yovuzlikka murosasizlik va boshqa fazilatlar bilan bezalgan bo‘lishi kerak. Aslida bolalar har bir sohada kattalardan ibrat olishadi. Katta yoshdagi kishilarning ijobiy xatti-harakati va ibratli so‘zlari, tabiatga bo‘lgan amaliy oqilona munosabati bolalar uchun saboq bo‘ladi. Shuning uchun o‘qituvchilar o‘quvchilarga hayvonlarni boqish, ko‘paytirish, dorivor o‘tlar va o‘simliklarni yig‘ish, atrof-muhitni, ish joyini toza tutish va boshqa masalalarda o‘rnak bo‘lishlari kerak. Biz tabiat sirlarini tobora chuqurroq bilganimiz va ekologik bilimlarimizni kengaytirganimiz sari barcha tirik mavjudotga qiziqish-e’tiborimiz ortadi. Tabiatning tabiiy go‘zal shakllari va turlari haqidagi tasavvurlarimiz yanada boyiydi. Axir, tabiat va uning turli jonzotlari o‘z-o‘zini yaratadi, qayta tiklaydi, kamol toptiradi. Faqat inson xuddi ana shu jarayonlard ularga xalaqit bermasligi va ziyon-zahmat yetkazmasligi zar Yoshlarning dunyoqarashi va ekologik madaniyati bir-biri bilan uzviy bog‘liqdir. Uquvchilarning tabiatga bo‘lgan munosabati ularning axloqiy yetukligi va qay darajada tarbiyalanganlik darajasini ko‘rsatadi. Ekologik ong va ekologik bilimlar yoshlar dunyoqarashining tarkibiy qismi bo‘lmog‘i zarur. Zero, ekologik bilimlarsiz ekologik madaniyat ham shakllanmaydi. Yoshlar o‘zlarining hayoti va faoliyati biosferaning hozirgi va kelajakdagi holati bilan uzviy bog‘liqligini, tabiatni muhofaza qilish esa zarurat ekanini, tabiat boyliklaridan oqilona foydalanish va har bir shaxs o‘zida atrof-muhitning holati uchun shaxsiy mas’uliyat hissini tarbiyalashi lozimligini anglab yetishi shart. Zamonaviy ekologik tarbiyani turli yo‘nalishlarda olib borgan ma’quldir.Chunki har qanday tarbiyani, ayniqsa, ekologik tarbiyani biror andazaga solish yaramaydi.

135092 x apo X.и, Shartnomaviy majburiyatlar rejasining bajarilishi, 96 hi x 94,8

Yevropa ligasi. 7ta jamoa pley-off yo‘llanmasini qo‘lga kiritib bo‘ldi De Ligt nima uchun «Yuventus»ni tanlaganiga izoh berdi [11329] «Real» ikki iqtidor egasini ikkinchi jamoaga ravona qildi [9234] Messi, Ronaldu, Neymar va Salohning qariya holati qanday bo‘lar edi? (foto) [7436] Transfer olamidagi so‘nggi yangiliklar [6562] Yangi mavsumda "Real"ning hujum chizig‘ida kimlar o‘ynashi ma’lum bo‘ldi [5366] Buffon ko‘plab sirlarni oshkor qildi [5141] "Barselona" futbolchisi "PSJ"ga o‘tishi mumkin [5062] «Real» Xamesning narxini belgiladi [4679] "MYU" "Arsenal" futbolchisi uchun 62 mln yevro taklif qildi [4208] "Barselona" Dembeleni sotgan taqdirdagina Neymarni sotib olishi mumkin [4025] De Ligt nima uchun «Yuventus»ni tanlaganiga izoh berdi [14] Natijalar | Jami ovoz: 10383 ta. Yevropa ligasining 4-turidan so‘ng pley-off bosqichi yo‘llanmasini muddatidan avval qo‘lga kiritgan 7ta jamoaning nomi aniq bo‘ldi. "A" guruhida 9tadan ochko jamg‘argan "Bayer" va "Syurix", "D" guruhida yo‘qotishlarsiz borayotgan Zagrebning "Dinamo" klubi, "E" guruhida Londonning "Arsenal"i, "N" guruhida "Ayntraxt" va "Lasio" jamoalari hamda "L" guruhida 100 foizli natija qayd etayotgan "Chelsi" klublari keyingi bosqichga chiqishdi. Kiritildi: 06:52, 09.11.2018. O'qildi: 4173 marta. Fikrlar: 0 ta.

Oliy Majlis Senati tomonidan media vakillari o‘rtasida «Senat xalq manfaatlarini qanday himoya qilmoqda?» tanlovi o‘tkazildi. Tanlovga ko‘ra, ommaviy axborot vositalarining turli shakllari (matbuot, televideniye, radio, internet) hamda blogerlar tomonidan Senat faoliyatiga bag‘ishlangan reportaj, fotoreportaj, ocherk, tele/radioocherk, tahliliy maqola/ko‘rsatuv/eshittirish kabi turli janrlardagi materiallar taqdim etildi hamda tegishli tartibda baholab chiqildi. Tanlovda 50 nafarga yaqin jurnalist va blogerlar oltita nominatsiya bo‘yicha o‘zlarining 500dan ziyod materiallari bilan ishtirok etishdi va har bir nominatsiya bo‘yicha g‘oliblar aniqlandi. Internet nashrlari: 1-o‘rin. Kun.uz internet nashri 2-o‘rin. O‘zbekiston milliy axborot agentligi bo‘lim mudiri Norgul Abduraimova 3-o‘rin. Qalampir internet nashri Televideniye: 1-o‘rin. «UzReport» telekanali 2-o‘rin. O‘zEOAVMA axborot markazi «Zamon» dasturi muharriri Ruxsora G‘ofurova 3-o‘rin. Namangan viloyat teleradiokompaniyasi televideniye guruhi bosh muharrir o‘rinbosari Sohiba Aliqulova Radio: 1-o‘rin. «O‘zbekiston 24» radiokanali katta muharriri Sayyora Allaberdiyeva 2-o‘rin. Qoraqalpog‘iston Respublikasi teleradiokompaniyasi katta muharriri Gozzal Yaxudayeva 3-o‘rin. O‘zEOAVMA radio-axborot markazi bosh muharriri Zafar Tursunov Matbuot: 1-o‘rin. «Xalq so‘zi» gazetasi muxbiri Munisxon Karimova 2-o‘rin. «Darakchi» gazetasi muxbiri Munisa Aliyeva 3-o‘rin. «Birja» gazetasi muxbiri Zamira Tojiyeva Fotojurnalistika: 1-o‘rin. Daryo.uz internet nashri fotomuxbiri Madina Nurmanova 2-o‘rin. Kun.uz internet nashri fotomuxbiri Muhammadjon G‘aniyev 3-o‘rin. «Xalq so‘zi onlayn» internet nashri fotomuxbiri Hasan Paydoyev Blogerlar: 1-o‘rin: Safari telegram kanali muallifi Nozimjon Safarov 2-o‘rin: davletov.uz telegram kanali muallifi Qobil Xidirov 3-o‘rin. Bloger Shahnoza telegram kanali muallifi Shahnoza Soatova Shuningdek, xorijiy nashrlardan «Rossiya segodnya» xalqaro axborot agentligi (Rossiya Federatsiyasi) muxbiri Dmitriy Povarov va Fars News axborot agentligi (Eron Islom Respublikasi) muxbiri Sherali Avezmatov ham taqdirlanishdi. G‘oliblar Oliy Majlis Senati Raisi Tanzila Norboyeva tomonidan taqdirlanishdi. Tanzila Norboyeva Parlamentning yuqori palatasi va OAV o‘rtasidagi munosabatlarning mustahkamlanayotgani, muammolarning hal qilinishi jarayonida jurnalistlarning ishtiroki ortayotganini e'tirof etdi. «Oliy Majlis Senati xalq uchun, ommaviy axborot vositalari uchun ochiqlik va shaffoflikni ta'minlashga intilmoqda. Nafaqat Senatning yalpi majlislari, balki qo‘mitaning ichki yig‘ilishlarida, senatorlarning yakka faoliyatini yoritishda ham jurnalistlarning ishtirok etayotgani buning isbotidir. Qonun muhokamalarining ochiqligini ta'minlash uchun Senat yalpi majlislarini onlayn translatsiya qilish amaliyoti ham yo‘lga qo‘yildi. Shuningdek, jurnalist va blogerlar tomonidan ko‘tarib chiqilayotgan muammolarning yechim topishi, ularning davlat rahbari hamda Parlament darajasida ko‘rib chiqilayotganiga guvoh bo‘lyapmiz. «Snos», ovqatdan zaharlanish, daraxtlarning kesilishi kabi muammolar bunga misol bo‘la oladi. OAV ko‘tarayotgan har bir mavzu qonunchilik tizimi va uning ishlash mexanizmini takomillashtirish uchun turtki bo‘lmoqda», deydi Senat Raisi.

(11617201) 4) (99 йaпoy пeгaзтp Зипиeвт ҳapoш тoти9Ц 1015 O BOЦBA Б 5пBE нo "н2o caн Фн2 —92— нoн . g IN ’ Jo 25 (2

Toshkent viloyatida 17 noyabr kuni besh kishi harakatlanayotgan to‘rtta teplovoz vagonlaridan ko‘mir o‘g‘irlashga uringan, deya «O‘zbekiston temir yo‘llari» matbuot xizmati. Yuk poyezdi «Obliq» temir yo‘l bekatida 4 ta vagondagi ko‘mir mahsulotlari yuk qabul qiluvchi Olmaliq kon metallurgiya kombinatini Angren shaxridagi filiali bo‘lganligi uchun uzib qolingan. Vagonlar uzilgandan so‘ng xarakat tarkibi Oxangaron yo‘nalishi bo‘ylab harakatini davom ettirib ketgan. «Ushbu uzib qolingan vagonlar teplovozga ulanib belgilangan manzilga olib o‘tish vaqtida ko‘mir maxsulotini talon-taroj qilish maqsadida 5 nafar noma’lum shaxslar vagonga osilgan», — deyiladi xabarda. Shu yerda xizmat olib borayotgan Oxangaron o‘qchilik komandasi o‘qchisi tomonidan vagonga chiqqan shaxslarni ushlash maqsadida teplovozni to‘xtatgan, lekin teplovoz to‘xtagach, ushbu shaxslar har tomonga qochib ketishgan. Hozirda tezkor qidiruv ishlari olib borilmoqda.

—Qachon keldi? O‘zi yolg‘izmi? —O‘zi yolg‘iz emas... Bir ozdan so‘ng, Almambet hech kimga hech narsa demay O‘ynoqtoshga yetib berdi. v Otdan tushmay, qamchinni buklaganicha atrofga ko‘z yugurtirdi. Baldirg‘on ot bo‘yidan o‘tibdi. Quvraylar gulga kiribdi. Qurigan archa ustida yolg‘iz ukki ora-sira nolish qiladi. Jilg‘alardan buralib, sharqirab oqib tushayotgan tiniq suvlar zargar jilo bergan kumush o‘mildiriqday yaltiraydi. Og‘ir nafas olib, suvligini shildiratib chaynagan otning qulog‘i chimirildi. U biror sharpani sezganday, soy tomonga qaradi. Ungacha baldirg‘onning uchi qimirlab, qandaydir tovush quloqqa chalindi. Almambet tizginni burdi. Qarshisida ikki kishi paydo bo‘ldi. Qo‘llarida miltiq, bellarida qilich, salom berishdi. —Salom! Mol-joningiz omonmi? Almambet alik oldi. —Buyoqqa yuring,—dedi yigitlarning biri g‘orga boshlab, ular g‘orning oldiga borishdi. Bu yerda qurollangan yigirmaga yaqin yigitlar o‘tirardi. Ular o‘zlaridan yoshi ulug‘ kishini ko‘rib salom berishdi: — Omonmisiz? Mol-joningiz esonmi)7 —Shukur, —dedi Almambet. U otdan tushib, g‘orning ichiga kirdi. Ichkaridan kimdir: —Bekkeldi, — dedi. Birov ingraganday bo‘ldi. Almambet salom berdi. To‘rda o‘t-o‘lanlar ustiga solingan to‘shakda yotgan odam og‘ir xo‘rsinib alik oldi. Almambet sekin ko‘zining kiri bilan qaradi. Boshida tellak, ustida ancha urinib qolgan piyozi chakmon. Qorong‘ida uning kimligini taniyolmadi. —Musulmonqul yo‘qmi 7—deb so‘radi Almambet o‘tirmay. Hech kim indamadi. Atrofda turganlar yotgan kishiga achinish bilan qarardi. Bir mahal haligi odam: —Tanimaydigan bo‘lib ketibmanmi? —dedi. O‘sha onda Almambet engashib qarab, o‘zini tutolmadi. —Hoy, senmisan? —deb qo‘lini cho‘zib, paypaslab to‘g‘ri kelgan yerga o‘tirganida uning keng yelkalari g‘or og‘zidan zo‘r-bazo‘r tushib turgan yorug‘likni to‘sib qo‘ydi. Musulmonqulning qiyiq ko‘zlarini, parishon yuzlarini Almambet endi aniqroq ko‘rdi. Gapni nimadan boshlashini bilmay, ikkovi bo‘shashib o‘tirib qoldi. b — Xim... Shunday qilib qishlog‘ingizga kelib qoldik, aka!— dedi Musulmonqul kulishga harakat qilib. Almambet yer chizdi. —Hechqisi yo‘q, ukam... Kelsang kelibsan-da... O‘zing ko‘rgan, o‘zing o‘sgan el... Bu gaplar Musulmonqulning izzat-nafsiga tegdi, ko‘ngli og‘ridi. Nima bo‘lsa-da, akasi. Buning o‘rniga: «Qirg‘iz mingan otning taqasi qayoqlarda iz qoldirmagan, hali ko‘ramiz», deb ko‘nglimni ko‘tarsa kerak, deb o‘ylovdi. So‘zga unchalik uquvi yo‘q Almambet boshqa nima deyishini bilmay o‘rnidan turdi. —Xo‘p bo‘lmasa... Men borayin... Qiyiq ko‘zlari chaqchaygan Musulmonqul «ajallod» deb chaqirishiga oz qoldi, lekin o‘zini bosdi. —O‘ziga-o‘zi biy, o‘zi biladi.—deb shivirlab yana yotib oldi. Almambet g‘ordan engashib chiqayotganida orqasidan: «Ishongan xo‘jam sen bo‘lsang, qozonday sallangga tupurdim»,—deya g‘azablangan Musulmonqulning so‘kinishini eshitmay otiga qamchi bosdi. Almambet uyga kelgach, nima qilishini bilmay, allamahalgacha xayol surib o‘tirdi. Nihoyat qarindoshi Abilni chaqirtirdi. Abil ertasiga ertalab, qariya Qoracholni, o‘spirin Beknazarni boshlab keldi. Abilning yigitlik onlari o‘tib, qirq yoshlarga borib qolgan edi. Gavdasi to‘lingib, qop-qora mo‘ylabi o‘ziga yarashib turardi. U to‘rga o‘tib, uy egalari bilan hol-ahvol so‘rashgach, Almambetga qaradi. — Axka,—dedi iltijo bilan,—siz eshitmadingizmi, biz yog‘ga otalik qochib kelibdi deyishyapti. Almambet bosiqlik bilan: —Kelib qolibdi. Shuning uchun seni chaqirtirdim, — dedi. Abilning ko‘zlari baqrayib: — Qayoqda? —dedi. — O‘ynoqtoshda yotibdi... Nima qilamiz? —Gaplashdingmi" Nima dedi" —Nimani gaplashaman... Abil og‘asining bu javobidan xafa bo‘lib, soniga kafti bilan bir urdi. Bular ikki otaning farzandlari. Almambet ato qilingan ko‘chini hech narsaga sarflamadi. Birgina

6851. Pul talabnomasidan boshqa shaxs foydasiga voz kechish evaziga moliyalashtirish shartnomasi tomonlari bo‘lib quyidagilar hisoblanadilar: pul talabnomalaridan voz kechuvchi shaxs (mijoz-kreditor); talabnomani qabul qiluvchi va o‘rniga pul mablag‘lari beruvchi shaxs (moliya agenti-faktor). Qonun faqat moliya agentigagina alohida talablar qo‘yadi. Moliya agentlari banklar va kredit tashkilotlari hamda tegishli litsenziyaga ega bo‘lgan boshqa tijorat tashkilotlari bo‘lishi mumkin. Bundan kelib chiqadiki, pul talabnomasidan boshqa shaxs foydasiga voz kechish evaziga moliyalashtirish tadbirkorlik faoliyati sifatida FK 42-bobi qoidalariga asosan litsenziyalashtirilishi kerak. 2. Moliya agenti-banklar, banklarni tashkil qilish va faoliyatini tugatish O‘zbekiston Respublikasining 1996-yil 25-apreldagi «Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida»gi qonunida ko‘zda tutilgan. Masalan, mazkur qonunning 1-moddasida bank bu—yuridik shaxs va tijorat tashkiloti hisoblanib, bank faoliyati sifatida qaraladigan quyidagi faoliyatlarni amalga oshirishi mumkin: yuridik va jismoniy shaxslardan qo‘yilmalar olish va ularni kreditlash yoki investitsiya bilan shug‘ullanish; to‘lovlarni amalga oshirish. Bank faoliyatidan tashqari banklar boshqa turdagi operatsiyalarni ham bajarishlari mumkin. Ular qatoriga majburiyatlarning ijrosi bo‘yicha talab qilish huquqini uchinchi shaxslardan sotib olish ham kiradi. Bank, shu jumladan chet el banklari ham o‘z faoliyatlarini Markaziy bank tomonidan beriladigan litsenziya asosida amalga oshiradilar. Litsenziyada bank bajarishi mumkin bo‘lgan operatsiyalar ro‘yxati keltiriladi. Litsenziyalarsiz bank faoliyatini amalga oshirish noqonuniy hisoblanadi va bundan tushgan daromad davlat foydasiga undiriladi. 3. Kredit uyushmalarini tuzish, faoliyati, qayta tashkil qilish va tugatish munosabatlari 2002-yil 4-aprelda qabul qilingan «Kredit uyushmalari to‘g‘risida»gi qonun 2012-yil 29-dekabrda o‘z kuchini yo‘qotdi. O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida» qonuni. «Xalq so‘zi» 2013-yil 4-yanvar. Mazkur Qonunning 2-moddasiga binoan kredit uyushmasi bo‘lib kredit berish va boshqa moliyaviy xizmatlar ko‘rsatish maqsadida yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan teng huquqli a’zolik asosida ixtiyoriy ravishda tuzilgan kredit tashkiloti hisoblanar edi.

Nazorat savollari 1. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini qayta ishlashga tayyorlash uchun aralashtirish mashinalari qanday tanlanadi? 2. Xomashyoni aralashtirish mashinasining tuzilishi va ishlash prinsipi. 8-AMALIY MASHG‘ULOT REKTIFIKATSIYA APPARATLARI TUZILISHINI O‘RGANISH VA HISOBLASH Ishdan maqsad: Rektifikatsiya apparatlari tuzilishini o‘rganish va hisoblash. Umumiy ma’lumotlar Suyuq aralashmalarning bir marta qisman bug‘latish yo‘li bilan ajratish jarayoni «oddiy haydash» deb atalgan. Oddiy haydash jarayoni aralashma komponentlarining uchuvchanliklari o‘rtasidagi farq ancha katta bo‘lgandagina ishlatiladi. Odatda suyuq aralashmalarni birlamchi ajratish uchun hamda murakkab aralashmalarni keraksiz qo‘shimchalardan tozalashda, oddiy haydash usulidan foydaniladi. Oddiy haydash quyidagi usullarga bo‘linadi: I.Fraksiyali haydash. 2.Deflegmatsiya bilan haydash. 3.Suv bug‘i bilan haydash. Har xil tarkibli mahsulot olishga muljallangan suyuqliqlarni ajratish usuli «fraksiyali haydash» deb ataladi. Haydash kubining ichiga zmeyevik joylashtirilgan bo‘lib, o‘xshashlik orqali suv bug‘i o‘tadi. Suyuqlik qaynash ("- (harorat) sigacha isitiladi. Hosil bo‘lgan bug‘larga sovutgichlar yuboriladi. Distillyat fraksiyalari tegishli idishlarga tushiriladi. Haydash jarayoniga tushgach, qoldiq suyuqliklar haydash kubidan tushirib olinadi. So‘ngra sikl qayta takrorlanib, ajratish lozim bo‘lgan suyuqliklar haydash kubiga yana berilgan. 34

Tlyon, Ukbar, Orbis Tertius | yoshlikjurnali.uz Bosh sahifa 2017 yil sonlari 2017 yil 12-son Tlyon, Ukbar, Orbis Tertius Ko‘zgu va ensiklopediyaning o‘xshashligi tufayli men Ukbarni kashf qildim. Ramos-Mexiada, Gaona ko‘chasidagi uyning yo‘lak adog‘ida ko‘zgu tashvishli jimirlar, ensiklopediya esa kishini chalg‘itish uchun The Anglo-American Cyclopedia deb nomlangan edi (Nyu-York, 1917). U 1902 yilgi Encyclopedia Britannicaning so‘zma-so‘z, ammo ancha kechikkan qayta nashri edi. Bu voqea besh yil chamasi avval sodir bo‘ldi. O‘sha oqshom menikiga Bioy Kasares mehmon bo‘lib kelgan va biz romanni birinchi shaxs nomidan qanday yozish kerakligi haqida bahslashib, uzoq o‘tirib qoldik. Fikrimizga ko‘ra, roviy bu kabi roman sahifalarida ba’zi bir voqealar haqida atayin so‘zlamas va yo ularni buzib ko‘rsatib, turli xil qarama-qarshi talqinlarga yo‘l qo‘yardi; o‘z navbatida bu hol ba’zi – juda ozchilik – o‘quvchilarning beshafqat va yo bachkana mohiyatni tushunib yetishlariga ko‘mak berar edi. Yo‘lak adog‘ida bizni ko‘zgu kuzatib turar va biz ko‘zgularda allaqanday mudhishlik bor ekaniga e’tibor qildik (yarim tun chog‘i bunday kashfiyotlar muqarrar). Shunda Bioy Kasares Ukbar yeresiarxlaridan birining so‘zlarini esladi: “Ko‘zgu va qo‘shilishlar jirkanchdir, illo ular odamlar miqdorini kupaytiradi”. Men ushbu ko‘hna hikmat manbaini so‘radim – bu The Anglo-American Cyclopediada, Ukbar haqidagi maqolada bosilgan, deb javob qildi Bioy. Bizning uyda (jihozlari bilan ijaraga olgan uyimizda) shu nashrning bir nusxasi bor edi. XXVI jildning so‘nggi sahifalarida biz Upsal haqidagi maqolani, XXVII jildning dastlabki sahifalaridan “Ural-Oltoy tillari” to‘g‘risidagi maqolani topdik. Ukbar haqida esa lom-mim deyilmagan edi. Biroz xijolat bo‘lgan Bioy ko‘rsatkich-jildlarni qo‘liga oldi. U turli talaffuzlarni saralab behuda urinardi: Ukbar, Ugbar, Ookbar, Oukbar… Ketish oldidan aytdiki, Ukbar Iroq va yo Old Osiyodagi allaqaysi bir viloyat edi. Tan olishim kerak, men bir qadar o‘ng‘aysizlangan ko‘yimcha uning fikrini ma’qullagan bo‘ldim. Xayol qildimki, nom-nishonsiz bu mamlakat va ism-sharifi yo‘q bu yeresiarx Bioy shosha-pisha to‘qib chiqargan narsalar edi va u – kamtarligi tufayli – shular vositasida o‘z jumlasini asosli qilib ko‘rsatmoqchi bo‘lgandi. Yustus Pertes xaritalaridan biriga besamar tikilish oqibatida bunga ishonch hosil qildim. Ertasi kuni Bioy menga Buenos-Ayresdan qo‘ng‘iroq qildi. Ensiklopediyaning XXVI jildiga kiritilgan Ukbar haqidagi maqola qarshisida turganini aytdi. Unda yeresiarxning ismi ko‘rsatilmagan, ammo garchi adabiy nuqtai nazardan ancha bo‘sh bo‘lsa-da, harqalay, qariyb o‘sha so‘zlar bilan ifoda etilgan ta’limotning bayoni bor: “Qo‘shilish va ko‘zgular – jirkanchdir” – “Copulation and mirrors are abominable”. Ensiklopediya matnida shunday deyilgan edi: “Ushbu gnostiklardan birining nazarida bu dunyo sarob yoki (aniqrog‘i) nedir botil makon edi. Ko‘zgular va bola tug‘ish­lar jirkanchdir (mirrors and fatherhood are hateful), illo mavjud narsani ko‘paytirib, chor-atrofga tarqatadilar”. Men bu maqolani ko‘rmoqchi ekanligimni aytdim. Bir necha kundan so‘ng Bioy uni olib keldi. Men hayratdan yoqa ushlab qolgandim – Ritterning “O‘lkashunoslik”, “Erdkunde” deb atalgan mufassal ko‘rsatkichlarida “Ukbar” degan nomga ishora ham yo‘q edi, axir. Bioy keltirgan kitob chindan ham Anglo-American Cyclopedianing XXVI jildi edi. Uning qo‘shimcha muqovasi va g‘ilofidagi tartib so‘zlar aynan bizning nusxamizdagi kabi (Tor-Urs) edi, biroq uning sahifalari 917 ta emas, balki 921 ta edi. Xuddi mana shu qo‘shimcha sahifalarda (o‘quvchi fahmlaganidek) so‘zlikda ko‘rsatilmagan Ukbar haqidagi maqola bor edi. Biz keyinroq jildlar orasida boshqa tafovutlar yo‘qligini aniqladik. Ikkovi ham (aytib o‘tganimdek) Encyclopedia Britannica o‘ninchi jildining qayta nashri bo‘lib, bu kitobni Bioy “kimoshdi” savdosida xarid qilgan ekan. Biz maqolani sinchiklab o‘qib chiqdik. Bioy eslatgan jumladan boshqa hayratga soluvchi ma’lumot yo‘q edi. Boshqa hammasi qat’iy tartibga solingan, uslubi jihatidan shu nashr ruhida va, tabiiyki, zerikarli edi. Qayta o‘qiyotib esa aynan shu qat’iy uslub soyasidagi jiddiy noaniqlikka e’tibor qildik. Jo‘g‘rofiy bo‘limda eslatib o‘tilgan o‘n to‘rt nomdan faqat uchtasini, bir ishora tarzida matnga kiritilgan uchta nomni qidirib topdik – Xuroson, Armanis­ton va Arzirum. Tarixiy ismlardan esa faqat bittasini: ko‘proq majoz ma’nosida keltirilgan qallob va afsungar Smerdisni. Maqolada go‘yoki Ukbar sarhadlari ko‘rsatib o‘tilgan, ammo manzillari butunlay notanish edi – mazkur viloyatning daryolari, jarlik va tog‘ tizmalari. Masalan, janubiy sarhadda Soyi Xaldun botig‘i va Aqso daryosining deltasi joylashganligi, ushbu delta orollarida bo‘lsa yovvoyi otlar o‘tlab yurishi haqida o‘qib qoldik. Bu 918-betda aytilgan edi. Tarixiy bo‘limdan (920-bet) ma’lum bo‘ldiki, o‘n uchinchi asrda kechgan ta’qiblar oqibatida dindorlar orollarda jon saqlaganlar, u yerlarda hali-hamon bu odamlar yaratgan tosh lavhlar saqlanib qolgan va ba’zan ularga tegishli tosh ko‘zgulari ham uchrab turadi. “Til va adabiyot” bo‘limi ixcham bo‘lib, faqat shu narsa e’tiborni jalb qilardi: unda aytilishicha, Ukbar adabiyoti xayoliy yo‘nalishga ega hamda doston va afsonalari hech vaqt voqelikni aks ettirmas va balki Mlexnas va Tlyon nomli xayoliy mamlakatlarni tasvirlar edi… To‘rtta kitob sanab o‘tilgan bo‘lib, garchi ularning uchinchisi – Sayles Xeyzlem: “Ukbar nomli mamlakat tarixi” – “History of the Land Called Uqbar”, 1874 – Bernard Kuorich kitob do‘konidagi ko‘rsatkichlarda qayd etilgan bo‘lsa-da, biz ularning birortasini hali-hamon topa olganimiz yo‘q. Ro‘yxatdagi birinchi kitob – “Kichik Osiyodagi Ukbar mamlakati haqida maroqli va mutolaaga loyiq ma’lumotlar” – “Lesbare und lesenwerthe Bemerkungen ober das Land Ugbar in Klein Asien”, 1641 yil, deb belgilangan va Yogann Valentin Andree tomonidan yozilgan edi. Qiziqarli hol: oradan bir necha yil o‘tgach, men bu ismni tasodifan De Kuinsida (“Asarlar”, o‘n uchinchi jild) uchratib qoldim. Ma’lum bo‘lishicha, bu ism XVII asr boshlarida xayoliy rozenkreyserlar jamoasini tavsif qilgan nemis ulamosiga tegishli edi. Keyinchalik boshqalar uning tasavvur mahsulini chindan ham hayotga tadbiq etdilar. O‘sha oqshom Milliy kutubxonaga yo‘l oldik. Turli xil xaritalaru manbalar ro‘yxatlari, jo‘g‘rofiy jamiyatlar jurnallari va sayyohlar esdaliklarini behuda titkilab sarson bo‘ldik – hech kim va hech qachon Ukbarda bo‘lgan emasdi. Bioy qo‘lga kiritgan ensiklopediya umumiy ko‘rsatkichida ham bu nom tilga olinmagan. Ertasi kuni Karlos Mastronardi (u ham bizning izlanishlarimizdan voqif edi) Korriyentes va Talkuano kitob do‘konida “Anglo-American Cyclopedia” jildlariga duch keldi… Do‘konga kirib, XXVI jildni so‘radi. Tabiiyki, unda Ukbar haqida ishora ham yo‘q edi. Janubiy temir yo‘l tarmog‘ida xizmat qilgan muhandis Gerbert Esh haqidagi allaqanday ojiz, tobora xira tortib borayotgan xotira Adrogadagi mehmonxonada, baravj butazorlar aro va ko‘zgularning xayoliy tublarida hali-hanuz muqim. Hayotlik chog‘ida u ko‘pchilik inglizlar singari arvoh kabi deyarli ko‘rimsiz yashab o‘tdi; o‘limidan so‘ng u endi hatto avvalgi arvoh ham emas. U norg‘ul va ozg‘in, bir vaqtlar mallarang bo‘lgan siyrak cho‘qqisoqolli va, fahmlashimcha, befarzand so‘qqabosh edi. Quyosh soatlari va bir tup eman daraxtini tomosha qilish uchun (uning o‘zi bizga ko‘rsatgan suratlarga ko‘ra xulosa qilyapman) u bir necha yil oralatib, Angliyaga borib kelardi. Otam u bilan do‘st tutingandi; ta’bir joiz bo‘lsa, ularning bu do‘stligi sof inglizcha edi, o‘zaro e’tirof­lardan voz kechib, tez orada suhbatlarsiz ham davom qiluvchi do‘stliklar sirasidan edi. Ular kitob va gazetalar bilan o‘zaro o‘rtoqlashishar, shaxmatda dona surishar, ammo bularning barchasi sukut pardasiga o‘ralgan bo‘lardi… Men uni mehmonxona yo‘lagida riyoziyotga oid kitobni qo‘lida tutgan ko‘yi osmonning betak­ror bo‘yog‘iga tikilgan qiyofada eslayman. Bir kun oqshom biz o‘n ikkilik hisob tizimi haqida so‘zlashib qoldik (bu nazariyaga ko‘ra, o‘n ikki xuddi o‘nday yoziladi). Esh aytdiki, u hozir aynan shu ish bilan, qayta hisoblash orqali o‘n ikkilik jadvallarni oltmishlik jadvalga aylantirish bilan mashg‘ul edi (bunga ko‘ra, oltmish o‘n raqamiday yoziladi). Bu yumush Riu-Grandi-du-Suldagi bir norvegning buyurtmasi ekanini ilova qildi u. Biz sakkiz yildan buyon tanish bo‘lsak-da, u yoqlarda bo‘lganini biror marta tilga olgan emasdi… Biz cho‘ponlar turmushi haqida, “kapangalar” va sharqdagi ba’zi qariyalar hali-hamon “gaucho” deb talaffuz qilib yurishgan bu brazilcha so‘zning kelib chiqishi haqida suhbat qurdik. Va – O‘zi kechirsin! – o‘n ikkilik hosilalar haqida qaytib og‘iz ochmadik. 1937 yilning sentyabrida (biz bu vaqtda mehmonxonada emasdik) Gerbert Esh bo‘yin tomirining yorilishidan qazo qildi. Qazosidan bir necha kun avval uning nomiga Braziliyadan muhr bosilgan quti kelgan, ichida ancha salmoqli bir kitob bor edi. Esh uni qahvaxonada qoldirgan joyidan ancha oylar o‘tib topib oldim. Men uni varaqlay boshladim va birdan sarosimaga tushdim – hayratimni tasvirlab o‘tirmayman, zero, gap mening tuyg‘ularim haqida emas, balki Ukbar, Tlyon va Orbis Tersius haqida borayotgan edi. Islomning ta’lim berishicha, allaqaysi bir oqshom, Kechalar Kechasi deb ataluvchi allaqaysi bir oqshom falakning yashirin darvozalari lang ochiladi va ko‘zalardagi suvlar yanada lazzatli tortadi; men o‘sha darvozalar qarshisida ham bu oqshomdagi kabi hayratga tushmagan bo‘lur edim. Kitob ingliz tilida yozilgan edi, hajmi 1001 sahifa. Malla charmli g‘ilofda qiziqarli yozuvni o‘qib qoldim, u qo‘shimcha muqovada ham takrorlangan: “Tlyonning birinchi ensiklopediyasi. XI jild. Xlayer-Jangr” – “A First Encyclopaedia of Tlön, vol. XI. Hlaer to Jangr”. Nashr etilgan vaqt va joy ko‘rsatilmagan, birinchi sahifa bilan rangli jadvallardan birini to‘sib turgan xitoy qog‘oziga quyidagi yozuvlari bo‘lgan zangori shakl muhrlangan edi: “Orbis Tertius”. Yashirincha nashr qilingan allaqaysi bir ensiklopediya sahifalarida xayoliy mamlakat haqidagi qisqa bayonni o‘qib qolganimdan buyon oradan ikki yil kechdi va, mana, endi tasodif menga ancha qadrli va chindan salmoqli narsa ato etdi. Mana, men endi butun boshli noma’lum sayyoraning tarixi, me’morchiligi va tafovutlari, afsonalarining qo‘rquvlari va zabonlarining kuylari, hukmdorlari va dengizlari, toshlariyu qush va baliqlari, riyoziyoti va olov-otashlari, ilohiyotga oid va metafizik aksil talqinlari jo bo‘lgan ko‘lamdor va tartib bilan tuzib chiqilgan kitobga ega bo‘lgan edim. Bunda hamma narsa aniq, ravon, pand-nasihat va yo masxara qilish niyatidan holi tarzda bayon qilingan edi. Men hikoya qilayotgan o‘n birinchi jildda avvalgi va keyingi jildlarga ishora qilingan. “N.R.F.”da e’lon qilingan va klassikaga aylanib ulgurgan maqolasida Nestor Ibarra ayni shu boshqa jildlarning mavjudligini inkor etadi; Esekiyel Martines Estrada bilan Driyo la Roshel uning gumonlarini to‘la muvaffaqiyat bilan rad qildi. Ammo astoydil qidiruvlar hozircha natija bermayotgani ham rost. Ikkov Amerika va Yevropa kutubxonalarini benaf ag‘dar-to‘ntar qilib chiqdik. Izquvarlikdan iborat mana shu qo‘shimcha yumushlardan charchagan Alfonso Reyes hatto yetishmayotgan kitoblarni qayta yarata boshlashni barchamizga taklif qiladi: panjasiga ko‘ra arslonni tiklash, ex ungue leonem. U buning uchun “tlyonchilar”ning bir avlodi yetarli bo‘lishini hazil aralash hisoblab chiqdi. Ushbu dadil xulosa bizni asosiy muammoga olib qaytadi: Tlyonning ixtirochilari aslida kimlar? Bu joyda ko‘plik sonini qo‘llash zarur edi, negaki yakka-yolg‘iz ixtirochi haqidagi, noma’lumlik va kamtarinlik zimistoni aro ter to‘kayotgan allaqanday cheksiz va tanho Leybnits haqidagi faraz bir ovozdan rad qilindi. Bu go‘zal yangi dunyo, brave new world – noma’lum daho rahbarligi ostidagi munajjimlaru o‘simlikshunoslar, musavvir va muhandislar, metafizik va shoirlar, kimyogaru riyoziyotchilar, ahloqshunos va geometrlar… yashirin jamiyatining ijodi, deb o‘ylash haqiqatga yaqinroq. Mana shu turfa ilmlardan boxabar odamlar behisob, ammo xayol qilishga qobillar ozchilikdir va bu xayolni qat’iy tartibli rejaga bo‘ysundira oluvchi odamlar hisobi bundan-da kamroq. Ushbu reja shu qadar ko‘lamdorki, har bir ishtirokchining ulushi olomon ichra adashgan chivin kabidir. Dastlab boshda Tlyon bu – boshdan oyoq tartibsizlik hamda tasavvurning bemas’ul to‘polonidan iborat, deb xayol qildilar. Endi ma’lum bo‘lishicha, Tlyon bu – yaxlit dunyodir va garchi xomaki tarzda bo‘lsa-da, uni boshqarib turuvchi ichki qonunlari ishlab chiqilgan. Ommabop jurnallar ularning o‘zlariga xos ishtiyoq bilan Tlyonning hayvonot olami va qir-adirlarini omma mulkiga aylantirdi – fikrimcha, shaffof qoplonlar va qonxo‘r minoralar barcha odamlarning diqqat-e’tiboriga loyiq emas. Tlyondagi dunyoqarashlar majmuasini bayon qilish uchun atigi bir necha daqiqa so‘rayman. Yum aytgan ediki – men bu fikrga qo‘shilaman – Berklining dalil-isbotlari hech qanday e’tirozga yo‘l qo‘ymagani kabi, zig‘ircha ishontira olmaydi ham. Ushbu mulohaza bizning yerga nisbatan to‘la-to‘kis haqiqatdir, Tlyonga nisbatan esa to‘la-to‘kis yolg‘on. U sayyora xalqlari tabiatan idealistlardir. Ularning tili va ular tilining hosilalari – din, adabiyot, metafizika – dastlabki idealizmni taqozo etadi. Ularning nazarida olam – buyumlarning makondagi to‘plami emas, balki turli-tuman alohida xatti-harakatlarning turfa xil majmuasidir. Tlyon uchun makondagi emas, balki vaqtdagi davomiylik xos. Tlyonning taxmin qilinayotgan – “hozirgi zamon” tillari va lahjalari o‘sib chiqqan bobo tili, Urspracheda otlar mavjud emas. Unda faqat adverbial ma’noga ega bo‘lgan bir bo‘g‘inli so‘z yasovchi qo‘shimchalar (yoki oldqo‘shimcha) ko‘rinishidagi aniqlovchili shaxssiz fe’llargina mavjud. Masalan: “oy” so‘ziga to‘g‘ri keladigan biror so‘z bo‘lmagani holda “oylamoq” yoki “oylantirmoq” tarzida o‘girish mumkin bo‘lgan so‘zlar mavjud. “Daryo uzra oy ko‘tarildi” jumlasi “xlyor u fang aksaksaksas mlyo” bo‘lib jaranglaydi yoki bo‘lmasa, so‘zma-so‘z tarjima qilinsa, mana bunday: “yuqori uzra doimiy oqim oylandi”. Yuqoridagi so‘zlar janubiy mintaqa tillariga taalluqli, shimoliy mintaqa tillari (bularning bobo tili haqida o‘n birinchi jildda juda oz ma’lumot berilgan) fe’lning emas, balki sodda sifat asosiga qurilgan. Ot sifatlarni yig‘ib borish yo‘li bilan hosil qilinadi. “Oy” emas, balki “qop-qora-dumaloq yuzasidagi havolangan yorug‘” yoki “osmon” o‘rniga “mayin-zangor” deyishadi va yo xohlagan boshqa birikmani ishlatishadi. Biz tanlab olgan misoldagi sifatlar birikmasi, chindan ham, mavjud jismga mos keladi – ammo bunday qilish aslida umuman shart emas. Ayni shu mintaqa adabiyotida (Meynong voqeligidagi singari) poetik niyat talablariga binoan bir lahzada paydo bo‘lib, g‘oyiblikka yuz tutar xayoliy buyumlar hukm suradi. Ba’zan ular bir lahzalik vaqtga bog‘liq bo‘ladi. Ikki sifatdan – ko‘rinuvchi va eshitiluvchi belgilardan – iborat narsalar mavjud: shafaq rangi va qushning olis qichqirig‘i. Ko‘p belgilardan iborat narsalar mavjud: quyosh va suzuvchi ko‘ksiga qarshi suv – yumuq qaboqlar ortidagi g‘ira-shira zangori shu’la, daryo oqimi va yo tush quchog‘iga o‘zini baxshida qilgan odamning tuyg‘ulari. Ikkinchi darajali ushbu jismlar boshqalari bilan birikishi, ba’zi bir qisqartma so‘zlar yordamida esa butun bir jarayon deyarli adoqsiz bo‘lishi mumkin. Bitta dona ulkan so‘zdan iborat mashhur dostonlar mavjud. Muallif yaratgan “poetik ob’yekt” bu so‘zda yaxlit holga keltirilgan. Gapning ot bo‘lagi borligiga hech kimning ishonmasligi oqibatida qiziq jumboq kelib chiqdi – shimoliy mintaqaning fuqarosi har bir ularning (otlarning) miqdori cheksiz, deb hisoblaydi. Ushbu mintaqa tillarida hind-ovro‘pa tillarining barcha otlari hamda ko‘plab boshqa narsalar ham mavjud. Mubolag‘asiz aytish mumkinki, Tlyonning mumtoz madaniyati bor-yo‘g‘i bitta ilmdan – ruhiyotshunoslikdan iborat bo‘lib, boshqa barcha fanlar unga bo‘ysunadi. Aytib o‘tganimdek, bu sayyora odamlari dunyoni makonda emas, balki vaqt davomiyligida sodir bo‘luvchi moddalar harakatining majmuasi sifatida tushunadilar. Spinoza o‘zining cheksiz ilohiga ko‘lam va tafakkur sifatlarini loyiq ko‘radi; birinchi sifatning (faqat ba’zi holatlarga xos birinchi sifatning) ikkinchi sifatga (koinotning bekamu ko‘st ayniyati hisoblangan ikkinchi sifatga) qarama-qarshi qo‘yilishini Tlyonda hech kim tushunmagan bo‘lur edi. Boshqacha qilib aytganda, makonga tegishli allaqanday bir narsaning vaqtda davom qilishini ular xayollariga ham keltirmaydilar. Ufqda ko‘ringan tutun, kuyib yotgan dala va keyin mana shu yong‘inga sabab bo‘lgan chala o‘chirilgan papirosning namoyon bo‘lishi g‘oyalar birikmasiga misol tarzida izohlanadi. Mana shu yalpi monizm yoki idealizm har qanday fanni noraso qiladi. Allaqaysi bir hodisani tushuntirish (yoki aniqlash) uchun uni boshqa bir hodisa bilan bog‘lash lozim; Tlyon fuqarolarining qarashlariga ko‘ra, bu kabi aloqa jismning navbatdagi holati hisoblanadi va, o‘z navbatida, bu holat avvalgi holatni o‘zgartirish va yo izohlashga qodir emas. Har qanday tafakkur holati hech qanday oqibatga olib kelmaydi: hatto shunchaki nomlash holati – ya’ni, id est turlarga ajratish – orqali xatoga yo‘l qo‘yiladi – asl nusxa buzib ko‘rsatiladi. Shu vaziyatlardan kelib chiqaroq, Tlyonda fanlar va hatto oddiy mulohaza ham bo‘lishi mumkin emas, deya xulosa qilish mumkin edi. Ammo qizig‘i shundaki, fanlar behisob u yerda. Falsafiy ta’limotlar ham shimoliy mintaqadagi otlarning ko‘yiga tushgan. Har qanday falsafa, hech shubhasiz dialektik o‘yin, allaqanday Philosophie des Als Ob – Xuddi Guyo falsafasidir, degan haqiqat falsafiy majmualarning ko‘payishiga olib keldi. U yerda turli-tuman aql bovar qilmas falsafalar o‘pqoni yaratilgan bo‘lib, ularning qurilishi aksariyat hollarda joziba va shov-shuvga asoslangan tarzdadir. Tlyon metafiziklari haqiqat tugul, uning qarindoshiga ham intilmaydilar – ular taajjubga soluvchi narsani izlaydilar. Ularning fikricha, metafizika – fantastik adabiyotning bir tarmog‘idir. Har qanday tizim aslida borliq barcha jihatlarining allaqaysi bir muayyan jihatga bo‘ysunishidan boshqa narsa emasligini ular juda yaxshi bilishadi. Hatto “barcha jihatlar” iborasi ham yaramaydi, zero, bu bilan hozirgi zamon va o‘tgan zamonlarning aqlga sig‘mas birligiga ishora qilinadi. Qolaversa, ko‘plik soni – o‘tgan zamonlar – ham nojoiz, zero, bu bilan o‘zgacha tasavvurning aqlga sig‘masligiga go‘yoki ishora qilingan bo‘ladi… Tlyon falsafiy oqimlaridan biri oxir-oqibatda vaqtni ham inkor etdi: bu donishlarning mulohazasiga ko‘ra, hozirgi zamon noaniqdir, kelajak bo‘lsa, u haqda hozirgi zamon bag‘rida o‘ylangan fikr tariqasidagina voqelikdir. Yana boshqa bir oqim aytadiki, “barcha zamonlar” o‘tib bo‘ldi va bizning hayotimiz, shu holicha, yakuni tomon beomon o‘tib borayotgan muqarrar jarayonning elas-elas xotiralari va yo jilla qursa, pajmurda in’ikosidir. Yana bir oqimning faraz qilishicha, jahon tarixi – bizning barcha hayotlarimiz tarixi, hayotlarimizning mayda-chuyda tafsilotlari tarixi yashirin jahon tarixi – iblis bilan til biriktirgan allaqaysi ikkinchi darajali xudo tomonidan muttasil qayd qilib borilgay. Yana birining fikricha, dunyoni ba’zi belgilari ahamiyatsiz bo‘lgan kriptogramma – maxfiy noma bilan qiyos qilish mumkin va uch yuz kechada bir sodir bo‘lar hodisagina chin haqiqatdir. Yana birovi – biz bu yerda uxlab yotar ekanmiz, o‘zga dunyoda bedor yuramiz, shu tariqa har bir odam ikki odamdan iboratdir, deya ishontiradi. Tlyondagi hech bir ta’limot materializm kabi ashaddiy munozaralarga sabab bo‘lmagandi. Ba’zi faylasuflar uni ham – ko‘proq ehtirosga berilib – bir jumboq tarzida izohlaydilar. Ushbu aql bovar qilmas ta’limotni anglash oson bo‘lsin uchun o‘n birinchi asr yeresiarxi to‘qqiz dona kumush tangadan iborat jumboq o‘ylab topdi. Ushbu benazir topishmoqning ko‘plab talqinlari bo‘lib, ularda tangalar va topildiqlarning turlicha miqdorlari ko‘rsatib o‘tiladi; bu talqinlarning eng mashhurini keltiraman. “Seshanba kuni kimsasiz yo‘ldan o‘tib borayotib, X to‘qqiz dona mis tangalarni yo‘qotib qo‘yadi. Y payshanba kuni shu yo‘ldan chorshanba kuni yog‘ib o‘tgan yomg‘ir tufayli biroz zang bosgan to‘rt dona mis tanga topib oladi. Z juma kuni yo‘ldan uchta tanga topadi. O‘sha kuni ertalab X o‘z uyi yo‘lagidan ikkita tanga topadi”. Yeresiarx bu voqea orqali topib olingan to‘qqiz dona tanganing mavjudligini, ya’ni borliqda uzluksizligini isbot qilmoqchi edi. U ta’kidlaydiki, “Ayni tangalarning to‘rttasi seshanba bilan payshanba oralig‘ida, uchtasi seshanba bilan juma oqshomi oralig‘ida, ikkitasi esa seshanba bilan juma kuni ertalab oralig‘ida mavjud emasdi, deb o‘ylash bema’nilik bo‘lur edi. Ular vaqtning mana shu uch bo‘lagi har bir daqiqasida – jillaqursa inson anglay olmas qandaydir yashirin holatda – mavjud edi, deb o‘ylash haqiqatga yaqinroq”. Ushbu jumboqni ta’riflashga Tlyonda amalda bo‘lgan til yaroqsiz edi – ko‘plar baribir hech vaqoni tushunmadi. Sog‘lom mantiq tarafdorlari dastlab boshda bu cho‘pchakning chinligiga ishonmaslik bilan qanoatlanishdi. Ularning ta’kidicha, bu taomil bilan mustahkamlanmagan va qat’iy mantiqiy mulohazaga yot ikki yangi so‘zdan – “qidirib topmoq” va “yo‘qotmoq” fe’llaridan – g‘ayrioddiy tarzda foydalanishga asoslangan g‘irromlikdir, illo bu fe’llar mantiqiy taomilga zid ravishda dastlabki to‘qqiz tanga bilan keyingi to‘qqiz tanganing ayniyligini nazarda tutadi. Ushbu sog‘lom tafakkur homiylari yana eslatib o‘tadilarki, har qanday ot (odam, tanga, payshanba, chorshanba, yomg‘ir) faqat ramziy ma’noga egadir. “Chorshanba kuni yog‘ib o‘tgan yomg‘ir tufayli biroz zang bosgan” qabilidagi makkor tasvir fosh etilgan edi. Bu jumlada seshanba bilan payshanba oralig‘idagi tangalarning uzluksiz mavjudligini hali isbot qilish lozim edi. Bu shunday tushuntiriladi: “o‘xshashlik” bilan “ayniylik” butunlay boshqa narsalardir, shundan kelib chiqaroq, to‘qqiz odam qatorasiga to‘qqiz kun davomida kuchli og‘riq changalida bo‘lganlari nazarda tutilgan bir ma’nisizlik yoki faraz qilingan hodisa – reductio ad absurdum ishlab chiqildi. Mana shu og‘riq har vaqt bir xildir, deb taxmin qilish bema’nilik emasmi? – savol qo‘yishadi ular. Alalxusus, ayni mantiq bilan qurollangan bu muhtaram jamoa jumboq o‘ylab topgan yeresiarxni kufrda aybladi, ularga ko‘ra, yeresiarx faqat bir narsani – ilohiy “borliq” sifatini oddiy tangalarga ravo ko‘rishday kufr niyatni ko‘ngliga tukkan edi, boz ustiga, yeresiarx ko‘plik shaklini goh inkor etib, goho e’tirof qiladi. Buning uchun shunday dalil-isbot keltiriladi: bordi-yu o‘xshashlik ayniylikni nazarda tutsa, u holda to‘qqiz dona tanga yakka-yagona bitta tangadir, deb o‘ylash ham lozim edi. Raddiyalar hali adog‘iga yetgan emasdi. Muammo ta’riflab berilganidan so‘ng oradan yuz yil o‘tgach, bizning yeresiarx singari zo‘r qobiliyatli, biroq izchil an’ana tarafdori bo‘lgan boshqa bir donishmand favqulodda dadil farazni o‘rtaga tashladi. Uning ancha puxta taxminida ta’kidlanishicha, yakka-yolg‘iz zot mavjud, mana shu yaxlit zot mohiyat-e’tibori-la olamdagi barcha xilqatlarning har biridir va, o‘z navbatida, barcha xilqatlar ilohning tana a’zolari hamda niqoblaridan o‘zga narsa emas. X – Y va Z dir. Z uchta tanga topib oladi, chunki bularni X yo‘qotib qo‘yganini eslaydi; X yo‘lakdan ikkita tanga topadi, chunki qolganlari ham topilganini eslaydi… O‘n birinchi jilddan ma’lumki, ushbu idealistik ta’limotning uzil-kesil g‘alabasi uchta asosiy sabablar bilan bog‘liq edi: birinchisi – fikrlovchi mavjudotni tanho voqelik deb biluvchi ta’limotga (solipsizmga) nafrat; ikkinchisi – ruhiyotshunoslikni ilmlar poydevori sifatida saqlab qolish imkoniyati; uchinchisi esa – xudolar mavqeini saqlab qolish imkoniyati. Shopengauer (ehtirosli va musaffo Shopengauer) “Parerga und Paralipomena” – “Aforizmlar va maksimalar”ning birinchi jildida shunga yaqin ta’limot yaratdi. Tlyon geometriyasi o‘zaro biroz farqlanuvchi ikki ilmdan – ko‘z bilan ko‘rishga va his qilishga asoslangan geometriyalardan iborat. Bizning geometriya bilan baqamti bo‘lgan ikkinchisi birinchi geometriyaga bo‘ysundirilgan. Nigohiy geometriya nuqtalarga emas, balki buyum yuzasiga asoslangan. Baqamti chiziqlardan bexabar ushbu geometriyaning uqdirishicha, bir joydan boshqa joyga harakatlanib ko‘chayotgan odam atrofidagi buyumlar shaklini muttasil o‘zgartiradi. Tlyon arifmetikasining asosida cheksiz sonlar tushunchasi yotadi. Bunda asosiy e’tibor katta va kichik tushunchalarga qaratilgandir. Bu tushunchalarni bizning riyoziyotchilar > va < belgisi bilan ifodalaydilar. Biznikilarning Tlyondagi hamkasblari aytadilarki, hisob jarayonining o‘zi miqdorni o‘zgartirib, uni noaniq hisobdan aniq hisobga aylantiradi. Bir necha odam aynan bitta miqdorni hisoblab, bir xil natija chiqarishlari ruhiyotshunoslar nazarida g‘oyalar birligi yoki xotira o‘tkirligiga misol tariqasida tushuniladi. Tlyonda tafakkur ob’yektining yagona va manguligi esa bizga ma’lum. Adabiy tamoyillarda ham yagona ob’yekt g‘oyasi hukm suradi. Muallif juda kam hollarda ko‘rsatib o‘tiladi. U yerda “qallob plagiat” tushunchasining o‘zi yo‘q: mavjud barcha asarlar zamondan tashqari va ismi noma’lum yagona muallif asaridan o‘zga narsa emasligi kunday ravshan. Ba’zan esa tanqidchilarning o‘zlari mualliflarni o‘ylab topadi: buning uchun ikki turli asar tanlab olinib – masalan, “Dao De Szin” va “1001 kecha” – ularni bitta adib nomi bilan bog‘laydilar, so‘ngra ushbu ajabtovur homme de lettres – qalamkashning ruhiyati xolis va jiddiy tarzda tadqiq etila boshlanadi. Ularning kitoblari ham bizniki kabi emas. U yerning adabiyoti yakka-yagona voqeani takomillashtirib borish bilan mashg‘ul. Falsafada hamisha tezis va antitezis, har qanday ta’limotning qat’iy amalda bo‘lgan “parast” va ham “aksil” tushunchasi mavjud. O‘z bag‘rida inkor etuvchisi bo‘lmagan kitob Tlyonda notugal sanaladi. Idealizm hukm surgan zamonlar voqelikka ta’sir qilmasdan qolmadi. Tlyonning eng qadimiy viloyatlarida yo‘qolgan buyumlarning ikki hissa ko‘payishi muntazam uchraydi. Aytaylik, ikki odam bir dona qalamni izlaydi, birinchi odam topib olib, lom-mim demaydi: ikkinchi bir odam boshqa qalamni, avvalgi qalam singari chinakam, biroq bu odamning tasavvuriga ko‘proq mos keladigan boshqa qalamni topadi. Ayni ikkilamchi buyumlar “xryonirlar” deyilib, ular birmuncha beo‘xshov bo‘lsa-da, foydalanishga ancha qulay. Yaqin vaqtlargacha “xryonirlar” xayolparastlik va xotira sustligining tasodifiy mahsullari edi. Ular endigina yuz yildan buyon rejali ravishda ishlab chiqarilayotganiga ishonish qiyin, ammo O‘n birinchi jild bunga guvoh. Dastlabki urinish­lar muvaffaqiyatsizlikka uchragan edi. Biroq shunday bo‘lsa-da, modus operandi, ishlab chiqarish uslubi eslab o‘tishga loyiq. Davlat tasarrufidagi qamoqxonalardan birining boshlig‘i daryoning eski o‘zanida qadimiy qabriston borligini mahbuslarga e’lon qilib, kimki arzigulik buyum topsa, uni ozod etishni va’da qildi. Qazish ishlari boshlanishidan bir necha oy avval ular topishlari lozim bo‘lgan buyumlar suratini ko‘rsatishdi. Ushbu dastlabki urinish umid va badnafslik ishga xalal berishini namoyish etdi: belkurak va cho‘kich bilan bir hafta ter to‘kilgach, tajriba o‘tkazilayotgan vaqtdan ancha avvalgi davrga mansub, zang bosgan g‘ildirakdan bo‘lak hech qanday “xryon”ni topib bo‘lmadi. Maxfiy tutilgan tajribani keyinroq to‘rtta kollejda takrorlashdi. Dastlabki uchtasida hech bir ish chiqmadi, to‘rtinchi kollej o‘quvchilari esa (bu kollej boshqoni qazish ishlari boshlangach, to‘satdan qazo qildi) oltin niqob, ko‘hna shamshir va ko‘ksida yozuvi bo‘lgan, yashilga moyil shohona sovutni qazib oldilar va yo bunyod etdilar. Yozuvni esa hech o‘qib bo‘lmadi. Qidiruvlarning tajriba ekanidan boxabar guvohlarning ishga yaroqsizligi shu tariqa ayon bo‘ldi… Ommaviy qidiruvlar butunlay teskari xususiyatli buyumlar tug‘dirayotgan edi: o‘shandan buyon qazish ishlarini alohida, hattoki tadoriksiz olib borishga kelishildi. “Xryonirlar”ni rejali ishlab chiqarish (O‘n birinchi jildda shunday deyilgan) arxeologlar og‘irini yengil qildi: endi kelajak singari bo‘ysinuvchan va yuvvosh tortib qolgan o‘tmishga ham jilo berib, uni hatto o‘zgartirish mumkin bo‘lib qoldi. E’tiborga loyiq misol: ikkinchi va uchinchi darajali “xryonirlar”da, ya’ni boshqa bir “xryon”dan kelib chiqqan “xryonirlar” bilan “xryon” “xryon”dan kelib chiqqan “xryonirlar”da dastlabki “xryon” xatolarining kuchayishi ko‘zga tashlanib qoldi; beshinchi darajali “xryonirlar” “xryon”ga juda o‘xshab ketadi; to‘qqizinchi darajali “xryonirlar”ni ikkinchi darajali “xryonirlar” bilan adashtirib yuborish mumkin; o‘n birinchi darajali “xryonirlar”da esa asl nusxalarda ham bo‘lmagan musaffolik mavjud. Ammo bu jarayon davriydir, ya’ni o‘n ikkinchi darajali “xryon”dan buzilish boshlanadi. “Xryon”dan shaklining ajoyib va sofligiga ko‘ra har qanday “ur” ustun turadi: “ur” – ishontirish orqali bunyod qilingan, yo‘qlik bag‘ridan umid ko‘magida olib chiqilgan buyum sanaladi. So‘zlab o‘tganim ajoyib oltin niqob – bunga yorqin misol. Tlyondagi buyumlar ikki hissa ko‘payadi, ammo shuningdek, ularda yana bir xislat bor: odamlar xotirasidan ko‘tarilgach, ashyolar tobora xira tortib, belgilarini yo‘qota borishga moyil. O‘tmishdan misol – har kuni allaqaysi bir gadoyning oyoqlari tegib turgach mavjud bo‘lgan, u qazo qilgach esa ko‘zdan g‘oyib bo‘lgan ostona. Ba’zan o‘ziga oshyon qurgan qushlar yoki qirchang‘i ot amfiteatr xarobalarini mangu yo‘q bo‘lishdan saqlab qolgich edi. Post-skriptum, 1947. Yuqorida bayon qilingan badiani men 1940 yilda “Fantastik asarlar antologiyasi”da chop etilgan holicha – bir necha tashbeh va mana endi yengiltaklik bo‘lib tuyulayotgan hazilomuz xulosani hisobga olmaganda – qisqartirishlarsiz keltiryapman. O‘shandan buyon qanday voqealar bo‘lib o‘tmadi deysiz!.. Ulardan ayrimlariga to‘xtalaman. 1941 yil martida Gerbert Eshga tegishli Xinton risolasi sahifalarida Gunnar Erford qo‘li bilan bitilgan maktub topildi. Maktub zarfida Ouro-Preto pochta muhri bo‘lib, sahifalarda Tlyon sinoati to‘kis tushuntirib berilgan edi. XVII asrning birinchi yarmiga mansub allaqaysi oqshom Lyuserna va yo Londonda ushbu ajabtovur loyihaga ilk bor asos solingan, mutlaqo yangi o‘lka o‘ylab chiqarish maqsadida birlashgan maslakdoshlar yashirin jamiyati ta’sis etilgan edi (uning a’zolari qatorida Dalgrano, ke­­yinroq Jorj Berkli ham bor edi). Ancha mubham dastlabki dasturga ko‘ra “germetik ilmlar”, xayriya va kabbala (tilsimot ilmi) nazarda tutilgandi. Andreening maroqli asari ayni shu ilk davrda yaratildi. Kengashish va tahlillar bilan o‘tkazilgan bir necha yildan so‘ng butun boshli mamlakat o‘ylab chiqarish uchun bir avlod kifoya qilmasligi jamiyat a’zolariga ayon bo‘ldi. Tadbirni davom ettirish uchun jamiyatning har bir a’zosi o‘ziga shogird tanlab olishiga kelishildi. Bu kabi merosxo‘rlik tartibi samarali bo‘lib chiqdi: ikki asrlik quvg‘indan so‘ng ushbu firqa Amerikada qayta tiklandi. 1824 yil Memfisda (Tennesi shtati) jamiyat a’zolaridan biri xonanishin korchalon Izro Bakli bilan hamsuhbat bo‘ladi. Hikoyani istehzo aralash tinglab bo‘lgach, ushbu rejaning kamtarona ko‘lamini kulguga oladi. Amerikada mamlakat o‘ylab topish bema’nilikdir, dedi Bakli va bira-to‘la butun boshli sayyora o‘ylab topishni taklif qildi. Mazkur ulug‘vor g‘oyaga u yana bir taklif, o‘z nigilizmi mahsulini ilova qildi: ushbu bemisl reja mutlaq sir tutilmog‘i lozim. Ayni o‘sha mahalda Encyclopedia Britannicaning yigirma jildi bosmadan chiqqandi, Bakli xayoliy sayyoraning tartibga solingan mana shunday qomusini yaratishni taklif qiladi. Oltin zaxiralariga boy tog‘larni, kemalar bilan to‘lib toshgan daryolarni, buqa va bizonlari o‘tlab yurgan yaylovlarni, bu sayyora zanjilariyu islovatxona va dollarlarini ko‘ngilga siqquncha tasvirlayverishsin, ammo shart shuki, “Bu asar lo‘ttiboz Iso Masih izmida yurmasin”. Bakli Xudoga topinmas, ammo ojiz bandalar ham butun boshli olam yarata olishlarini mana shu yo‘q Xudoga isbot qilmoqchi edi. Bakli Baton-Rujda 1828 yil zaharlanib o‘ldi; 1914 yili jamiyat o‘z izdoshlariga – ularning nafari uch yuz edi – Tlyon Birinchi Ensiklopediyasining so‘nggi jildini topshiradi. Bu nashr maxfiy edi: uni tashkil qilgan qirq jild (insonlar qo‘li bilan bitilgan eng ulkan asar) ancha mufassal boshqa bir nashr uchun, ingliz tilida emas, balki endi Tlyondagi tillarning birida yozilishi kerak bo‘lgan boshqa bir nashr uchun asos bo‘lib qolishi lozim edi. Ushbu xayoliy dunyo sharhi Orbis Tertius deb nomlangan bo‘lib, Gerbert Esh – Gunnar Erford gumashtasi va yo jamiyat a’zosi sifatida – uning yaratuvchilaridan biri edi. O‘n birinchi jild­ning yuborilishi Esh jamiyatning to‘laqonli a’zosi edi, deb taxmin qilishga asos beradi. Boshqa jildlar taqdiri qanday kechgan? 1942 yildan qiziqarli voqealar sodir bo‘la boshladi. Dastlabkilarini aniq-tiniq eslayman va, ehtimol, bu voqea ilk debocha ekanini his etgandim o‘shanda. Bu voqea Laprid ko‘chasidagi chorbog‘da, mag‘ribga qaragan baland boloxona qarshisida sodir bo‘ldi. Knyaginya de Fosini Lyusenj xonim nomiga Puatyedan kumush idishlar olib kelindi. Ajnabiy muhrlar bilan ziynatlangan quti tubidan go‘zal buyumlar paydo bo‘la boshladi: Utrext va Parijdan yuborilgan, jonivorlar surati naqshlangan turli oshxona jihozlari, bu jihozlardan ham ko‘ra nafis choy qaynatgich. Ushbu mudroq jonzotlar ichra qiblanamo sinoatli titrar edi. Qiblanamo knyaginyaga tegishli emasdi. Uning zangor mili ohanrabo maydoni tomon intilgan, qabariq po‘lat sirtiga naqshlangan harflar esa Tlyondagi alifbolardan biriga taalluqli edi. Shu tariqa xayoliy dunyo chin dunyoga ilk bora bostirib kirdi. Meni tashvishga solgan tasodif bois ikkinchi voqeaga ham shohid bo‘ldim. Bu – oradan bir necha oy o‘tgach, Kuchilya-Negradagi bir yemakxonada yuz berdi. Amorim ikkimiz Santa-Anadan qaytib kelayotgandik. Takuarembo daryosi o‘zanidan chiqishi oqibatida biz u joylarning abgor mehmonnavozligini boshdan o‘tkazishga (va toqat qilishga) majbur bo‘ldik. Xo‘jayin sharob meshlari qalashib yotgan xonaga biz uchun joy hozirladi. Biz o‘ringa yotdik, ammo devor ortidagi mast hamsoya goh uzoq va bejamdor so‘kinib, goh esa bachkana qo‘shiqni uvlab kuylagan ko‘yi tongga qadar uyqu bermadi. Biz, tabiiyki, hech tinmagan bu ovozlarni yemakxonada siylangan musallas kasridan deb bilgan edik… Hamsoyani ertalab yo‘lakda jonsiz holda topishdi. Xirildoq ovoz bizni chalg‘itgan edi – marhum hali aroqxo‘rlik ilmidan jiddiy saboq olmagan yosh yigit bo‘lib chiqdi. Uning belbog‘idan bir necha tanga va shashqol donasi kabi kattalikdagi yaltiroq ma’dan konus tushib qoldi. Bir bolakay konusni olib qochishga behuda urinardi. Uni o‘rta yashar odam bazo‘r ko‘tara oldi. Men uni bir necha soniya kaftimda ushlab turdim: esimda, og‘irlikka toqat qilib bo‘lmas edi, konusni olib qo‘yishgach, yana birmuncha vaqt vaznini his etib turdim. Kaftimda esa aniq bilinib turgan gardish izlari qoldi. Bu qadar g‘ayrioddiy vaznga ega mo‘jaz buyum ko‘ngilda g‘ashlik va xavotir uyg‘otar edi. Kimdir birov uni tezoqar daryoga uloqtirishni taklif qildi. Bir necha peso evaziga Amorim uni xarid qildi. Marhum haqida esa u “sharqiy sohildan” ekanidan boshqasi ma’lum emasdi. O‘sha jajji, vazmin konuslar (er yuzida noma’lum ma’dan) Tlyondagi ayrim dinlarda iloh timsoli bo‘lib xizmat qiladi. Mana shu joyda hikoyaning o‘zimga taalluqli bo‘lagiga nuqta qo‘yaman. Qolganlari esa barcha o‘quvchilarim xotirasida (va balki umid va yoki qo‘rquvlarida) yashaydi. Faqat yana ayrim misollarni esga solish kifoya. Bashariyatning ko‘lamdor xotirasi ularni to‘ldirib, ravnaq ettirishiga aminman. 1944 yili bir odam Memfis kutubxonasida (Nashvill, Tennesi shtati) “The American” gazetasini tadqiq qilayotib, Tlyon Birinchi Ensiklopediyasining barcha qirq jildini topib oldi. O‘sha kashfiyot tasodif edimi va yoki hanuzga dovur yashirin bo‘lgan Orbis Tertius sohiblarining ijozati bilan ro‘yobga chiqarilganmidi, degan masala atrofida hamon munozaralar tingan emas. Keyingi faraz haqiqatga yaqinroq chamasi. O‘n birinchi jildning ba’zi bir aql bovar qilmas ta’kidlari (deylik, “xryonirlar”ning ko‘payish xususiyati) Memfisda topilgan nusxada tashlab o‘tilgan yoki bir qadar yumshatilgandi. Bundan kelib chiqaroq shunday taxmin qilish mumkin – ayni tuzatishlar ushbu yangi dunyoni chin dunyoga imkon qadar yaqin tasvirlash rejasiga ko‘ra amalga oshirilgan edi. Buyumlarning Tlyondan turli mamlakatlar bo‘ylab tarqalishi, aftidan, bu rejani yakunlashi lozim edi… Haqiqat shuki, jahon matbuoti “topilma” atrofida katta shov-shuv ko‘tardi. Darsliklar, antologiyalar, taqriz va o‘girmalar, Bashariyat Buyuk Asarining mualliflar bilan kelishilgan va yo o‘g‘rincha qayta nashrlari yer yuzini to‘ldirib yubordi. Bu jarayon hali-hamon to‘xtagan emas. Voqelik bir zumda turli nuqtalarda chekina boshladi. Albatta, voqelik aslida ham yon berishni tusab qolgan edi. Atigi o‘n yil avval odamlar xayolini o‘g‘irlash uchun bir-biriga baqamti va qat’iy tartibli tuyulgan tushunchalar, aytaylik, dialektik materializm, aksilsemitizm va yo fashizm kifoya edi. Shunday ekan, har sohasi tartibga solingan yangi sayyoraning – Tlyonning jozibasiga uchish, uning mufassal va ravshan manzarasiga ko‘ngil qo‘yish hech gap emasdi. Axir, voqelik ham tartibga solingan-ku, deb e’tiroz bildirish befoyda. Ha, balki shundaydir, ammo u ilohiy qonunlarga ko‘ra tartib qilingan – buning tarjimasi esa shu: atrofimizda kechayotgan va biz ko‘nikkan voqelik anglab yetish imkonsiz noinsoniy qonuniyatlarga ko‘ra tartib qilingan. Tlyon esa – bu labirint, u insonlar o‘ylab chiqargan labirint, u insonlar anglab yetishlari haqqi barpo qilingan labirint. Tlyon bilan aloqalar va unga ko‘nikish biz yashab turgan dunyoni yo‘ldan ozdirdi. Tlyonning xushbichimligidan esini yo‘qotgan insoniyat bu uyg‘unlik farishtalarining emas, balki shatranj ustalari niyatining mahsuli ekanini tobora yoddan chiqarayotir. Tlyonning (farazlarga asos­langan) “dastlabki tili” maktablarga bostirib kirdi, Tlyonning barkamol (va hayajonli manzaralarga to‘la) tarixini o‘qitish o‘sha tarixga, bolalik yillarim ustidan hukmron bo‘lgan o‘sha tarixga ko‘lanka tashlab ulgurdi; odamlar xotirasidagi odatiy o‘tmishni boshqa bir o‘tmish, biz qallob ekanidan ham bexabar boshqa o‘tmish siqib chiqarmoqda. Numizmatika, dorishunoslik va arxeologiya o‘zgarishlarga yuz tutdi. O‘ylashimcha, biologiya va riyoziyotni ham shu qismat kutayotir… Yer yuzasi bo‘ylab tariqdek sochilgan tanho donishmandlar shajarasi dunyo tusini o‘zgartirib yubordi. Ularning ishi davom qilayotir. Bordi-yu bashoratlarimiz ro‘yobga chiqsa, yuz yillardan so‘ng kimdir birov Tlyon Ikkinchi Ensiklopediyasining yuz jildini topib oladi. Va o‘shanda sayyoramizdan ingliz tili ham, farangi va ispan tili ham g‘oyib bo‘ladi. Dunyo – Tlyonga aylanadi. Menga esa baribir, men Adroga qo‘noqxonasining sokin panohi ostida Braun “Dafn ko‘zasi”ga yozilgan Kevedo ruhidagi badiaga (uni chop ettirmoqchi emasman) ishlov berish bilan mashg‘ulman. Argentinalik taniqli adib. Bir qator milliy va xalqaro mukofotlar sovrindori. 1920-yillarda Lotin Amerikasi ispan tilli adabiyotiga avangardizm yo‘nalishini olib kirgan. Birinchi kitobi – “Buenos Ayres ehtirosi” she’rlar to‘plami. “To‘qilgan voqealar” (“Ficciones”, 1944), “Alef” (“El Aleph”, 1949), “Asoschi” (“El Hacedor”, 1960) singari hikoyalar to‘plamlari, bir qator esselar, tadqiqotlar, she’riy kitoblar va kinossenariylar muallifi. Rus tilidan Sharifjon AHMEDOV tarjimasi.

6. O‘zbekiston Respublikasi Oliy xo‘jalik sudi. 8. O‘zbekiston Respublikasi Milliy xavfsizlik xizmati*. 21. O‘zbekiston Respublikasi Madaniyat va sport ishlari vazirligi. 22. O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligi. 30. O‘zbekiston Respublikasi Xususiylashtirish, monopoliyadan chiqarish va raqobatni rivojlantirish davlat qo‘mitasi. 33. O‘zbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi. 39. O‘zbekiston “O‘zkommunxizmat” agentligi. 53. “O‘zpaxtasanoateksport” xolding kompaniyasi. 55. “O‘zavtoyo‘l” avtomobil yo‘llari qurish va foydalanish davlat-aksiyadorlik kompaniyasi.

2017 yilning 11 sentabr kuni Tashqi ishlar vazirligida mamlakatga tashrif buyurgan Lester Universitetining prorektori Sara Dikson boshchiligidagi delegatsiya qabul qilindi Buyuk Britaniyaning yetakchi universitetlaridan biri hisoblangan Lester Universitetining O‘zbekiston ta'lim muassasalari bilan O‘zbekiston-Buyuk Britaniya munosabatlarini mustahkamlash doirasida hamkorlikning istiqbolli yo‘nalishlari yuzasidan batafsil suhbat bo‘lib o‘tdi Sara Dikson 2017 yil 3 may kuni Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti bilan imzolangan JIDU qoshida Lester Xalqaro tadqiqotlar oliy maktabini yaratish haqidagi hamkorlik Memorandumi haqida so‘zlab berdi Ushbu hujjatda turli sohalarda birgalikda ilmiy tadqiqotlar olib borish ko‘zda tutilgan Uchrashuv chog‘ida ikki mamlakat oliy o‘quv yurtlari o‘rtasidagi aloqalarni yanada rivojlantirishda, jumladan Lester Universiteti bilan O‘zbekistonning boshqa universitetlari o‘rtasida aloqalarni kengaytirishga tomonlarda qiziqish mavjudligi tasdiqlandi

Usti yopiq hovuzlar { basseyn) da yilning hamma faslida cho‘milish mumkin. Uning chuqurligi 0,5—0,7 m boshlanib, sekin-asta 2,2,5 M ra yetadi, yuqoridan kalla tashlashga mo‘ljallangan joyda esa 4,5 m bo‘lishi kerak. Hovuz harorati 237—257 bo‘lgan vodoprovod suvi bilan to‘ldiriladi. Suvning tozalik darajasi laboratoriya usulida aniqlanadi. Har bir odam hovuzda 19 daqiqa cho‘milgandan so‘ng bir litr suvning oksidlanishi uchun ketgan kislorodning miqdori 2,1 mg dan oshadi, xloridlarning miqdori { mgo‘l ga, koli-titri 1—0,01 ml gacha tushib ketadi. Agar cho‘milishdan oldin dushda sovunlab yuvilsa, { litr suvni oksidlash uchun ketgan kislorodning miqdori 0,68 mgdan oshadi, koli-titri 100—10 ml ni tashkil qiladi. Shu sababli hovuzlarda epidemik, virusli konyunktivit, teri kasalliklari bo‘lmagan shaxslarga cho‘milish uchun ruxsat etiladi. Hovuzlarga kiriladigan yo‘lakga suvga yuqumli kasalliklar mikroblarini tushmasligi uchun tarkibida 0,125 xlar tutgan xlor ohagi sepiladi, boshga rezina qalpoqcha kiyish tavsiya etiladi. Hovuzdagi suvning sifati ichimlik suvga qo‘yiladigan GOST talablariga taqqoslab aniqlanadi. Mikrob sonini 7 ml suvda 1000 gacha ko‘payishi va koli-titrni 100—10 gacha pasayishi hovuzdagi suvning ifloslanganligini ko‘rsatadi. Cho‘milish uchun mo‘ljallangan suv suzg‘ichdan o‘tkaziladi, isitiladi, so‘ng xlorlash usuli bilan zararsizlantirib, basseynga tashlanadi. Vaqti-vaqti bilan vodoprovod suvi bilan basseyn to‘ldirib turiladi. Agar suv xlorlash usuli bilan zararsizlantirilsa yoki xlorlashni ammonizatsiyalash usuli bilan qo‘shib olib bornyasa, suvdagi qoldiq xlorning miqdori 0,3—0,4 mgo‘l dan yuqori bo‘lmasligi kerak. Qoldiq xlor miqdorining oshishi cho‘miluvchining ko‘zini achishtiradi. Ba’zi bir hovuzlarda suvni suzg‘ichdan o‘tkazishdan oldin xlor ohagi bilan birga mis kuporosi qo‘shiladi. Bunda xlorning dezinfeksiyalovchi xususiyati oshadi, suvning rangi ko‘kish, yoqimli tusga kiradi. Hovuzdagi hamma suvlar 8—10 soat orasida suvni tozalovchi moslamalardan o‘tib tozalanishi kerak. Hovuzdagi suvlar bir oydan kam bo‘lgan muddat orasida butunlay chiqarib yuborilishi va hovuz devorlari, tagi cho‘kmalardan, loyqalardan (issiq suv bilan sovunlangan shchetka yordamida) tozalanib, so‘ngra suv yuqorida qayd etilgan usulda zararsizlantirilib to‘ldiriladi. Hovuzning qo‘shimchaxonalarini yozda yaxshi shamollatish, qishda isitish tavsiya qilinadi. d Ochiq daryolarda va dengizlarda cho‘milish salomatlikni mustahkamlaydi. Ayniqsa, dengiz to‘lqini hamda suv tarkibidagi tuzlar mindoriga qarab shifobaxsh ta’sir qilishi mumkin. i CHINIQTIRISH VOSITALARI, USULLARI VA ASOSLARI Chiniqtirish jismoniy tarbiyaning tarkibiy qismidir. To‘g‘ri chiniqtirish organizmning tashqi muhit sharoitlariga 193

 Yana 100 ta dahshatli mantiqiy savollar to’plami tayyor! Noyabr 1, 2019 Bo'lim: O'quvchilargaMuallif: Baxtiyor Roziq Avvalroq, o’quvchilar aqlini charxlaydigan mantiqiy savollar, 100 ta mantiqiy savollar javoblari bilan, matematika faniga oid mantiqiy savollar va masalalar to’plami, foto savollar va eng sara topishmoqlarni e’lon qilgan edim. Bu savollar ko’pchilikda qiziqish uyg’otdi va mendan bog’lanish formasi orqali yana shunday savollardan ko’plab tayyorlashimni iltimos qilishdi. Haqiqatdan ham mantiqiy savollar kattalar va bolalar uchun ham har doim qiziq bo’lib kelgan. Ushbu to’plamda mantiqiy savollar bilan bir qatorda qiziqarli va kulgili savollar, chuqur o’yga toldiruvchi boshqotirmalar, matematik masalalar va noodatiy jumboqlar o’rin olgan. Ba’zi savollarning javoblari labingizga tabassum ulashsa, ba’zilari sizni mushohadaga chorlaydi. Har galgidek savollarning javobini yashirin holda bermoqdaman, «Javobini ko’rish / yashirish» tugmasi bosilganda savolning javobi ko’rinadi. Savollarning javobini ko’rishdan oldin o’zingizning mantiqiy qobiliyatingizni sinab ko’rishingizni va javobga solishtirishingizni maslahat beraman. Yangi mantiqiy savollar javoblari bilan 1. Chir-chir qushlar,chirmashiq qushlar O’zining joni yo’q, odam kelsa tishlar. Savol: Topishmoqni javobini toping? 2. Hisoblab ko’ring, birdan yuzgacha bo’lgan sonlar ketma-ket yozilgan. Bu yozuvda a) nol; b) uch raqami necha marta uchraydi? a) 9; b)20. 3. Mantiqiy: Quduqqa tushgan qush qanday chiqadi? Ho’l bo’lib 4. Matematik savol: Akbar sakkizga to’lganida otasi 31 yoshda edi. Endi esa otasi Akbardan ikki baravar katta. Xo’sh, Akbar necha yoshga kirdi? Akbar 23 yoshda, otasi 46 yoshda; 5. Aqlni charxlaydigan savol: Hakimlar aytishlaricha, u charchog’i yo’q ibodat, bezaksiz ziynat, davlatsiz haybat, devorsiz qo’rg’ondir, u olim uchun ziynat, johil uchun pardadir. Hakimlar nimani nazarda tutganlar? Jim turish 6. Ikki xonali sonning raqamlari yig’indisi eng kichik ikki xonali songa teng. O’nlar xonasidagi raqam birlar xonasidagi raqamdan to’rt marta kichik. Bu 7. Qiziq savol: Skavarotkaga ikkitadan prashka sig’adi. Bitta prashkani bir tomonini pishirish uchun 1 minut vaqt ketadi. 3 ta prashkani pishirish uchun eng kami bilan necha minut vaqt sarflash mumkin? (Izoh: avval 2 prashkani bir tomoni pishiriladi, keyin bitta prashka olib qo’yilib 3- prashka bilan ikkinchi tomoni pishiriladi. 3- minutda bir tomoni pishmay qolgan prashkalar pishiriladi.) 8. Otda ketayotgan Kenja botirga dashtda bo’rilar galasi hujum qildi. Kenja botir ikkita bo’ri yonidan o’tayotganda, bu bo’rilar unga tashlandilar. Kenja botir bo’rilarga chap berdi, bo’rilar esa bir-biri bilan to’qnashib, yarador bo’lishdi. Shu chap berish usulini qo’llab, Kenja botir barcha bo’rilarni yarador qildi. Galada 23 ta bo’ri bo’lgan bo’lishi mumkinmi? 9. Boshlang’ich sinf o’quvchilari uchun: 2 litr sutni qanday qilib bir litr bankaga joylash mumkin? Tvorogga aylantirib; 10. Bu baliqning bolg’a, tulki, arratumshuq, zebrasimon, yo’lbarssimon kabi turlari bor. Bu qaysi baliq? 11. Matematik masala: Doira shaklidagi stol atrofida 6 ta stul bor. Ali, Vali va G’ulom bu stullarga o’ttirishganda ularning qarshisidagi stullar bo’sh qoldi. Har bir minutdan keyin bolalarda bittasi o’rnidan turib qarshisidagi stulga borib o’tiradi. 15 minutdan keyin bolalar oldingi joylarida o’tirgan bo’lishi mumkin-mi? Yo’q. Bolalarning joylashish tartibi 15 (toq son) marta ŏzgaradi. 12. Topqirlar uchun: 88888888 yozuvda raqamlar orasiga (+) ishorasini qo’yib, 1000 sonini hosil 13. Chalg’ituvchi savol: Nimani bog’lash mumkin-u, ammo yechib bo’lmaydi? 14. Yaponiyada urush vaqtida o’z qo’shinlariga kaptarlar yordamida xabar yetkazilayotganda bir muammo paydo bo’ladi. Ya’ni xabarni olib ketayotgan kaptarni dushman merganlari urib tushirar yoki ularga yirtqich qushlar xujum qilar edi va xabar kerakli joyga yetib bormas edi. Shunda uddaburon yaponlar bu muammoning xam yechimini topishdi va xabarlar ilgarigidek, kerakli joyiga xech bir shikastsiz yetib bora boshladi. Ular kaptarlar bilan bog’liq qanday yangilikni o’ylab topishgan? Ular xatto tunda xam xuddi kunduzgidek bemalol ucha oladigan yangi kaptar zotini yetishtirishdi, natijada dushman uni ko’ra olmaydi, yirtqich qushlar esa ularga xujum qila olmaydi. 15. Yosh bolalar uchun savol: Suv ostida gugrtni qanday yoqish mumkin? Suvni stakanga solib, gugurtni uning ostidan yoqish mumkin. 16. Mantiqiy: Quyosh qaysi davlatdan chiqadi ? Quyosh chiqmaydi yer aylanadi 17. Kongoda aholi uning 500 tasidan, Indoneziyada 250 tasidan, Sudanda esa 117 tasidan foydalanishadi. U nima? 18. Bola o’rmonda adashib qoldi. O’rmondan chiqib ketish uchun trubada oqayotgan suv yo’nalishuni bilishi kerak. Suv oqayotgan tomonda uyi. Bola qanday qilib truba ichidagi suv yo’nalishini bilib olishi mumkin? Olov yoqib, isigan suv oqim bo’ylab trubani ham isitib boradi. 19. Inson o’zi yashedigan joyda 90 km uzoqlashsa nima bo’ladi? 20. Ikki qurol bor, biri qora va biri oq. Qora qurol doim birinchi bo’lib janga kiradi, oq qurol esa uning mehnatini yo’qqa chiqaradi. Agar qora quroldan ehtiyotlik bilan foydalanilmasa oq jangchidan foydalanish mumkin. Savol: bu ikki qurolning nomini toping. Qalam va o’chirg’ich 21. Qaysi kemani kapitan emas komandir boshqaradi? Kosmik kemani kapitan emas komandir boshqaradi. 22. Dunyodagi eng yebto’ymas mavjudot u ekan. Chunki, u 2 soat ichida 40 ta pashsha va chivinlvrni yeb bitirar ekan. U qaysi mavjudot? Ninachi. 23. Rivoyat qilishlaricha, bir rassom dunyodagi eng go’zal narsani siymosini yaratmoqchi bo’libdi. Ammo, boshi qotibdi. Nima dunyodagi eng go’zal narsa bo’lishi mumkin? Bu savolni yo’lida uchragan bir qariyaga, yosh ayolga, askar yigitga berib ko’ribdi. Qariya-mehr, ayol-vafo, askar-tinchlik deb javob beribdi.”Xo’sh-deb o’ylabdi rassom-dunyodagi eng go’zal narsa mehr, vafo, tinchlik bo’lsa, nimaning suratini chizishim kerak?” shu xayol bilan uyiga qaytibdi va birdan savoliga javob topibdi. Rassom shu ondayoq eng chiroyli narsaning suratini chiza boshlabdi. Savol: Rassom nimaning suratini chizgan? Rassom eshikdan ichkariga kirishi bilan oilasidagi mehrli ko’zlarni, vafoli jilmayishlarni va uyidagi tinchlikni ko’rib, o’z oilasining suratini chizibdi. Uni “Dunyodagi eng go’zal manzara” deb nomlabdi. 24. 3 dona tuxum 5 daqiqada qaynab pishsa 2 dona tuxum qancha vaqtda pishadi? ikki dona tuxum ham 5 daqiqada pishadi. 25. Buyuk ipak yo’li savdogarlari asosan uzoq muddatga yaraydigan, sifatini yo’qotmaydigan va albatta yo’lda aynimaydigan tovarlarbilan savdo qilishgan. Vaqt o’tib shu narsa ma’lum bo’ladiki ular aynimas deb bilgan bir mahsulot yo’l-yo’lakay o’z sifatini yo’qotib borgan. Savdogarlar buni oldini olish maqsadida o’sha mahsulotni maxsus qalin bo’z qoplarga solishib paxta toylari orasida olib ketishgan. Savol: gap qaysi mahsulot haqida ketmoqda? 26. Bu davlatning nomi arabcha so’zdan olingan bo’lib «suv o’rtasidagi quruqlik,orol» degan ma’nolarni bildiradi. Bu davlatning nomi nima? Jazoir. 27. Mantiqiy savol: Qaysi yo’ldan hech kimyurmaydi, mashinalar qatnamaydi? Somon yo’lidan. 28. Yordam bering ustozlar! Suv bo’yida olti hayvon Bo’ri soni quyonlardan Uchta bo’ri, uchta quyon. Aslo ortib ketmasin! Daryodan o’tish sirin Aks holda yeb qo’yishar Bilolmasdan ular hayron Quyonlarning barchasin Daryoda bitta qayiq Yordam bering ustozlar, Ko’tara olar ikkitasin. Masalani yechishga Qayiqni boshqarishni Vaqt g’animat ular shoshar Hayvonlar o’zi eplasin. O’rmonlarga ketishga. Savol: 2 ta hayvonni ko’tara oladigan qayiqdan 3 ta bo’ri va 3 ta quyon qanday o’tadi. (Bo’ri soni quyondan ortib ketsa quyonlarni yeb qo’yishadi.) Javob: avval 2 ta bo’ri o’tadi, bitta bo’ri qaytadi va 3- bo’rini ham olib o’tadi, bitta bo’ri qayiqni qaytaradi va bu safar 2 ta quyon ketadi. keyin 1 ta quyon va 1 ta bo’ri qaytadi , endi 2 ta quyon o’tadi, oxirida 1 ta bo’ri (yoki 1 ta quyon oxirgi bo’rini olib o’tsa bo’laveradi ) bo’rilarni ni olib o’tadi. 29. Bikford shnuri tekis yonmaydi va aniq 1 minutda yonib tugaydi. Shunday ikkita shnur yordamida 45 sekund vaqtni o’lchash mumkinmi? Ha. Birinchi shnurni ikkala uchini va ikkinchi shnurni bitta uchini bir vaqtda yondiramiz. Birinchi shnur yonib tugagandan keyin, ikkinchi shnurning ikkinchi uchini ham yondiramiz. Bu shnur yonib tugaganda 45 sekund ŏtgan bo’ladi. 30. Nomini aytishingiz bilan u yo’qoladi. U nima? Sukunat. Shunday deb aytishingiz bilan u yo’qoladi. 31. Sinfda 36 ta o’quvchiga joy bor. 37- o’quvchiga ustoz o’zining joyiga o’tirishiga ruxsat berdi. Geografiya darsi edi. O’quvchilarga quyidagicha topshiriq berildi. Barcha o’quvchilar daftarlari varaqlarini yuqori qismiga shimolni belgilab, maktab planini chizib xovlidagi derazadan ko’rinib turgan dub daraxtini joylashtirishni aytdi. Barcha o’quvchilar 2 baho va faqat ustoz o’rnida o’tirgan o’quvchi 5 baho oldi. Savol; Nima uchun, ustozni stolida to’g’ri javob bo’lganmidi?. U o’quvchi shimolga qarab o’tirgan, qolgan o’quvchilar esa janubga. (Ustozni topshirig’ini amalda topshiriq qilib berish ham mumkin. Eng qizzig’i eng past o’zlashtiruvchi o’quvchini to’g’ri yo’naltirib o’tkazib qo’ying). 32. Uch xonali son 4 raqami bilan boshlanadi. Agar bu raqamni soning 3 oxiriga o’tkazsak, berilgan sonning 3/4 qismiga teng bo’lgan son hosil bo’ladi. Berilgan sonni toping. 33. Ikki bog’lamda 30 ta daftar bor. Agar birinchi bog’lamdan ikkinchisiga 2 ta daftar olib qo’shilsa, birinchi bog’lamda ikkinchi bog’lamdagidan ikki marta ko’p daftar qoladi. Birinchi bog’lamda nechta daftar bo’lgan? 34. Bir narsa bor 35 soatda tayyor bo’ladi buni ko’pchilik seb istemol qiladi u nima? 35. Zilola bilan Hilola quyidagicha o’yin o’ynashayapti: Zilola yuqoriga tanga otadi, Hilola esa tanganing qaysi tomoni bilan erga tushushini oldindan aytishi kerak. Agar tanga Hilola aytgan tomoni tushsa, Zilola unga bu nechanchi tanga otish bo’lsa, shuncha konfet beradi, agarda Hilola tangani qaysi tomoni bilan tushushini topa olmagan bo’lsa, u Zilolaga shuncha konfet beradi. a) Tanga 11 marta otilganidan keyin Zilolaning konfetlari soni oldingidek bo’lishi mumkin-mi? b)30 marta otilganidan keyin-chi? a) Yo’qq; b) Ha. 36. Xitoy harbiy akademyasiga qanday yigitlarni o’qishga olishmaydi? Uyqisida xurrak otadiganlarni 37. Mantiqan o’ylang, nimaning qanoti bor suza olmaydi,ko’zlari bor yumilmaydi,oyoqlari bo’lmasa ham uni quvib yeta olmaysiz? Baliq. 38. Sarvar 5 ta natural son o’yladi va ularni kvadratga oshirdi. Anvar bu kvadratlar orasida ayirmasi 9 ga bo’linadigan ikkita son bor dedi. U haqmi? Ha, chunki sonning kvadratini 9 ga bŏlganda qoldiqda faqat 0, 1, 4, yoki 7 qolishi mumkin. 39. Qiziqarli savol: Bo’ri o’lgan qo’yni qanday yeydi? bo’ri o’lgan 40. 1502 yilning yozida Florentsiya aholisi ko’chalarda ko’pincha tashqi qiyofasi g’alati bir kishini uchratishardi. Uning oq oralagan uzun sochlari bosh kiyimi tagidan yelkasiga yoyilagan, soqoli yuzini qoplab, ko’ksiga tushgan edi. Quyuq qoshlari ostidan sinchkov ko’zlari termulib turardi. Baland yirik gavdasiga keng kiyim yarashardi. Bu inson kim edi? 41. Matematik mantiqiy savol: Zilola 96 varaqli daftar sotib oldi va uning xamma betlarini 1 dan 192 gacha bo’lgan sonlar bilan nomerlab chiqdi. Xilola bu daftarning qandaydir ketma_ket kelgan 50 betini yirtib oldi va betlarga yozilgan 50 ta sonning yig’indisini hisobladi. Hilola yig’indida 2008 hosil qila olmasligini isbotlang Ketma-ket kelgan 50 ta natural sonning yiғindisi 2008 bŏla olmaydi. 42. Bu harf deyarli dunyoning barcha alfavitlarida 1 xil yozilishi bilan rekord o’rnatgan. bu qaysi xarf? 43. Tijortda raqobatga qarshi uchta qudratli qurol bor: 1. Sifat. 2. Narx. 3-nima? 44. O’zim o’ta tortinchoqman. Doim bir chekkada turaman. Mening to’rtta sho’x va to’polonchi akalarim bor. Ular meni juda ehtiyot qilishadi. Lekin ular boshqalar bilan yoqalashib qolishsa men ham qarab turmayman. Hammamiz bir bo’lib uning yoqasidan olamiz. Akalarimdan ko’ra men ko’proq sulhparvarman. Darrov meni elchi qilib saylashadi. Tinchlikka nima yetsin. Savol: bu monologning muallifini toping. Jimjiloq barmoq 45. Matematikani yaxshi ko’radiganlar uchun: Raqamlari o’rnini almashtirganda 4,5 marta ortadigan ikki xonali sonni toping. 46. O’zbekistonda shunday bir daraxt bor erta bahorda g’arq gullaydi ammo meva bermaydi.Shuning uchun ham farg’onaliklar uni vadaboz deb ham atashadi. Savol:Bu ta’rif qaysi daraxtga berilgan? 47. Oddiy savol: O’rta bo’yli erkak qahvaxonaga kirdi va non, qahva,salat va taom buyurtirdi. Ofitsant savol berdi Ofitsant bu kelishgan erkakni o’t o’chiruvchi ekanligini qayerdan bildi? Formasidan. 48. Mantiqiy: Saroy va kulba yonayapti. Militsiya xodimlari birinchi qaysi birini o’chiradi? Menimcha to’g’ri topgandingiz, militsiya xodimlari o’t o’chirmaydi. 49. Bu taom nomi turkchada «tovada pishiriladigan ovqat» degan ma’noni bildiradi. Bu gruzin xalqining milliy taomidir. Uni hammamiz sevib iste’mol qilamiz. Bu taom qanday ataladi? 50. 9 ta shesterna (tishli doiralar) quyidagicha joylashtirilgan: birinchi shesterna ikkinchisi bilan, ikkinchisi uchinchisi bilan, … , sakkizinchisi to’qqizinchisi bilan, to’qqizinchisi esa birinchisi bilan tutashtirilgan. Sobir birinchi shesternani soat milining harakati yo’nalishida aylantirdi. Qanday hodisa ro’y beradi? Nima Sobir shesternani aylantira olmaydi. Chunki yonma-yon joylashgan shesternalar harakatlarining yŏnalishlari qarama-qarshi bŏladi. 51. Pashsha , chivin ,ari ilon va shunga o’xshagan mavjudodlar qishda qanday kun ko’rishadi? ? Bunday mavjudodlar sovuq qon bo’lganliklari uchun sovuqda muzlaydilar . Kunlar isishi bilan yana xarakatga kelib ketishadi 52. Echki olti yoshdan keyin nima bo’ladi? Yetti yoshga kiradi 53. Ushbu fin topishmog’i ancha mazmunli va mantiqli.Yaxshilab tinglab chuqur o’ylaning Dengiz bo’yidagi bir to’nka ustiga O’tirib u zo’r xonish qilmoqda Mendan hamma bab-barovar qo’rqadi Qo’rqmasa ham yaqinlashsam xavotirga tushadi Mening o’tkir nigohimdan qariya ham Go’daklar ham hatto qochib qutilmas Faqat dengizdagi baliqlargaQo’lim yetmas tishim o’tmas Savol: Dengizga qarab xayol surgan shumtakani toping? Dengizga qarab xayol surgan shumtaka sizu biznin gjig’imizga tegadigan pashsha. 54. 30 diametrli pitsaning narxi 30 $. 40 diametrli pitsaning narxi 40$, qaysi pissani sotib olish foydali. C=2 c=2 =450 c=2 =800 30:450= 0,0(6) 40:800=0,05 0,0(6)>0,05 Bundan kelib chiqadiki, xaridorga 40 diametrli pitsani ogan foydali, sotuvchiga 30 diametrli pitsani sotish foydalidir. 55. Mashhur fransuz adiblaridan birining Eyfel minorasini ko’rishga ko’zi yo’q edi. Ammo u har kuni Eyfelning birinchi qavatida tushlik qilardi. Bu holatni qanday qilib izohlash mnumkin? Parijda faqat Eyfelning 1- qavatidagina bu ulkan minorani ko’rmaslik mumkin. 56. Birdan yuzgacha bo’lgan sonlar orasida ko’pi bilan nechta sonning raqamlari yig’indisi bir xil? 57. Matematik savol: Shaxmat taxtasining a1 katagida turgan ot har bir katakka bir martadan yurib, oxirida h8 katagiga kelishi mumkinmi? Mumkin emas. Chunki bu ot toq yurishlardan keyin oq rangli katakda, juft yurishlardan keyin esa qora rangli katakda boladi. A1 (qora) katakdan h8 (qora) katakka ( masala) shartida aytilgandek qoida bilan borish uchun 63 ta yurish bajarish kerak. 58. Qizil va qora avtomobillar birgalikda 190 $. Qizili qorasidan 100$ qimmatroq. Qora avtomashinaning narxini toping. Qizil va qora avtomobillar birgalikda 190 $. Qizili qorasidan 100$ qimmatroq. Qora avtomashinaning narxini toping. Yechish: x+x+100=190 2x=190-100 2x=900 x= 45 Javob: 45 $ 59. Aqlli o’quvchilar uchun savol: Ko’chada ketayotib yashil odamni ko’rsak nima qilamiz? Yashil odam – yo’l belgisi, yo’lni kesib o’tamiz. 60. Bodrirallar aytgan: «U turmani mahbuslar bilan to’ldirib turuvchi xizmatkordir». U nima? Ichkilik. 61. E’tibor bering, odam qanday qilib 8 kun uxlamasligi mumkin? 8 kun ixlamagan odam 8 tun uxlaydi. 62. Pallali tarozining pallalariga bitta 7 grammlik, bir nechta 6 grammlik va bir nechta 8 grammlik toshlarni joylashtirib, tarozini muvozanat holatga keltirish mumkin-mi? Yo’q. Bitta paladagi toshlar oғirligi toq, ikkinchi palladagi toshlar oғirligi esa juft son bilan ifodalanadi. 63. Mantiqiy o’ylab toping, qanday olov kechayu kunduz yonib tursa ham xonanai isitmaydi? Suratdagi olov. 64. Bir mashhur shifokor huzuriga bir ayol kelib menga ozishning yo’llarini o’rgating debdi. Shifokor ayolga menga qarang, boshingizni o’ngga qarating, chapga qarating, mana shu harakatni tez-tez qilib turing debdi. Savol: ayol bu harakatni qachon qilay deb so’raganda shifokor nima deb javob bergan? Ovqat yeysizmi deb so’rashgan vaqtda 65. O’tkir Hoshimovning «Daftar hoshiyasidagi bitiklar» ida shunday yozilgan: «Ikkita eng holis hakam sinovidan o’tgan asar haqiqiy asardir. Birinchisi tabiiyki, kitobxon. Ikkinchisi nima? 66. Nuriddin doim fudbol boshlanishidan oldin aniq hisobni ayta oladi. Shunaqa ham bo’lishi mumkinmi? Futbol boshlanishidan oldin hisob 0:0 bo’lganligi uchun Nuriddin shu hisobni aytardi. 8 tup olma daraxti bir qatorda joylashgan. Yonma-yon joylashgan daraxtlardagi mevalar soni 1 taga farq qiladi. Barcha tuplardagi olma mevalari soni 2007 ta bo’lishi mumkin-mi? Mumkin emas. Toq sondagi mevasi bor daraxtlar soni 4 ta. 68. Ikki qo’shni bitta garajga mashinalarini qo’yishadi. Garajni qulflash uchun xar birida aloxida qulf va aloxida kalitlari mavjud, Ikkisi ikki mahalda garajni ochishadi. Ular bir-biridan ayro qanday ochib -yopib yurgan. ikkita osma qulfni bir=biriga zanjir sifatida foydalanishgan. 69. Jahongir vertalyotga chiqdi. Oldida ot, otning orqasida mashina Jahongir qayerda? Bolalar maydonidagi karuselda. 70. Bu son ayollar uchun 803 erkaklar uchun 1401 bolalar uchun 106 o’lganlar uchun nechi? 905 yani 9.05 , 9 may 71. Mantiqiy: Yomg’irda qo’lida soyaboni bo’lmasa ham, bosh kiyimi bo’lmasa ham kimning sochlari xo’l bo’lmaydi? Kal odamning. 72. Indoneziyaning Bali orolida yashovchi har bir inson umrida uch marotaba ibodatxonaga zambilda keltiriladi: birinchi marta-yigit yoki qiz balog’atga yetganida, ikkinchi marta-nikoh to’yida. Uchinchi marta qachon? Birinchi o’g’il ko’rganda. 73. U qozoqlarda «kures», gruzinlarda «chidaoba», armanlarda «kox», ozarbayjonlarda «gyulesh» deb ataladi. U o’zbeklarda qanday nomlanadi? 74. Ular aldagan kishilarni yoqtirishmaydi. Ammo o’zlari ham nuqul aldaydilar. Aldash ularning kasbining mohiyati, aldashgani sayin odamlarning ishonchini qozonadilar. Savol: aldoqchilar deb kim nazarda tutilmoqda? 75. U mustahkamlik jihatdan po’lat simga o’xshaydi uni uzish qiyin bo’lib bir kvadtat millimetirni uzish uchun 50 kg kuch kerak bo’ladi ,u nima? 76. Sizga orolda yashaydigan Ali va Vali duch kelishdi. Ali dedi: “bizlar ritsarmiz”. Vali dedi “Mening yonimda turgan odam yolg’onchi bo’ladi”. Ular kimlar? Ali ritsar emas, aks holda Vali yolғonchi bŏlar edi. Bu esa Alining ritsarligiga zid. Vali ritsar. 77. Qaysi so’zni doimo “Notog’ri” yozamiz? “ Notog’ri ” so’zini. 78. Inson terisini eng qalinn va eng yupqa joyi qayerda? Ko’zni tepa qismi qovoq va tovon 79. Sankt Peterburgdagi Yozgi bog’da bir haykal bor. Uning atrofida har doim bolalar gavjum. O’rindiqda o’tirgan qariya chuqur o’yga tolgan, uning poyida hayvonlarning bronza haykalchalari. Bu odam kim? Ivan Andreevich Krilov va uning masallari qahramonlari. 80. Tepadan pastga nima o’sadi? 81. Mantiqan o’ylab javob bering, Azizaning nikoh uzugi qahvali finjonga tushib ketdi, lekin ho’l bol’lmadi. Qanday qilib? Hali qaynoq suv quyilmagan edi. 82. Qirol oy davomida har kuni shirinlik sifatida pirojniyning ikki turini buyurdi. Agar qaysidir ikki kunda shirinliklar bir xil bo’lib qolsa, oshpazning boshi ketadi. Oshpaz boshi ketmasligi uchun pirojniyning necha xilini pishirishni bilishi kerak? 9 xilini 83. Ulug’ mutafakkir Mir Alisher Navoiy bu so’zning har bir harfiga bir ma’no berganlar. Bu so’zda ittifoqlik, saodat, latofat, oqibat va muhabbat mujassamlashgandir. Bu qaysi so’z? 84. Bir davrali futbol musobaqasida “PAXTAKOR” boshqa hamma jamoalardan ko’p go’l o’tkazib yubordi va ko’p go’l kiritdi. U ohirgi o’rinni olishi mumkinmi? 85. Sankt-Peterburgda yangi texnika magazine ochildi. Uning nomi Titanik edi. Tez orada unga raqobatchi magazine paydo bo’ldi. Mantiqan o’ylab raqobatchi magazinning nomini toping. 86. Yumiq ko’zlar bilan nima ko’rish mumkin? 87. Ikkita harfli ucta hayvon bor ular qaysilar? It , ot , ke. KE bu mushiksimonlar oilasiga mansub bo’lib savanna o’rmonlarida yashaydi 88. Jo’jani bolasi nima deyiladi ? Jo’jani bolasi yo’q 89. Kattalar uchun savol: Bu so’z arab tilidan olingan bo’lib «tirikchilik, umr kechirish, yashash» degan ma’nolarni bildiradi. Lekin hozirgi kunda bu narsa yashash va umr kechirish uchun unchalik ham yetmasligi mumkinligini ko’rish mumkin. Bu qanday so’z? Maosh. 90. Ibtidoiy davirlarda it bilan bo’rini ko’rish qobilyati birxil bo’lga .Itni odamlar boqisha boshlagandan keyin ko’rish qobilyati pasaygan bunga sabab nima? Tuzli ovqatlar 91. Soy juda tezlik bilan shovullab oqyapti. Tepasidagi daraxtda xo’roz o’tiribdi. Xo’roz tuxum tug’sa toshga tegib sinadimi yoki oqib ketadimi? Xo’roz tuxum tug’maydi. 92. Yugurganda insonni qaysi a’zosi terlamaydi? Qulog’i 93. Bu ovozni eshitgan qoplon irillashdan, sirtlon uvillashdan to’xtaydi, maymunlar ayuhannos solib daraxtlarning eng baland shohlariga chiqib ketadi, kiyiklar, ohular yashin tezligida ko’zdan g’oyib bo’ladi, podada ma’rayotgan qo’y, echkilarning ovozi o’chadi, tuyalar arqonini uzib qochadi, otlar oldinig ikki oyog’ini tik ko’tarib, og’ir hansirab, kishnay boshlaydi va zo’r berib orqasiga tisariladi, itlar dumini qisib egasining pinjiga kiradi. Bu ovozni eshitganda hatto odam ham bezgak tutgandek qaltirab, bekinish uchun joy axtaradi. Bu qanday ovoz? Sher na’rasi. 94. Yosh matematiklar uchun: Ikki xonali sonning raqamlar yig’indisi eng katta bir xonali songa teng. O’nlar xonasidagi raqam esa, bu yig’indidan 2 ga kam. Shu sonni toping. 95. Ikki butun sonni qo’shishda o’quvchi ikkinchi qo’shiluvchining oxiriga ortiqcha nol qo’yib yubordi. Natijada 2411 sonining o’rniga 6641 soni hosil qildi. Ikkinchi qo’shiluvchini toping. 96. Alisher Navoiy Amur Temurga qaysi tilda xat yozgan? Ular boshqa asrlarda yashagan 97. Bir o’simlik bor u erdan o’sib chiqib tomiridan o’zi vos kechadi keyin yana yashayveradi . Savol bu qaysi o’simlik zarpechak yoki chirmovuq 98. Dunyoda zilzila bo’lish xavfini hamma narsadan oldindan sezizsh qobilyatiga ega bo’lgan jonzod? Dunyoda zilzila bo’lish xavfini hamma narsadan oldindan sezizsh qobilyatiga ega bo’lgan jonzod? 99. Timsoxlar suv ostiga chuqurroqa sho’ng’ishi uchun nima qilishgan? Tosh yutishgan 100. Ular bamisoli «tirik konservalar». Ularni kemalarga to’ldirib olib ketilaverganligining boisi ham shundadir. U nima? Bahaybat toshbaqalar. 2 mantiqiy savollar qiziqarli savollar abdullayevabror 02.04.2020 в 18:26 kanalga gap yohttps Baxtiyor Roziq (Muallif) 02.04.2020 в 18:53 Rahmat, manzur bo’lgan bo’lsa do’stlaringizni ham taklif eting Elektron darsliklar (barcha maktab o’quv fanlarining elektron shakli) - 383 774 Mantiqiy savollar javoblari bilan 100 ta, DAHSHAT! - 188 008 O’quvchilar aqlini charxlaydigan qiziqarli va mantiqiy savollar to’plami (javobi bilan) - 138 052 Topishmoqlar javobi bilan – eng sara va qiziqarlilari! - 84 020 Barcha o’zbek ismlari ma’nosi (tahlili bilan) Ismingiz ma’nosini bilib oling - 60 866 Imtihon uchun 10 ta o’ziga xos hayratlanarli shpargalkalar

Shavkat Mirziyoyev 21-aprel kuni Qashqadaryo viloyatiga tashrifi mobaynida Koson tumanidagi “Ishga marhamat” monomarkazini borib ko‘rdi Bu haqda Prezident matbuot xizmati xabar qildi Qayd etilishicha, bu yerda texnika va xizmat ko‘rsatish sohalarida 20 ga yaqin kasb-hunarga o‘qitish yo‘lga qo‘yilgan O‘quv va mashg‘ulot xonalari tegishli uskuna, kompyuter, mulyaj va boshqa jihozlar bilan ta’minlangan o‘qish, o‘rganish yoshi chegaralanmagan Bu yerda barcha istovchilar, vaqtincha ishsiz kishilar ham kelishi mumkin “Bunday imoniyatdan foydalanib, aholi mehnat bozorida talab yuqori bo‘lgan elektrik, santexnik, payvandchi, oshpaz, qandolatchi, sartarosh va tikuvchi kabi kasblarni o‘rganmoqda Ularga jahon standartlari darajasida ko‘nikma berish maqsadida Germaniya, Turkiya va Yaponiya davlatlaridan mutaxassislar jalb qilingan Markaz qoshida xorijiy tillarni o‘qitish ham yo‘lga qo‘yilgan”, — deyiladi xabarda Bu yerda nafaqat Koson, balki qo‘shni tumanlardagi ishsiz fuqarolarga 2 oydan 6 oygacha bo‘lgan kurslarda dars beriladi Prezident markazda yaratilgan sharoitlarni ko‘zdan kechirgan, kasb o‘rganayotgan yigit-qizlar bilan suhbatlashgan “Sizlarning ertangi kuningizga befarq bo‘lmay, kasbga intilishingiz meni xursand qildi Bunday markazlarni nima uchun qilyapmiz? Ilgari yoshlar kasb egallashi uchun Toshkentga yoki boshqa shaharlarga borardi Endi o‘sha sharoitlarning o‘zi yoshlarning oldiga kelyapti Maqsadimiz — aholini kasb-hunarli qilish Yaxshi hunari bor odam ishsiz qolmaydi, kerak bo‘lsa uyidan olib ketishadi Shuning uchun bu imkoniyatlardan foydalanib, yo‘lingizni topib olishingiz kerak”, — deya ta’kidlagan davlat rahbari Mavzuga doir:

“Biroq Birmada hali qilinadigan ishlar ko’p Inson huquqlari, siyosiy mahbuslar taqdiri, fuqaro erkinligi, elatlararo adovat kabi sohalarni yaqindan kuzatishda davom etamiz”, - dedi Klinton

ning tuzilishi, ularning konsentratsiyalari, bosim, harorat, kataliza ning bor bo‘lishi va hokazolarga bog‘liq bo‘ladi. Masalan, 10? C ko‘tarilishi bilan reaksiya tezligi o‘rtacha 2-3 marta A4B= CAP тeakзyaмдa reaksiyaning tezligi (V) V-K formulasi bilan aniqlanadi. Reaksiyalarini fermentlar tezlashtiradigan moddalar substratl ataladi va (S) simvoli bilan belgilanadi. пaт 499") Biroq, fermentativ reaksiyalarning kinetikasi kimyoviy ning kinetikasidan farq qiladi. Fermentativ reaksiyalarda substrat konsentratsiyasi grafik bo‘yicha bog‘liq bo‘lishi giperbola bilan ifodalanadi, ya’ni substratning past konsentratsiyasida rea birinchi tartibga ega bo‘ladi (substratning konsentratsiyasini ortishi reaksiya tezligi ko‘payadi) va substratning yuqori konsentratsiyas reaksiya nolinchi tartibga ega bo‘ladi (reaksiyaning tezligi st konsentratsiyasiga bog‘liq bo‘lmaydi). o Mana shu aniqlik 1913-yili Mixaelis va Menten tomonidan fet tativ kinetikaning fundamental nazariyasini yaratishda muhim rol o gan. Bu nazariyaning asosida shunday taxmin yotadi, ya’ni ferme

UCHINCHI QISM I bob QUYONLAR SALTANATINING SHAHONSHOHI Xonkeldi qishlog‘i vaqti-vaqti bilan goho quvonchli, goho tashvishlimish-mishlar ichida qoladi. Bittasi tamom bo‘lishi bilan boshqasi boshlanib ketaveradi. Bunaqa tagi-tugi yo‘q gaplarni o‘ylab chiqaradiganlarning maxsus maktabi bo‘ladimi yoki yo‘qmi, hech kim bilmaydi, bu gaplar bir biriga yashirin raqobatda bo‘lgan Qibla mahalladan chiqadimi, Soy mahalladan chiqadimi hech kim anig‘ini aytolmaydi. Aytmagani ham yaxshi, aytsa bormi, katta mushtlashuv boshlanib ketishi aniq. Ikki mahalla yana g‘iybatlar ichida qoldi. Ayniqsa shafqatsiz, qattiq-qo‘l, lekin halol, odil deb nom chiqargan Siroj brigadir bilan qo‘yday yuvosh, musichadek uvol qosimali suvchilarning Eshon bog‘da bo‘lib o‘tgan katta xudoyi oshida ishtirok etib, biz o‘g‘illarimizni Eshon ayaga rozilik bilan berdik, mayli, o‘g‘il qilib olaqolsinlar deganlari; shahardan katta bankning vakili kelib Eshonbog‘ga uch kun ichida elektor simi tortib bergani; qirq metr pastdagi buloqdan Eshonbog‘ga nasos orqali suv chiqarganlari; o‘sha katta osh tortilayotgan paytda uchaska militsioneri, seni albatta qamayman deganda, Egam seni o‘zingni qamataman, degani; Egamberdining haddan tashqari maqtanchoq, haddan tashqari kekkayib borayotgani; balog‘at yoshiga yetganlar orasida birga borib pasprtingni ol deyishganda mening pasprtimni uymga olib kelishadi degani; kun aro shahardan yap yangi neksiya mashinasi kelib, Egam bilan Karimga qorong‘u tushguncha xizmat qilayotgani... mana shular hammasi mishmishlarga, vahimali gaplarga asos bo‘laverdi, kuchayishi uchun tagiga suv quyaverdi. hamidova opoy bilan, Universal boboning quyonlar tufayli maktabdan haydalinishi, quyonchilikni yana ham rivojlanishiga bir turtki bo‘ldi. Toshkentning qaysidir bozorida aravachada yuk tashib pul topamiz, onamizni eng katta do‘xtirlarga ko‘rsatib davolaymiz,

qilish, foydali ko‘nikmalarni shakllantirish (ommaviy chiqishlar, reklama mahsuloti uchun ixtisoslashtirilgan fotosessiyalarda ishtirok etish) bilan qiziqtirish mumkin. Ba’zan mijoz va imijmeykerning o‘zaro munosabatlarida harakat qaratilayotgan auditoriyaning ehtiyojlari, muammolari va obrazni idrok etish tamoyillarini tushunmaslik asosiy muammo hisoblanadi. Yirik ijtimoiy guruhlar bilan ishlash uchun bazaviy tavsiflar quyidagi jihatlarga asoslanadi. 1. Yaratilayotgan informatsion obyektlarning barchasini tasavvurning emotsional tusdagi yig‘indisiga qadar soddalashtirish. Ushbu talabni bajarishning muvaffaqiyati odamlarning "fikrlash jarayonlarini tejash"ga bo‘lgan intilishi bilan belgilanadi. Bu olinayotgan axborotning hissiy qismini ishonchli axborot guruhiga kiritish imkonini beradi. Shuni yodda saqlash muhimki, olinayotgan xabarlar ishonch, o‘zini olinayotgan obraz bilan ayniylashtirish, uni qabul qilish yoki, aksincha, rad etish, sarosima, tahlika, qo‘rquv hislarini uyg‘otishi mumkin. Insondan mavjud voqelikni tahlil qilish va anglab yetishni talab qiladigan murakkab signallarni inson ongiga uzatish qiyinroq, chunki ular qarorlar qabul qilish, harakatlar rejasini tuzish va uni yechishning ehtimol tutilgan pariantlarini ishlab chiqishga majbur qiladi. Bunday intellektual faoliyat unga ko‘nikmagan odamda salbiy qislarni uyg‘otishi mumkin. Emotsional tusdagi signalni uzatish ancha oson, Chunki u obyektning kayfiyati va holatiga qarab mo‘ljal oladi. Bunday signallar auditoriya e’tibb-rini o‘ziga jalb qiladi, bunda qiziqarli omillar-83

“Aholiga gematologiya va onkologiya xizmatlarini koʻrsatish tizimini yana-da takomillashtirish toʻgʻrisida”gi Prezident qarori qabul qilindi. Qarorga koʻra, Respublika ixtisoslashtirilgan gematologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi huzurida Bolalar gematologiyasi, onkologiyasi va klinik immunologiyasi markazi tashkil etildi. 2022-yil 1-yanvardan mazkur Markaz Respublika ixtisoslashtirilgan gematologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi tarkibidan chiqarilib, mustaqil faoliyat yuritadi. 2021-yil 1-sentyabrga qadar ushbu yangi barpo etilgan tibbiyot muassasasi negizida 300 oʻrinli zamonaviy Respublika ixtisoslashtirilgan gematologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi faoliyati yoʻlga qoʻyiladi. Shuningdek, suyak koʻmigi oʻzak hujayralarini koʻchirib oʻtkazish amaliyoti birinchi bosqichda Respublika ixtisoslashtirilgan gematologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazida, keyinchalik esa Bolalar gematologiyasi, onkologiyasi va klinik immunologiyasi markazida ham joriy etiladi. 2021–2022-yillarda Qoraqalpogʻiston Respublikasi va viloyatlar bolalar koʻp tarmoqli tibbiyot markazlarining bolalar gematologiyasi boʻlimi negizida Bolalar gematologiyasi va onkologiyasi boʻlimlari tashkil etiladi. Qarorga koʻra, onkologiya yordamini takomillashtirish va onkologiya xizmatini yana-da rivojlantirish bilan bogʻliq xarajatlar uchun Davlat byudjetidan 2021-yilda qoʻshimcha 60 mlrd soʻm hamda 2022-yildan boshlab 125 mlrd soʻmdan kam boʻlmagan miqdorda mablagʻ ajratiladi.

Demak, O‘zbekistonda bir yilda nikoh to‘yi, «charlar» va sunnat to‘ylariga O‘TTIZ OLTI TRILLION SO‘M sarflanayapti ekan Fotiha to‘ylarini, «Non sindirdi», «Somsa keldi», «Libos kiydi» marosimlarini sanamadik «Kelin salom», «Kuyov salom»larni hisobga ham qo‘shmadik Bir oy Ramazonda to‘ydan ko‘p bo‘ladigan, bir to‘yning puli ishlatiladigan iftorliklarni bu hisobga qo‘shmadik Qo‘shsak, ELLIK TRILLION SO‘M pulni O‘zbekiston aholisi faqatgina o‘yin-kulguga sarflayotganiga amin bo‘lardingiz

harakatlarini susaytirmagan. Biroq u o‘zining bu maqsadini rus asirlarini ozod qilish, karvon yo‘llarining xavfsizligini ta’minlash va savdoni rivojlantirish bilan niqoblab ish yuritgan. Garchand Xiva xonlari rus hukumatining yovuz niyatidan xabardor bo‘lsalar-da, lekin asirlarni ozod etish haqidagi bahonani bartaraf qilishga qattiq kirishmadilar. Faqat Olloqulixon ko‘rsatilgan masalani hal etib, Rossiya da’vosiga chek qo‘yishga urinadi. Odatda ruslar qozoqlar va turkmanlar tomonidan Rossiya chegara joylarida qo‘lga tushirilib, asir sifatida xonlikda sotilardi. Ular turli sohalarda qul kabi ishlatilgan. Olloqulixon 1841 yil 18 iyulda asirlar xususida shunday farmon e’lon qilgan edi: «Xorazmning jannat kabi bog‘larida yashovchi fuqarolarimizga, mamlakatimizning ayrim hokimlariga, yovmut, chavdar, turkman qabilalarining boshliqlariga, barcha bahodir askarlarimizga, qozoq, qoraqalpoq xalqlarining boshliqlari va beklariga hamda podsholigimiz qo‘l ostidagi fuqarolarimizga buyuramanki, payg‘ambar alayhis-salomning tarixi bilan 1256 yil jumadul avval oyida (1840 yil yozida) bergan buyrug‘imizni bilsinlarki, biz buyuk rus imperatori bilan sulhi osoyishtalik ahdini tuzib, u bilan yaxshi aloqada bo‘lishni chin ko‘ngildan istaymiz. Binobarin, shu kundan boshlab, hech kim rus hukmronligi ostidagi yerlarga bostirib kirmasin va rus asirlarini sotib olmasin. Agarda kimda-kim, bizning bu oliy farmonimizga bo‘ysunmasdan Rossiya yerlariga hujum qilsa yoki rus asirlarini sotib olsa, bizning podshohlik qahrimizdan qochib qutula olmaydi va tegishli jazosini tortadi». Farmondan ma’lumki, Olloqulixon Rus davlati bilan do‘stona munosabat tarafdori bo‘lgan. Buning isboti uchun u 416 rus asirini ozod qilgan va ularning ta’minoti uchun salmoqli mablag‘ sarflagan. Xususan, har bir kishiga bir tilla pul, bir qop un, ikki kishiga bittadan tuya berib, Orenburgga jo‘natgan. Olloqulixonning bu tadbiri rus hukumatining munosabatini biroz yumshatib, 1841 yili bosh shtab kapitani Nikiforov elchi sifatida Xivaga yuboriladi. 1842 yili esa podpolkovnik Danilevskiy elchi bo‘lib keladi. Bu har ikki elchi zimmasiga rus asirlarini ozod ettirishga, do‘stlik va savdo aloqalarining samaradorligini ta’minlashga doir masalalarni hal qilish yuklangan edi. Polkovnik Ignatev 1858 yili elchi sifatida ofitserlar va xizmat-yo kт 289 жи

Ёд Paxta chigitining 57-613 mag‘izdan, qolgan 39—439 sheluxadan iborat. Sheluxa pishiq strukturali va mag‘izga juda zich joylashgan bo‘lib, urilganda yoki siqilganda sinmaydi. Sheluxani mag‘izdan ajratish uchun pichoqli juda kuchli mashinalar kerak. Bu ish shelushilka (guller) degan pichoqli yoki gardishli mashinalarda bajariladi. Chigitni sheluxadan ajratish jarayoni ikki bosqichdan iborat: birinchi bosqichda chigit gullerdan o‘tkaziladi va separatorda mag‘iz sheluxadan ajratiladi. Birinchi bosqich maydalashda 254 chigit butun qoladi. Mag‘ʻizdan ajratilgan sheluxa va butun qolgan chigit ikkinchi bosqichda gullerdan o‘tkaziladi va separatorda mag‘iz sheluxadan ajratiladi. Ikkinchi marotaba gullerdan o‘tganda 0,2524 gacha butun chigit qolishiga ruxsat beriladi. 34-rasmda gardishli va pichoqli gullerlar ko‘rsatilgan. Gardishli gullerning cho‘yan korpusida sifatli po‘latdan yasalgan ikki dona gardish bor. Ularning biri qo‘zg‘almaydigan, ikkinchisi qo‘zg‘alib aylanib turadi. Bu ikkala gardishning oralig‘i 7 gayka va kontrgaykali vint yordamida rostlab turiladi. Har qaysi gardishga bolt yordamida oltitadan cho‘yan pichoq o‘rnatilgan. Bu pichoqlarning sirti o‘tkir nov shaklida taram-taram qilib ishlangan. Shu novlar chigitni chaqadi (yoradi). Gardish aylangan vaqtda novlar bir-biri bilan uchrashib, orasiga tushgan chigitni chaqadi. Qurilmaga chigit bir xil miqdorda ta’minlagich orqali uzatib turiladi. Hozirgi vaqtda AS-900 va MSHV tipidagi gardishli gullerlar ishlatilmoqda. Pichoqli shelushitel qurilmasi ingichka tolali paxta chigitini maydalashda ishlatiladi. Sheluxa bilan birga kam moy yo‘qolishi va kunjara tarkibidagi oqsilni kamaytirib yubormaslik uchun chigitni maydalashda quyidagilarga e’tibor berish kerak: I) chigitda namlik yetarli bo‘lishi; 2) chigit ustida qolgan tuk va momiq miqdori ko‘p bo‘lmasligi; 3) chigitning sifati standartda ko‘rsatilgandek bo‘lishi (kuygan, qizigan va buzilmagan bo‘lishi); 4) chigit bilan aralashib kelgan chang, momiq va boshqa chiqindilar miqdori kam bo‘lishi; 5S) separatorning hamma qismi normal ishlashi kerak. 109

Bundan tashqari, keltirilgan ma’lumotlarga ko‘ra, 21 sentyabr holatida 1164 nafar xodim paxta terimida qatnashib, 41662 kg paxta terishgan. Jadvalda terimchilarning vaqtincha turar joylari va paxta teriladigan fermer xo‘jaliklari ham ko‘rsatilgan. Markaziy bank o‘zining hududiy boshqarmasiga tayanib bank xodimlarining majburiy mehnatga jalb qilingani to‘g‘risidagi ma’lumotlar tasdiqlanmaganligini . Ayni paytda, Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi matbuot xizmati 21 sentyabrdan boshlab paxta terimida majburiy mehnat holatlarining oldini olish, munosib mehnat sharoitlarini ta’minlash va to‘lovlarni o‘z vaqtida to‘lash bo‘yicha ishlar olib borilayotganligini xabar qildi. Davlat mehnat inspeksiyasiga 29 sentyabr holatiga ko‘ra 50 ta murojaat kelib tushgan, ulardan 22 tasi call-markaz orqali, 2 tasi sayt orqali va 26 tasi ijtimoiy tarmoqlar orqali. Murojaatlarning aksariyati Namangan — 11 ta, Qashqadaryo — 10 ta, Jizzax — 6 ta, Andijon — 5 ta, Toshkent — 4 ta va Buxoro viloyati — 3 ta hissasiga to‘g‘ri kelmoqda. Ma’lum qilinishicha, 16 ta holatda fuqarolar , 6 holatda ular . Mehnat vazirligi barcha xabarlar o‘rganilayotgani va aniqlangan muammolarni zudlik bilan bartaraf etish choralari ko‘rilayotganini ta’kidladi. «Shunga qaramay, kunlik monitoring natijalariga ko‘ra ishchi guruhlar 2 ta majburiy mehnat, 4 ta mehnat shartnomasini noto‘g‘ri tuzish va mehnat sharoitlariga rioya qilmaslik holatlari bo‘yicha solishdi», — deyiladi xabarda. Mehnat vazirligi matbuot xizmatining «Gazeta.uz»ga aniqlik kiritishicha, Namangan banklarida majburiy mehnatga jalb qilish bilan bog‘liq vaziyat hali ham o‘rganilmoqda, ammo «faktlar qisman tasdiqlangan». Yaqin kunlarda ushbu faktlar bo‘yicha xulosa qabul qilinishi kutilmoqda. Davlat mehnat inspeksiyasiga kelib tushgan murojaatlar huquqni muhofaza qilish idoralariga ham yuboriladi. Xususan, Namangan shahridagi qurilish materiallariga ixtisoslashtirilgan bozorda ish yuritayotgan tadbirkorlardan «paxta uchun» mablag‘ yig‘ish holati bo‘yicha tushuntirish xatlari va tegishli hujjatlar chiqarildi. «Fakt tasdiqlangani sababli hujjatlar belgilangan tartibda qonuniy choralar ko‘rish uchun Namangan prokuraturasiga yuborilgan», — deyiladi Mehnat vazirligi xabarida. O‘zbekiston Vazirlar Mahkamasining 8 sentyabrdagi qarori bilan Qoraqalpog‘iston Vazirlar Kengashi, viloyatlar va tumanlar hokimliklari paxta yig‘im-terim jarayoniga ta’lim, tibbiyot va boshqa byudjet tashkilotlari xodimlari, shuningdek, ta’lim muassasalari o‘quvchilari va talabalari jalb qilinishining oldini olish uchun javobgardir. «Gazeta.uz» Namangan viloyati hokimligiga izoh olish uchun so‘rov yubordi. Mehnat huquqlarining buzilishi yuzasidan Davlat mehnat inspeksiyasining sayti, 1176 qisqa raqami va Telegram-boti orqali murojaat qilish mumkin.

46 qaraganda, har 1 gektar yaproqlar maydoni 9 mlrd kkal energiya berishi mumkin. Yashil o‘simliklar mana shu energiya hisobiga 1 gektar maydonda 9-10 tonna sof organik moddalarni to‘playdi. Fotosintez jaraѐni Yer sharidagi suvni 5,8 mln yilda, uglerod qo‘sh oksidi gazini 7-8-yilda, atmosferadagi kislorodni esa 2500- yilda bir marotaba yangilab turadi. Aniqlanishicha, 1 gektar maydondagi yaxshi holdagi daraxtzor bir yilda 4,6-6,5 tonna is gazini yutib, 3,5-5,0 tonna kislorodni ishlab chiqaradi. Biroq, sanoatning 2 O ga bo‘lgan ehtiѐji ortib bormoqda. Har yili atmosfera havosidan ishlabchiqarish maqsadlari uchun 90 mln tonna kislorod olinmoqda. Olimlarning hisoblaricha, har yili ѐqib yuborilaѐtgan 2 O ning 1 % tiklanmay qolaversa 6-7 asrdan so‘ng Yer atmosferasi 2 O zaxirasini 70 % tugashi mumkin ekan. 51. Biomassa deb nimaga aytiladi? Biomassa-bu tirik organizmning ma’lum maydon birligiga (1 m2 ga ѐki 1 gektar maydonga) to‘g‘ri keluvchi og‘irligi ѐki energiya birliklarida ifodalangan umumiy vaznidir. Boshqacha qilib aytganda, tirik organizmlar vujudga keltirgan massani energiya birligida olinsa, unga biomassa deb aytiladi. Masalan, 1 m2 da ѐki 1 gektarda hamma organizmlar massasi-bu biomassadir. Biologik sistemalar biomassasining asosiy qismini yashil o‘simliklar hosil qiladi. Biomassada mikroorganizmlarning hissasi kam bo‘ladi. Biosmassaga organizmning hamma qismi, hattoki, o‘lik qismlari, quruq shox, ildiz, barg ham kiradi. Ular chirib, gumus ѐki torfga aylangandan keyin, biomassa hisobidan chiqadi. Shuni alohida ta’kidlash kerakki, quruqlikdagi biomassa (2420 mlrd tonna) suvdagi biomassa (3,2 mlrd tonna) ga nisbatan 800 marotaba ko‘pdir. Biomassaning 97% o‘simliklar hisobiga, atigi 3 % hayvonlar hisobiga to‘g‘ri keladi. Yerdagi biomassaning umumiy miqdori 2408 mlrd tonnaga teng. Quѐsh nurlarining tushishiga va

Boalalr turli sabalarga ko’ra jinoyat sodir etishlari yoki huquqbuzarlikka qo’l urishlari mumkin Xalqaro tadqiqitlarning natijalari ko’rsatishicha, bunday bolalar zo’ravonlik, haqorat, mensimaslik va ekpluatasiya singari holatlar mavjud bo’lgan muammoli oila muhitidan bo’ladilar Shu bois himoyaga muhtoj bolalarning muammolalrini hal etish juda muhimdir

Mezolit davri) n 12. Kaмeннътй вek нa { Aтгopo-Ogzaki arxeologiyasi: g тeppитopии CCCP. – M., genez SO‘TOV (Mezolit davrining 5 Hayka, 1970. jarayoni o‘rganilish darajasi, ) 42 13. Mapтъгнoв A.И. xronologiyasi va Apxeoлoгия CCCP. – M., davrlashtirish. Mezolit 1973. davri mehnat qurollari. 14. Meзoлит CCCP. Meзoлит Mikrolitlar. Tabiiy — Cpeднeй Aзии и Kaзaxcтaнa geografik o‘zgarishlar. (Г.Ф.Kopoбkoвa). Пoд oбш. Golotsen davrining peд. akaд. Б.A. Pъгбakoвa. 4.2. boshlanishi. Ov qilish Гл. 16, –M., 1983. usullarining 15. Иcлaмoв Y.И. takomillashuvi. Oбишиpckaя kyлътypa. – T., "Yeyтopa тaлaш 1980. mezolit davri moddiy 16. Иcлaмoв Y.И. Пeшepa madaniyati. Rossiya va Maчaй, –T., 1975. Kavkaz hududida 17. Mapтинoв A.И. mezolit. O‘rta Apxeoлoгия. M., 2006. Osiyoning mezolit 18. N.A.Egamberdiyeva. davri yodgorliklari. Arxeologiya.-T.: 2011 Mezolit davri san’ati.) Neolit davri! = I. Karimov I.A. Yuksak arxeologiyasi: (Neolit 5 ma’naviyat—yengilmas kuch. — davri tavsifi. Neolit! v T., 2008. inqilobi. 2 2. Karimov LA. Tarixiy Yevroosiyoning xotirasiz kelajak yo‘q. — T., janubiy viloyatlarida 1998. ishlab chiqaruvchi 3. Annayev T., Tilovov B., xo‘jalik shaklining Xudoyberdiyev Sh. Boysun qaror topishi. Yaqin arxeologik yodgorliklari. —T., Sharqda ilk 1999. dehqonchilik. Ierixon 4. Jo‘raqulov M., Isomiddinov madaniyati. Kichik M. O‘rta Osiyo kulolchiligi Osiyo markazlari: tarixidan. —Samarqand, 1999. Cheyunyu tepesi va S.Kabirov J., Sagdullayev A. Chatal Xyuyuk. O‘rta Osiyo arxeologiyasi. —T., Kulolchilik-ning paydo bo‘lishi. Jarmo madaniyati va Zagros madaniy birligi. Misdan buyumlar tay-yorlash. Tosh qurollar. O‘rta Osiyoda ishlab chiqaruvchi xo‘jalik shaklining paydo bo‘lishi. Jebel va Joytun madaniyatlari. TIk dehqonchilik manzilgohlari va qurilish. Tosh qurollar. Hunarmandchilik. Tasviriy san’at, haykalchalar. O‘rta Osiyoning neolit davri o‘zlashtiruvchi xo‘jalik shaklidagi madaniyatlari tavsifi (Kaltaminor va Hisor). Neolit davri ijtimoiy munosabatlari. Yevrosiyo dashtlaridagi neolit davri 1990. 6. Sagdullayev A. Qadimgi O‘rta Osiyo tarixi. —T., 2004. 7. Aвдycин Д.A. Ocнoвъ apxeoлoгин. –M., 1989, 8. Aмaлъpиk A.C., Moнгaйт A.Л. Чтo тakoe apxeoлoгия. — M., 1966. 9. Aмaлъpиk A.C., Moнгaйт A.Л. B пoиckax иcчeзнyвшиx цивилизaций. M., Hayka, 1966. 10. Apxeoлoги pacckaзъғвaют. Taджиkгocиздaт. — Cтaлинaбaд, 1959. 11. Bинoгpaдoв Л.B. Heoлитичeckиec пaмятниkи Xopeзмa. –M., 1968. 12. Дpeвниe цивилизaции. — M., Mиcлъ, 1989. 13. Kaмeннъий вek нa тeppитopии CCCP. – M., Hayka, 1970. 14. Mapтънoв A.И. Apxeoлoгия CCCP. – M., 1973. 11

– Allohga qasamki, men sizlarga urushishga buyruq bermagan edim Men faqatgina ma’lumot to‘plash va Qurayshning harakatlarini kuzatib kelish uchun sizlarni jo‘natgan edim, — dedilar Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam

"Taroziy toshbaqasiz 229 «yaR-ayed ni qo‘ygan; (Buning kim bo‘lganini bilasanmi!» — "Bilmaymavz, — yov-u odam ohal podshohlardan bo‘lgan, mamlakati, xalqini o‘ylab, qayg‘urib yashagan. Mana uning bosh suyati. Rost, biz uni jannat bog‘idan oldik, lekin baribir.» Shunday deb bizning zaijirband podshohimiz qo‘lini Iskandar Zulqarnaynning boshiga qo‘ygan-da: «Bu kallalardan qay biri bo‘lishging-ni ko‘rsak edik) degan. Iskandar yig‘lab yuborgan va todshohimizni ko‘ksiga bosib: (Menga vazir bo‘lasan-mif5 deb so‘ragan. Aslot AsloB deya xitob qilgan bizning zanjirband podshohimiz. yoNimagayoa — aChunki senga boylik va hokimiyat kerak, qimirlagan jon bor –bari senga dushman shuning uchun. Kamina esa kambag‘alman, boriga baraka qilib yashayman, binobarin, ular mening do‘stlarimdir. Men oziga shukr qilaman, menga shu ham yetarli». Iskandar podshohimizni ko‘ksiga bosgan-da, ikki ko‘zining o‘rtasidan o‘pib, kelgan joyiga qaytib ketgan.. Bu gaplarni Benishon oxirigacha eo‘r-bazo‘r chidab tingladi. Uni hayratga solgan narsa voqeaning o‘zi emas, Farruxning ovozini eshitayotgani edi. Axir, U allaqachon yer yuzining Borsa kelmas» deb atalmish biyobonlarida tentib yurgandir, deb o‘ylagan edi-da. Tez uyga qaytmoqchi bo‘ldi, lekin kuchli og‘riq xuruj qilib qoldi-yu birdaniga turib keta olmadi. U hatto saharlab buyoqqa nima sababdan chiqib kelganini ham unutdi, birdan bir istagi—qaytib borib yana ko‘rpaga yotish edi. Xayriyatki, chol uning kirganini sezmadi. Benishon jimgina xonasiga o‘tib, o‘rniga cho‘zildi va shu zahoti pinakka ketdi, hushdan ayrilgandek qot-Ai-qoldi: . Bir payt boshi tepasida eshitilgan qandaydir. shitirlagan tovushdan uyg‘onib ketdi, tepaga qara-yin desa, hech o‘girilib ololmasdi. Chunki u yana toshbaqaga o‘xshab, qornini katga qapishtirib yotgan edi.

VII bor METODLARNI QO‘LLASHDA VA TAHLIL QILISHDAGI TALABLAR. STANDARTLASHTIRISH. ISHONCHLILIK VA VALIDLIK Bobning qisqacha mazmuni Psixodiagnostik tajribalarga qo‘yiladigan asosiy talablar. Tajriba o‘tkazish davomida rioya qilish kerak bo‘lgan talablar. Tajriba jarayonini standartlashtirish va statistik normalar. Eksperimentni o‘tkazish. instruksiya (yo‘riqnoma). testlashtirish jarayonining tasviri. Test vazifalarining qo‘llanilish tiplari. Ma’lumotlarni to‘plash bosqichi va psixodiognostik vaziyatlar klassifikasiyasi. Vaziyatli o‘zgaruvchanlar. Tadqiqot vazifasining o‘zgaruvchan maqsadlari. Tadqiqotchi va sinaluvchining o‘zgaruvchanligi. Interpretasiya va qayta ishlash bosqichi. P.Mil va uning bu boradagi qarashlari. Ishonchlilik. Metodning obyektivligi. Test misollarining bir xilligi. Tekshirilayotgan shaxs xususiyatlarining muvozanatlashganliligi. Validlik. Konstruktiv validlik. Kriterial validlik. Prognostik validlik.

Bugun, 6-fevral kuni O‘zbekiston Prezidentining yoshlar siyosati masalalari bo‘yicha Davlat maslahatchisi – O‘zbekiston Yoshlar ittifoqi markaziy kengashi raisi Qahramon Quronboyev fuqarolarni qiziqtirgan barcha savollarga javob beradi, deb xabar qilаdi O‘zA. Uchrashuv soat 19:00 da Toshkent shahridagi Yoshlar press klubida tashkil etiladi. Muloqotda qatnashish erkin. Muloqotda O‘zbekistonda yoshlarga oid davlat siyosatining bugungi holati, O‘zbekiston Yoshlar ittifoqining faoliyati, istiqboldagi rejalari haqida ma’lumot beriladi. Jonli muloqotni O‘zbekiston Yoshlar ittifoqining Facebook’dagi rasmiy sahifasida onlayn kuzatib borish, shuningdek, savollar, murojaatlar va takliflarni yo‘llash mumkin.

F Royibning ikkinchi safari» 255 BTG, o ketdi. Shuning uchun ham yirtqich kalxat azbaroyi to‘lqinlanib ketganidan pastga bir sho‘ng‘idi-da, dumi qumga tegsa ham qanotli mehmonni yiqitmay changallaganicha osmon-u falakka ilib olib ketdi... Kalxat pastlaganida ko‘rshapalak tutayotgan t0-vushlar kuchayib, o‘ziga tomon to‘lqin-to‘lqin bo‘lib ko‘tarilardi. U ko‘rshapalakka yetganida bu tovushlar hatto gangitib qo‘ydi. O‘sha daqiqadan boshlab kalxatning qulog‘iga hech nima kirmadi. Qumlik uzra chuqur sukunat cho‘qdi. Kalxat endi ko‘rshapalakni paqqos tushirganidan og‘ir tortib, go‘shtini yo‘l-yo‘lakay hazm qilib, o‘zining qoyasi tomon uchib borar ekan, hatto qanotlarining tovushini ham eshitmasdi. Tumshug‘ini bir-biriga urib tiqirlatmoqchi bo‘lgan edi, biroq tumshug‘i ham bamisoli yumshoq paxtadan yasalganday tovush chiqarmadi. Kalxatning ko‘ngli behuzur bo‘ldi, ilk bor ko‘rshapalak yeganiday maza qilmadi. Balki shu kuni nafsini tiyishga ko‘nikib qolgan vujudi aldanganidan hech nimani xohlamayotgandir. Kalxatning qornidagi yemish esa tinch turolmaydi-da. Bir oy davomida qushda to‘plangan safro chiqib ketishi lozim bo‘lganidan hozir uni behuzur qilayotgandi. Shu paytda qandaydir bir qush tumshug‘i bilan kalxatning boshini qattiq cho‘qidi, bo‘yni bilan ko‘kragiga ham tepdi. Yirtqich bu kutilmagan zarbdan ingrab yubordi, nihoyat unga chap berarkan, boshqa bir kalxat o‘ziga hamla qilayotganini ko‘rib qoldi. Bizning kalxat o‘zini mudofaa qilmoqchi bo‘ldi, biroq hamla qilgan kalxat qanotlarini yozib, kengroq joyda olishish uchun nariroqqa uchishiga imkon bermay yana tashlandi va uning bo‘yniga, boshining orqasiga ustma-ust zarba berdi. Bitta o‘tkir zarbi ko‘zining sal teparog‘iga tegganidan ko‘zining olovi chiqib ketdi-yu, atrof-javonibni xiralashtirib qo‘ydi.

GOV olmoq, biror tilni bilmoq; on— po-ro‘sski U ruscha (rus tilida) gapirisha oladi; u rus tilini biladi; svobbdno 25 po-nemyotski nemischa (nemis tilida) bemalol gapirish" moq; 3 cht0, 0 kom-chyom i bez dop. fikr izhor qilmoq, gapirmoq, so‘zlamoq, aytmoq, demoq; —’ pravdu haqiqatni gapirmoq, rostini aytmoq; —’ s uvyoyerennosteyu ishonch bilan gapirmoq; chto OH —? u nima deyapti?; on—, chto ne poyodet u bormayman deyapti; 4 aytishlaricha, odamlar deydilar; govoryat, on nelyudim aytashlaricha, U odamlarga aralashmas emish; 50 kom-chyom so‘z yuritmoq, bahs etmoq, bayon qilmoq, gapirmoq (yozma yoxud og‘zaki)! –! o polyti-ke siyosatdan. gapirmoq, siyosat haqida so‘z yuritmoq; V kiy-ge avtor—9 svoyx razmskaniyax kitobda avtor o‘z izlanishlari haqida so‘z yuritadi; 6 kom-u-chemu biror fikr bildirmoq, his-tuyg‘u uyg‘otmoq; HIKOYA qilmoq, vsyo v MY” eve slavm —nam o podvige otsbv shuhrat muzeyidagi hamma narsa bizga ota-bobolarimiz jasoratidan hikoya qila! di; 7 s kem gaplashmoq, so‘zlashmoq, suhbatlashmoq, gurunglashmoq; — 5 p0 telefbnu telefon orqali so‘zlashmoq; — 5 mejdu soboy o‘zaro gaplashmoq; –» so studyontami studentlar bilan gaplashmoq; 8 0 kom-chyom ko‘rsatmoq, darak bermoq, dalolat bermoq, guvohlik bermoq; anglatmoq; Eti faktm govoryat 0 mnbgom bu faktlar juda ko‘p narsalarni ko‘rsatadi; E peren. v kom ko‘rinmoq, namoyon bo‘lmoq; v nem — sbbstvennik "uning harisligi ko‘rinib turibdi; 4 govoryat vam (ili tebyo) sizga (senga) aytdim-ku. men sizga (senga) nima deyapman; ne govory (uj)... hisobga olmagan da; ..dan tashqari; —’ zag‘adkami ilmoqli qilib gapirmoq, muammoli gapirmoq; —5 na raznix yazikax bir-birini tushunmaslik; indche govorya boshqacha qilib aytganda, boshqa so‘z bilan aytganda; po sovesti govorya vijdon bilan aytganda; i ne-e e, nimasini aytasiz; to‘ppa-to‘g‘ri gap; nechego –! ili chto i—! bir narsa deyish qiyin; chto (ili kak) ni govory har holda, shunday bo‘lsa ham. GOVORIT BSOYA nesov. 1 so‘z yuritilmoq, so‘zlanmoq, gapirilmoq, aytilmoq, deyilmoq, bahs qilinmoq, bayon etilmoq; V stat’yo — SYA 0 dostijyoniyax instito‘ta maqolada institutning muvaffaqiyatlari haqida gapiriladi; 2 bez 2. tapirgisi (gaplashgisi) kelmoq; uro Tb MolchishB2 —Da tak, ne –sya chto-to nimaga indamaysan —Shunday, nima uchundir gapirgim (gaplashgim) kelmayapti; 3 strad. ot tovoryt’; f.kak govorytsya vvodn. sl. aytganlaridek, aytilganidek; kommentariy, kak G‘ovoritsya, izlyshni aytganlaridek, izohning hojati yo‘q. GOVORLIV MI, -aya, -oye 1 sergap, ko‘p gapiradigan, hech kimga gap bermaydigan, ezma; – chelovek sergap odam; 2 peren. shildirovchi, shildir-shildir oquvchi; — rucheyok shildirab oquvchi jilg‘a. . GOVORO‘N », r. -4 razg. gapdon odam, mahmadona, bijildoq, qaqildoq. -GOVORUN’YA j, r. in. «HUR CM. govoro‘n. GOVYADINDA » mol-go‘shti, so‘qim go‘shti. - GOVYAJGIY, -5Ya, -ye 1 mol go‘shtidan qilingan, tayyorlangan; bn kotlyotm mol go‘shtidan qilingan. kotlet; —iy sto‘den mol kalla-pochasidan tayyorlangan ilvira; 2 molga oid; moldan. olingan; mol. — be salo mol yog‘i. — TOGOL)B m gogolB, XITOY o‘rdak; f. xodyt’ —yem pasa. g‘oz yurish qilmoq, viqor bilan (ko‘krak kerib, gerdayib) yurmoq. v GOGOLB-MOGOYAB gogol’-motolv (shakarga qorilgan tuxum sarig‘i). GOGOT mi. 1g‘ozinig g‘aqillagan ovozi, g‘aq-g‘aqi; 2 prost. qahqaha, qattiq kulgi; xaxolab kulish; — kupdyu-shixsya cho‘milayotganlarning qahqahasi. GOGOTAN’E s po 2l. gogotatv. GOGOTATB, och-u, -bchesh’ nesov. 1 g‘aqillamoq, g‘aq-g‘aq qilmoq (G‘O3 haqida); 2 prost. qattiq kulmoq, xaxolab, qah-qah otib kulmoq; –ot udovbl’stviya maza qilib qah-qah otmoq. GOD i, in. toda i gbd’ 1 r. in. let yil; sana; v te-ko‘shem –o‘ shu. yil. shu yili, shu yilda; urojayniy —hosil yili; chetire vryomeni —ayilning to‘rt fasli; 2 r. mya. yayet i ust. prost. godov yil, o‘n ikki oy; 34—do Etogo bundan bir yil burun; raz v y yilda bir marta; na tryot’-—210— gol yem—o‘ obuchyoniya uchinchi o‘quv yilida; 3 r. in. lpet i ust. prost. godbv yosh; mal’chiku dva gbda bola ikki yoshda; 4 R. min. godov yil (biror protsessning boshlanishidan tugal-langanigacha o‘tadigan vaqt); byudjyotiiy —byudjet yili: xozaystvenniy —xo‘jalik yili; uchyobiiy (ili akademyche-skiy) —o‘quv yili; 5 in. god’; r. todov yillar (o‘n yilliklar); shestidesyatne gbd’ proshlogo stolyotiya o‘tgan asrning oltmishinchi yillari; 6 mn. goda i TOBI, R. godov yillar (ma’lum vaqt oralig‘i, davr); g‘gbd’ detstva bolalik yillari, bolalik davri; godi Velykoy Otyochestvennoy voyni Ulug‘ Vatan urushi yillari, davri; 7 Mn. goda y tod, r. godov yosh, yillar; goda vkishli yosh o‘tdi, endi qarib qoldik; on v godax u qarib (keksayib) qolgan, u ancha yoshga borgan; vi vishlyadite ne 10 godam solydnim siz yoshligingizga qaramasdan basavlat ko‘rinasiz; f. kro‘gliy 2-yil bo‘yi, yil-o‘n ikki oy, tinimsiz; s godami yillar o‘tishi bilan, vaqt o‘tgan sari; bez gbdu nedyolya shutl. yaqinda, yaqindagina; – bt godu y—ot goda yildan yilga. Fil sayin; iz goda v—yillar davomida, necha yillar. GODAMI narech, 1 yillab, bir necha yil davomida. necha-necha yil; 2 prost. ba’zi yillar, ba’zi yillarda. GODIK m umenesh--lask. ot god 1, 2; — bv yayatB besh yilcha, besh yil chamasi. 1 GODINA es visok. yil, vaqt, zamona; tyajyolaya –og‘ir yil; 2-ispitaniy og‘ir sinov yili. «? ’ GODIT)BSYA, gojuo‘sv, godyshisya nesov. yaramoq, yaroqli bo‘lmoq, kerak bo‘lmoq, asqotmoh, eta doska ni na «to ve —sya bu taxta hech narsaga yaramaydi; tak postupatB ne —XYA bunday qilish yaramaydi (yaxshi emas); Vii menya ne obe-gayte, ya gojo‘sB na mnbg‘oye (A. Ostrovskiy) Siz. mendan o‘zingizni olib qochmang, men ko‘p kerak bo‘laman; f. — ’sya v otsi (v materi, V s’nov’ya i t. p.) razg. kimsaning otasi (onasi, o‘g‘li va h. k.) tengi bo‘lmoq; on tebe —sya:. v otib u sening otang tengi keladi. GODICHN ’UY, -aya, -oye { yillik, bir yillik, yil davomida bo‘ladigan; —I btpusk (bir) yillik otpuska; — Me izdyorjki (bir) yillik xarajatlar; 2-yilda bir bo‘ladigan, yillik; —0€ sobrdniye yillik majlis; f. — ve kbl’sa (ili sloy) bot. yillik halqa, qatlam (daraxtda). GODNOSTB es yaroqlilik; layoqatlilik; opredelyatv – seman k pesyovu urug‘ning ekishga yaroqliligini aniqlamoq. GODNMIY, -aya, -oye; -den, -dna, -dno yaroqli, layoqatli; yaraydigan; voda, –aya dl» pit’YAya ichishga yaroqli (ichsa bo‘ladigan) suv; —5y oq fizyicheskomu trudo‘ jismoniy mehnatga yaroqli, layoqatli. GODOVALLIY, -aya, -0e bir yoshli, bir yosh, bir yashar; —51 rebyonok bir yashar bola; —aya tyolka bir yashar buzoq. GODOV)OY, -8ya, -6e 1- yillik, bir yillik, bir yil davomidagi, bir yilga mo‘ljallashgan; —by doxod bir yillik daromad; —6y zapas bir yillik zapas; — AN otsyon-ka yillik baho: 2 ust. to je, «to godichnkiy 2. GODOVIINGA es yillik (yubiley, bayram, marosim); Shestidesyataya –a Velykoy Oktyabryekoy sotsialistycheskoy revolyutsii Ulug‘ Oktyabr! sotsialistik revolyutsiyasining oltmish yilligi; v pyatuyu Bu svdd’bi to‘yning beshyilligi marosimida. GODOK m, r. "dka 1 umenosh. ot god 1, 2; 2 prost. tengdosh, tengqur; deyod-to vash mns –bobongiz men bilan tengdosh. s GOL i sport. 1 ust. darboza; 2 gol; zabit’ —gol (to‘p) kiritmoq, gol (to‘p) urmoq. GOLAVLB m zog‘orabaliq. GOLENASTLIY, -aya, -0e 1 uzunoyok, uzun oyoqli, oyog‘i uzun; 2 in-e!!ye 3001. uzuyoyoqlilar (oyog‘i, bo‘yni va tumshug‘i uzun qushlar turkumi). GOLENISHE s qo‘nj, sog‘. GOLENOSTOLN’I: — sustav anat. boldir suyagi bilan tovon suyagini biriktiruvchi bo‘g‘in. GOLENB j boldir. GOLES i, r. -letsa 3004. 1 daryo baliqlarining zog‘ora baliqlar oilasiga mansub bir turi; 2 lososlar oilasiga mansub bir turli baliq. GOLIK m, r. -a cho‘p supurgi. GOLKIPER m to je, 470 vratar’,

Grand Falls Plaza AQShning Missouri shtatida joylashgan shahardir. Newton County okrugi tarkibiga kiradi. Aholisi 110 nafar aholi istiqomat qiladi (2006). Geografiyasi Maydoni — 0,2 km2. Shundan 0,2 km2 quruqlik, 0,0 km2 esa suv maydonidir. Manbalar Missouri shaharlari

Amerikalik taniqli opa-singil tennischilar Uilyamslarning kattasi Vinusning uyidan 400 ming dollarlik pullar va zeb-ziynat o‘g‘irlab ketilgani ma'lum bo‘ldi. Bu haqda Associated Press axborot agentligi 37 yoshli sportchining uyi joylashgan Palm-Bich-Gardens (Florida shtati) politsiyasiga iqtibos keltirgan holda xabar berdi. Ta'kidlanishicha, o‘g‘irlik Vinus Nyu-Yorkda tennis bo‘yicha AQSh ochiq chempionatida ishtirok etayotganda 1 sentabrdan 5 sentabrgacha oraliqda sodir etilgan. Tennischi bu musobaqaning yarim finaligacha chiqa olgandi. Tennischining umumiy maydoni 1 ming kvadrat metrni tashkil qiluvchi uyi nufuzli va yaxshi qo‘riqlanuvchi Palm-Bich-Gardens tumanida joylashgan bo‘lib, qiymati 2,3 mln dollarni tashkil qiladi. Politsiya nimalar o‘g‘irlangani va ushbu ish bo‘yicha biror odam qo‘lga olingan-olinmagani bo‘yicha ma'lumot bermagan. Vinus Uilyams “Katta dubulg‘a” seriyasiga kiruvchi musobaqalarning 7 karra chempioni hisoblanadi. Jumladan bu chempionliklardan 5 tasi Uimbldonda qo‘lga kiritilgan. Vinus, shuningdek, juftlikda 6 marta Uimbldon,4 marta Avstraliya ochiq chempionati, ikki martadan Fransiya va AQSh ochiq chempionatlari g‘olibi bo‘lgan. Vinus, shuningdek, singlisi Serena bilan juftlikda uch marta (2000, 2008, 2012) Olimpiya o‘yinlarini yutgan. Opa-singillar zamonaviy tennis tarixida ham yakka holda, ham juftlikda dunyoning birinchi raqamli tennischilari bo‘lgan yagona tennischilar hisoblanadilar. Serena yakka holda 179 hafta, Vinus esa 11 hafta, juftlikda esa 8 hafta dunyoning eng yaxshi tennischilari maqomini ushlab turganlar. Umuman olganda Vinus yakka holda Ayollar tennis uyushmasi (WTA)ning 49 ta musobaqasida zafar quchgan, singlisi bilan juftlikda esa WTA turnirlarining 22 karra chempioni hisoblanadi.

Mazkur musobaqada respublikamizning 6 ta viloyatidan kuchli xokkeychilar birinchilik uchun kurash olib borishdi. Jumladan, Samarqand, Xorazm, Farg‘ona, Namangan, Andijon hamda mezbon jamoa buxorolik qizlar ishtirok etishdi. Qizg‘in va murosasiz kechgan bahslarda Buxoro viloyati qizlari O‘zbekiston kubogini qo‘lga kiritishdi. Ular, xorazmlik qizlarni 2:0 hamda Namangandan tashrif buyurgan tengdoshlarini 3:0 hisobi bilan mag‘lub etgan holda kubokni boshlari uzra ko‘tarishdi. Musobaqa yakunlariga ko‘ra, buxoroliklar 1-o‘rinni egallagan bo‘lsa, 2-o‘rin Xorazm viloyati termasiga nasib etdi hamda 3-o‘rinni samarqandlik qizlar egallashdi. Oybek YUNUSOV, O‘zA

390 FRIKSIONNЫE MATERIALЫ 25.5. Xarakteristiki treniya i iznashivaniya par treniya s poroshkovыmi materialami na osnove jeleza pri razlichnыx rejimax nagrujeniya Para treniya Usloviya ispыtaniya Irr «g» Iznos <*, m km /tor* mojeniye V. i /s R«. M Pa r 4J. M Dj/m* f riksion­ nogo ma­ teriala kontr­ tela SM K 80 SCH 21200,21,250,360,850,040,07 SM K 80 ZOXS 201.216,00,360,705.01.0 SM K 80 CHNM X 201.054.00,390,711.34,0 SM K 83 SCH21 120,44.50,370.80,30,2 J F SCH 21100,21.250.270.870,030,07 J F SCH 21120,44.50,350.830,2—J F SCH 21151.019.00,580.851.40,1 J F st. 45120,44.50,30.70,5—F M K 11 SCH 21120.44,50,310.890,40,3 F M K-1 1-stal 45120.44.50,270.800,60,2 F M K II ZOXS 201.216.00,210.7035—F M K 11-CHNMX 201.054,00,270.73152,0 M KV 50A SCH 21120.44.50,350.80,60,5 M KV 50A ZOXS 201.216,00,360,75,01.0 M KV 50A CHNM X 201.054,00,370,777,56,025.6. Slujebnыe xarakteristiki friksionnыx materialov na osnove medi pri rabote v pare so stalyu 65G v srede masla M ate­ rial S ko ­ rost skol­ jeniya o. m /s Udel­ naya na­ gruzka R-. M Pa Tip sma­ zochnogo materi­ ala Koef ­ fitsi­ yent tre-niya / Iznos ik, mkm. za 100 tor­ moje­ niy M K 5203,8 MT-16P 0.051.4 M K 5151,45 D P-80.060.4 M K 5402,6 MT-16P 0.0525 F AB 203,8 MT-16P 0.040,5 FAO B 203,8 MT-16P 0,050,325.7. Iznos materiala M K-5 pri rabote v pare so stalyu 65 G, smazka MT-16P, pri razlichnыx rejimax treniya Skorost skolj ye­ niya V. m /s Udelnaya rabota treniya G ud . M D j /m 2 Iznos <*, mkm. za 100 tormojeniy pri udel­ noy nagruzke, M P a 1.02,54,0100,5510122.01325303.5183540250,51018282,02530653.5396790400,51530402,017751003,550100130 xogo treniya. Eto delayet predpochtitelnыm primeneniye v usloviyax otnositelno legkix teplovыx rejimov treniya friksionnыx mate­ rialov na polimernoy osnove. 25.6. U GL ER O D-U GL ER O D N Ы Ye F R I K S I ON N Ы Ye MA TER I A L Ы Friksionnыe materialы tretego poko­ leniya - uglerod-uglerodnыe kompozitsii — prednaznachenы dlya rabotы v sverxtyajelыx usloviyax treniya, kogda temperatura poverx­ nosti friksionnыx elementov prevыshayet 1200 “S. Materialы etogo klassa yavlyayutsya kompozitsiyami na osnove uglerodnoy matri sы i uglerodnыx voloknistыx napolniteley. V otlichiye ot kompozitsiy na polimernom svya­ zuyuщem. armirovannыx uglerodnыm voloknom, t. ye. ugleplastikov, u kotorыx rabotosposob­ nost ogranichivayetsya termostoykostyu poli­ mernogo svyazuyuщego, materialы na uglerod­ nom svyazuyuщem, obladayuщem fiziko-xi­ micheskimi svoystvami, sxodnыmi so svoy­ stvami uglerodnogo volokna, imeyut suщest­ venno rasshirennыy diapazon rabochix tempe­ ratur |4. 12|. Vpervыe v kachestve friksionnыx eti ma­ terialы bыli primenenы v mnogodiskovыx

oa A kp "mi

Atom va molekulalarning tuzilishini o‘rganishda turli holatdagi energiyani hisoblash uchun modelB sifatida osuillyator va rotator sistemalaridan foydalaniladi, chunki bu sistemalarning mexanik xususiyatlari mukammal o‘rganilgan. Ossillyator-lotincha tebranish so‘zidan olingan bo‘lib, uni ifodalaydigan kattaliklar vaqt o‘tishi bilan davriy ravishda o‘zgaradi. Muvozanat holatida sistemaning potensial energiyasi minimum qiymatga ega bo‘ladi. Agar sistema muvozanat holatidan biroz chetlansa, ossillyator harakati to‘g‘ri chiziq tenglamasi bilan ifodalanadi (garmonik ossillyator). Agar sistema muvozanat holatidan ko‘proq chetlansa, uning harakatini to‘g‘ri chiziq tenglamasi bilan ifodalab bo‘lmaydi (bunday ossillyatorga nogarmonik ossillyator deyiladi). Ossillyator ENERGIYASI-EE.. ona) ra teng, p-bugun sonlar (0— ho), "-chastota. Rotator (lotincha aylanish demakdir) moddiy nuqtadan iborat mexanik sistema. Harakatsiz fazoda bu nuqta rotator markazida ma’lum masofada vaznsiz qattiq simda tutib turiladi. Kvant mexanikasn bo‘yicha rotatorning harakat miqdori orbital momenti kvadratining chekli (diskret) qiymati bilan ifodalanadi. Rotator molekulalarning aylanma harakatini matematik ifodalashda ideallashtirilgan model sifatida qo‘llaniladi. Agar ikki atomli molekulada atomlar orasidagi masofa juda kichik bo‘lsa, molekulaning aylanma harakat energiyasi kvantlangan rotator tenglamasi bilan ifodalanadi. KIMYOVIY BOG‘LAR Molekula barqaror sistema bo‘lib, uni tashkil qilgan atomlar o‘zaro tortishib turadi. Bunday tortishish kimyoviy bog‘ orqali yuzaga keladi. Kimyoviy bog‘lar bir necha xil bo‘lib, ularning tabiati va energiyasi ham turlicha bo‘ladi. Atomlar orasida vujudga keladigan kimyoviy bog‘ning xili ionlanish potensiali, elektronga moyillik va elektromanfiylik deb ataluvchi kattaliklarning qiymatiga bog‘likdir. Shuning uchun ham dastlab ana shu kattaliklar haqida tushuncha beramiz. So‘ngra asosiy kimyoviy bog‘lar -ion bog‘lanish, kovalent bog‘, qutbli bog‘ va koordinatsion bog‘lar to‘g‘risida so‘z yuritamiz. Ionlanish potensiali. Kimyoviy jarayonlarda atom va molekulalardagi elektronlar yangidan gruppalanadi, ya’ni ularning atom atrofida joylashishi o‘zgaradi. Gruppalanish elektronlarning atom yadrosidan uzoqlashishi va ajralishi bilan bog‘liq. Bu xil o‘zgarishlar ma’lum energiyaning sarflanishini talab etadi. Bu o‘z navbatida elektronning atom yadrosi bilan bog‘lanish energiyasining miqdoriga bog‘liq. Bu energiya Kulon qonuniga binoan: ge? gg Ye=- teng, bu tenglamada 10

2 Kaйтay - la-sang - chi

Boyligi 76,1 milliard dollar deya baholangan amerikalik milliarder Uorren Baffet PBS Newshour bilan suhbatda to‘kis baxt uchun unga qancha pul kerak ekanligini aytdi, deb xabar berdi Daily Afisha. Baffetning so‘zlariga ko‘ra, agarda uning yillik daromadi bir necha o‘n milliardni emas, atiga 100 ming dollarni tashkil etgandida bu o‘zini ajoyib his etishi uchun yetgan bo‘lardi. Shuningdek, Uorrenning qo‘shimcha qilishicha, u dunyodagi istalgan narsani sotib olishi mumkin, biroq unga buning keragi yo‘q. Misol sifatida 1958-yildan beri yashab kelayotgan uyini ko‘rsatdi: agar xohlaganida allaqachon 100 million dollarlik qasrni sotib olgan bo‘lardi, biroq eski bino unga bog‘liq xotiralari uchun ham qimmatlidir. 10-iyun kuni milliarder bilan tushlik qilish imkoniyati 2,6 million dollarga sotilgandi. Baffet kimoshdidan tushgan pullarni San-Fransiskodagi boshpanasizlarga yordam ko‘rsatuvchi Glide Foundation fondiga topshiradi.